Việt Nam nâng mức cảnh báo lây lan virus zika

[xứ việt]

Việt Hà, phóng viên RFA
2016-11-09

• 
   

Việt Nam tăng cường kiểm tra y tế các đối tượng từ vùng dịch Zika nhập cảnh vào Việt Nam. Ảnh minh họa.

 Courtesy photo

Việt Nam nâng mức cảnh báo lây lan virus zika
 

 

Trong những ngày qua, tình hình phát hiện những trường hợp nhiễm virus zika đã lên đến mức đáng ngại tại Việt Nam khiến giới chức Y tế phải tìm những biện pháp khẩn cấp để ngăn chặn sự lây lan của bệnh dịch.

Lo lắng về bệnh dịch

Kể từ khi phát hiện hai trường hợp nhiễm virus zika đầu tiên vào hồi đầu tháng 4 vừa qua, tính đến ngày 1 tháng 11, Việt Nam đã xác định có 23 trường hợp nhiễm virus zika, theo thông báo của Bộ Y tế Việt Nam. Hôm 30 tháng 10, Bộ Y tế cũng xác nhận trẻ sơ sinh bị mắc bệnh đầu nhỏ do nhiễm virus zika đầu tiên ở Việt Nam. Hầu hết các ca nhiễm virus đều phát hiện ở khu vực miền Trung và Nam Việt Nam.

Virus zika lây truyền vào người theo đường máu do muỗi Aedes là loại muỗi truyền sốt xuất huyết rất phổ biến tại Việt Nam, nhất là tại khu vực miền trung và nam.

Trước những diễn tiến mới của bệnh dịch, Bộ Y tế đã tiến hành họp khẩn cấp với Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh, viện Pasteur thành phố Hồ Chí Minh vào hôm 31 tháng 10 nhằm tìm kiếm các giải pháp, hạn chế sự lây lan của virus zika. Báo chí trong nước trích lời ông Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng yêu cầu thành phố Hồ Chí Minh khẩn trương tìm các biện pháp cụ thể để bảo vệ phụ nữ mang thai trong giai đoạn này. Bộ Y tế cũng nâng mức cảnh báo dịch do virus zika, tiến hành chiến dịch truyền thông đến người dân ở những khu vực từng có dịch sốt xuất huyết, đến những người đã đi đến vùng dịch, nhất là đối với phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Ông Trần Đắc Phu cũng cho biết Bộ Y tế chưa khuyến cáo hạn chế đi lại, song ông cũng nói phụ nữ có thai hoặc dự định có thai không nên đi đến vùng dịch khi không thực sự cần thiết.

Nếu bây giờ mọi người nhìn con mình ra đường thì ai cũng nghĩ mình bị zika. Khi đưa lên mạng, TV, phương tiện truyền thông thì người già người trẻ đều biết là đầu nhỏ thì dễ bị Zika… khi có thai thì mọi người không gần những người có ho sốt.
-Chị Thái Bình

Chị Thái Bình, một phụ nữ ở Hà Nội, đã có hai con nhỏ và dự định có thai trong thời gian tới cho biết, nhiều người dân cũng như chị đã tìm hiểu rất kỹ những thông tin về dịch này.

Nếu bây giờ mọi người nhìn con mình ra đường thì ai cũng nghĩ mình bị zika. Khi đưa lên mạng, TV, phương tiện truyền thông thì người già người trẻ đều biết là đầu nhỏ thì dễ bị Zika…. khi có thai thì mọi người không gần những người có ho sốt. Còn muỗi đốt thì không ai mong muốn cả. Khi có triệu chứng thì ai cũng đi kiểm tra và hỏi ý kiến bác sĩ.

Bản thân chị Bình có một bé trai 16 tháng tuổi bị bệnh đầu nhỏ nhưng các xét nghiệm tại Việt nam đều xác nhận con chị không bị nhiễm zika mà bị bệnh đầu nhỏ từ một nguyên nhân khác.

Zika đã có từ lâu

Bác sĩ Trần Tịnh Hiền, nguyên Phó Giám đốc bệnh viện Nhiệt đới thành phố Hồ Chí Minh cho biết, virus zika đã được các bác sĩ nhận biết từ lâu là loại có thể lây lan qua muỗi truyền sốt xuất huyết. Tuy nhiên, theo ông, trước kia dịch bệnh này chưa được lưu tâm chú ý ở Việt Nam.

Con virus này cũng cùng nhóm với sốt xuất huyết, nó được truyền cùng con muỗi truyền sốt xuất huyết. Nó không có xa lạ… mình không có để ý, không phát hiện chứ người ta có biết con virus đó. Có thể hồi đấy mình chưa có kỹ thuật hoặc không chú ý không làm, chỉ biết là nó nằm trong nhóm của con virus gây sốt xuất huyết.

Virus Zika cũng mới chỉ được nói đến nhiều trên thế giới trong khoảng thời gian 1 năm gần đây khi thế giới phát hiện những gia tăng bất thường các ca trẻ sơ sinh bị mắc bệnh đầu nhỏ tại Brazil. Trẻ mắc bệnh này có não và đầu không phát triển bình thường.

Virus zika lần đầu tiên được phát hiện vào năm 1947 ở vùng rừng có tên là Zika ở Uganda, châu Phi. Nhưng vào lúc đó virus này thực sự không làm cho con người quá bận tâm. Tại Brazil, quốc gia đang phải đối mặt với sự bùng phát của bệnh dịch, đã có đến hơn 4000 trẻ sơ sinh bị hội chứng đầu nhỏ kể từ tháng 10 năm 2015 tính cho đến đầu năm nay. Trước đó, mỗi năm nước này chỉ ghi nhận vài trăm ca. Giải thích về điều này, bác sĩ Marcie Treadwell, chuyên khoa phụ sản thuộc trường đại học Michigan, Hoa kỳ cho biết:

 

Thế giới vẫn chưa tìm ra vaccine phòng chống Zika. AFP

 

Chúng ta biết là loại virus này đã lây lan ở Brazil những rất có thể nó không xuất phát từ Brazil. Nó có thể là một loại virus tương đối mới ở đây. Nhưng virus này cũng đã có mặt ở đây một thời gian và có thể đã có những người nhiễm virus này khi họ còn trẻ, có thể là không phải khi họ có thai. Rất có thể người dân đã bị nhiễm virus khi họ còn nhỏ và cho đến khi họ lớn lên và có thai thì họ đã miễn nhiễm với virus này và trẻ sơ sinh không bị nhiễm. Bây giờ khi người ta bị nhiễm virus khi đã trưởng thành và đang trong quá trình mang thai và bây giờ chúng ta thấy hậu quả ở trẻ. Cho nên không hẳn là loại virus này không gây bệnh trước kia nhưng khi người ta bị nhiễm virus thì chúng tôi chưa biết về mối liên quan giữa bệnh đầu nhỏ ở trẻ và virus. Bây giờ chúng tôi thấy nhiều trẻ sinh ra ở Brazil bị chứng đầu nhỏ nặng và mọi người bắt đầu đi tìm câu trả lời tại sao và dường như câu trả lời nằm ở sự liên quan đến virus zika khi các bà mẹ mang thai. Do đó bây giờ thế giới mới bắt đầu tìm hiểu và nghiên cứu về vấn đề này.

Tờ Washington Post hôm 17 tháng 10 trích lời giáo sư Marcia Castro thuộc trường đại học Y tế cộng đồng, đại học Harvard cho rằng zika cũng đã xuất hiện ở nhiều vùng thuộc khu vực Đông Nam Á nhưng trước đó không được xác định là có liên quan đến dị tật đầu nhỏ. Những nghiên cứu trước đó cũng cho thấy virus này đã gây ra sốt ở khu vực đảo Java của Indonesia từ hồi những năm 1980 và có thể đã khiến một số người tại đây phát triển khả năng miễn nhiễm với loại virus này.

Trước những diễn tiến phức tạp của bệnh dịch, vào ngày 28 tháng 1 năm nay, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã lên tiếng cảnh báo về virus Zika đang lây lan mạnh ở châu Mỹ. Người đứng đầu tổ chức này, bác sĩ Margaret Chan cho biết bà rất quan ngại về tình hình đang diễn tiến nanh chóng của bệnh dịch và cảnh báo về khả năng virus sẽ lây lan khắp thế giới vì loại muỗi mang virus này có mặt ở hầu khắp các châu lục.

Không lâu sau cảnh báo của WHO, bệnh dịch cũng đã lan đến Mỹ rồi châu Á. Ở Đông Nam Á, ngoài Việt Nam, các nước như Singapore, Thái Lan và Malaysia cũng đã xác định hàng trăm trường hợp nhiễm virus Zika. Thái Lan mới đây cũng phát hiện hai trường hợp trẻ sơ sinh bị hội chứng đầu nhỏ do Zika. Hồi cuối tháng trước, Cơ quan Phòng chống dịch bệnh Hoa Kỳ đã cảnh báo những phụ nữ có thai nên tránh đến những nước Đông Nam Á đang có dịch bệnh.

Những điều các bà mẹ cần biết

Trong khi các nhà khoa học trên thế giới vẫn đang tìm cách nghiên cứu để tìm hiểu thêm về cơ chế gây bệnh của virus zika đối với các bà mẹ và trẻ sơ sinh, các bác sĩ cũng đưa ra những cảnh báo nhất định về sự nguy hiểm của virus này. Bác sĩ Marcie Treadwell cho biết:

Vào lúc này điều chúng tôi biết được là loại virus này khi lây nhiễm vào bà mẹ có thai thì có liên quan đến chứng đầu nhỏ ở trẻ. Ngoài ra chúng tôi cũng đã thấy có những trường hợp sẩy thai và phát hiện virus này trong nhau thai và có thể là virus này cũng có liên quan đến sảy thai.

Không có lý do gì để chúng ta cho rằng trẻ bị bệnh này thì không thể sống sót nhưng đây không phải là bệnh không thể tránh. Trẻ bị bệnh đầu nhỏ có thể sống rất lâu, và trong những trường hợp bị nhẹ thì các em vẫn phát triển bình thường.
-Bác sĩ Treadwell

Website của Bộ Y tế Việt Nam cũng đưa ra một loạt những khuyến cáo đối với các bà mẹ đang có thai hoặc những phụ nữ dự định có thai. Theo khuyến cáo, những người đi và về từ vùng dịch cần chủ động theo dõi sức khỏe trong 14 ngày, nếu có những biểu hiện bệnh như sốt, phát ban thì cần phải đến các cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời. Bộ Y tế cũng khuyến cáo những người đang sinh sống hoặc đến từ vùng có dịch nên sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục hoặc không có quan hệ tình dục trong suốt quá trình mang thai hoặc dự định có thai, hoặc ít nhất trong 6 tháng để đề phòng lây truyền zika qua đường tình dục. Những phụ nữ mang thai trong 3 tháng đầu, đang sinh sống hoặc đã từng đến vùng dịch mà có những dấu hiệu sốt hoặc phan ban hoặc có ít nhất một trong số các triệu chứng đau mỏi cơ/ khớp, viêm kết mạc mắt cũng cần được xét nghiệm virus zika.

Bộ Y tế Việt Nam cũng vận động chiến dịch diệt muỗi, lăng quăng, khuyến khích người dân ngủ màn, dùng kem xua muỗi để phòng chống dịch bệnh lây lan.

Đối với những trường hợp không may có con bị hội chứng đầu nhỏ được xác định là do zika, các bác sĩ cũng khuyên các bà mẹ không nên quá lo lắng mặc dù hiện tại thế giới vẫn chưa có phương pháp điều trị đảo ngược được hoàn toàn tình trạng bệnh. Bác sĩ Treadwell giải thích:

Không có lý do gì để chúng ta cho rằng trẻ bị bệnh này thì không thể sống sót nhưng đây không phải là bệnh không thể tránh. Trẻ bị bệnh đầu nhỏ có thể sống rất lâu, và trong những trường hợp bị nhẹ thì các em vẫn phát triển bình thường. Những trẻ khác bị nặng hơn thì có thể dẫn đến chậm phát triển trí não, và có một số vấn đề y tế khác và do đó ảnh hưởng đến việc các em sống có lâu hay không. Nhưng điều này không có nghĩa là các em không thể sống. Trẻ bị chứng đầu nhỏ hoàn toàn có thể sống, tất cả phụ thuộc vào mức độ bệnh mà trẻ sống lâu hay không và sự phát triển tương lai của các em.

Hiện các nhà khoa học trên thế giới cũng đang nghiên cứu để tìm ra loại vaccine phòng virus zika. Viện Y tế Hoa Kỳ cũng đã bắt đầu cho thử nghiệm lâm sàng vaccine mới. Giám đốc Viện, bác sĩ Anthony Fauci cho biết những kết quả thử nghiệm ban đầu trên động vật của vaccine mới là rất đáng khích lệ và do vậy viện đã bắt đầu tiến hành thử nghiệm trên người. Tuy nhiên cho đến lúc này, các nhà khoa học vẫn chưa thể xác định được lúc nào thì vaccine này mới có thể sẵn sàng để sử dụng rộng rãi.