Jump to content

Việt Nam thiếu nội tạng hiến tặng


xứ việt
 Share

Recommended Posts

Việt Hà, phóng viên RFA
2016-12-05

  •  
Phòng chạy thận Khoa Thận Nhân Tạo bệnh viện Chợ Rẫy.
Phòng chạy thận Khoa Thận Nhân Tạo bệnh viện Chợ Rẫy.
Courtesy photo
Việt Nam thiếu nội tạng hiến tặng
Phần âm thanh Tải xuống âm thanh
 

Giới chức y tế Việt Nam mới đây cho biết các bác sĩ Việt Nam đã ghép thành công gần 1,400 tạng trong suốt 20 năm qua. Đây được coi là một bước tiến quan trọng trong ngành y tế của Việt Nam. Tuy nhiên, bộ Y tế Việt Nam thừa nhận số ca cần được ghép tạng tại Việt Nam vẫn vượt quá mức cung.

Chị Nhạc Thị Liên Hương là một bệnh nhân cần ghép thận và đã xếp hàng chờ ghép thận ở bệnh viện chợ Rẫy, Sài Gòn suốt nhiều năm nay:

Thì cũng đăng ký ghép ở bệnh viện chợ Rẫy của những người chết não mà chưa có cơ hội. Cũng đăng ký mấy năm rồi, đăng ký vậy thôi chứ biết chừng nào có.

Chị Hương là một trong số hàng trăm người trong danh sách chờ được ghép thận tại thành phố đông dân nhất Việt Nam. Theo thống kê mới đây của Bộ Y tế Việt Nam, chỉ riêng ghép thận, cả nước có khoảng 6,000 người bị suy thận mạn cần được ghép thận. Tại Hà Nội, số người cần được ghép gan là trên 1,500 người. Cả nước có khoảng 6,000 người đang chờ được ghép giác mạc và hàng trăm người chờ được ghép các nội tạng khác như tim, phổi…

Trong một chương trình phát trên truyền hình trung ương gần đây, Thứ trưởng Bộ Y tế Việt Nam Lê Quang Cương nói rằng trong 20 năm qua các bác sĩ Việt Nam đã ghép thành công gần 1,400 tạng bao gồm 1,280 các ca ghép thận, gan, tim và tủy xương. Tuy nhiên, ông nhìn nhận số ca được ghép tạng qua các năm còn quá thấp so với tiềm năng của đất nước và nhu cầu của người dân.

Tôi tính mỗi năm chúng ta phải ghép khoảng 2.000 trường hợp. Mỗi năm số người suy thận, thì cứ 50 người trong 1 triệu dân mà mình có 90 triệu dân thì mỗi năm có 4.500 người bị suy thận. 
-BS Trần Ngọc Sinh

Bác sĩ Trần Ngọc Sinh, Chủ tịch hội Niệu –Thận học thành phố Hồ Chí Minh, người đã từng trực tiếp thực hiện nhiều ca ghép thận tại bệnh viện Chợ Rẫy cho biết:

Tôi tính mỗi năm chúng ta phải ghép khoảng 2.000 trường hợp. Mỗi năm số người suy thận, thì cứ 50 người trong 1 triệu dân mà mình có 90 triệu dân thì mỗi năm có 4.500 người bị suy thận. Sau khi người chạy thận nhân tạo, lọc màng bụng thì có 1/3 đủ điều kiện ghép thận, tức là khoảng 1.500 ca. Rồi cộng với số ứ đọng các năm trước dồn lại thì nhiều hơn rất nhiều.

Tập quán ảnh hưởng đến nguồn cung

Theo Thứ trưởng Lê Quang Cương, hiện có 17 bệnh viện ở Việt Nam thực hiện được các ca ghép tạng. Tuy nhiên ông nhìn nhận việc thiếu người hiến tặng tạng đang khiến Việt Nam phải đối mặt với tình trạng thiếu tạng để đáp ứng nhu cầu ngày một tăng của người dân.

Một trong những yếu tố ảnh hưởng đến việc hiến tặng tạng ở Việt Nam được nhiều người nói tới là tập quán. Còn rất nhiều người Việt Nam cho rằng người chết cần phải được toàn thây. Chị Hương cho biết:

Ở Việt Nam mình mà cái dạng chết não mà cho là khó lắm. Chết là phải toàn thây, đại khái vậy đó. Với lại người nhà người ta thấy chết não vậy đó nhưng đâu có muốn rút ống thở cho chết đâu.

 

166511629810-P1010860-622.jpg
Bệnh nhân chờ đến lượt chạy thận tại Khoa Thận Bệnh viện Chợ Rẫy.Courtesy photo

 

Bác sĩ Trần Ngọc Sinh cũng cho biết đây là điều ông thấy trong thực tế:

Nhà nước có luật hiến tạng. Có luật đó và có tiêu chuẩn cho phép mà người dân mình hiện còn e ngại…  Ở Việt Nam bao giờ mà truyền thông nói cho người dân hiểu được điều đó thì chúng ta mới cứu được người bệnh… Số người hiến sống chỉ chiếm khoảng 5% so với nhu cầu thôi, còn người chết mà hiến chiếm tới 95%. Còn ở Việt Nam mình hiện tại thì 95% là người sống hiến còn người chết thì lai rai vài người thôi.

Từ năm 2006, Việt Nam đã có luật về hiến, lấy ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến xác, trong đó có những quy định về việc cho nhận tạng.

Để đáp ứng như cầu được cho và nhận tạng, đơn vị điều phối ghép các bộ phận cơ thể người tại bệnh viện Chợ Rẫy đã được thành lập từ tháng 6 năm 2014. Cơ quan này cung cấp các thông tin về hiến và ghép tạng nhân đạo cho cộng đồng và xã hội. Theo thông tin trên trang web của bệnh viện, từ khi thành lập đến khoảng giữa năm 2015, đơn vị này đã nhận được hơn 1.314 đơn tự nguyện hiến tạng cứu người khi chẳng may qua đời từ khắp nơi trên cả nước gửi về bằng nhiều cách.

Yếu tố luật pháp có phải là một trở ngại?

Theo quy định trong luật về hiến lấy ghép mô bộ phận cơ thể người của Việt Nam, một người từ đủ 18 tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ có quyền hiến mô, bộ phận cơ thể của mình khi còn sống, sau khi chết và hiến xác.

Theo quy định thì một người còn sống có thể hiến 1 lá gan hoặc một phần lá gan, 1 quả thận, da, xương. Người chết hoặc chết não có thể hiến tim, 2 lá gan, 2 quả thận, tụy, 2 lá phổi, 2 giác mạc, da, xương, gân…

Tuy nhiên để ngăn ngừa tình trạng mua bán nội tạng đã từng được báo chí đề cập ở Việt Nam, luật của Việt Nam cũng quy định rất ngặt nghèo trong trường hợp hiến tạng đối với người còn sống. Bác sĩ Trần Ngọc Sinh cho biết:

Hiến tạng, cho tạng thì ở Việt Nam hiện nay vấn đề quan trọng nhất vẫn là vấn đề pháp lý, không phải là vấn đề tập quán. Nếu vấn đề pháp lý Việt Nam xây dựng được trên cơ sở cho người ta hiến thì được phép lấy tạng mà không phải hỏi ý kiến ai nữa thì chuyện đó sẽ rất dễ dàng.
-BS Võ Xuân Sơn

Ngày nào chúng tôi cũng gặp những người khó khăn gạ bán thận như vậy. Việc gì hiệu quả thì cũng có người lợi dụng. Trong xã hội có nhiều người khó khăn nhưng không nên làm như vậy, không nên bán thận để giải quyết khó khăn của mình. Ở bệnh viện Chợ Rẫy rất cấm kỵ, chúng tôi phải sàng lọc. Đây không phải là chuyện buôn bán.

Báo chí trong nước hồi đầu năm nay đưa tin một đường dây mua bán thận ở Hà nội bị công an phát giác. Những người muốn ghép thận qua đường dây này phải trả 300 triệu đồng một quả thận. Người muốn bán thận nhận 150 triệu đồng.

Theo quy định của pháp luật và của các bệnh viện ở Việt Nam, người hiến thận cần phải có người thân bên gia đình người hiến đồng ý ký xác nhận. Để tránh việc mua bán thận, nhiều bệnh viện kiểm tra rất chặt giấy tờ xác minh ở khâu này. Điều này một mặt có thể ngăn ngừa phần nào việc mua bán thận nhưng mặt khác cũng có thể gây khó khăn cho những người thực sự muốn hiến tặng tạng khi còn sống trong một số điều kiện nhất định. Bác sĩ Võ Xuân Sơn, Giám đốc bệnh viện quốc tế Exson, người đã từng có những bài viết về tình trạng hiến tạng tại Việt Nam trên blog của mình thời gian qua, nhận xét về yếu tố luật pháp trong việc cho hiến tạng của người còn sống:

Vấn đề hiến tạng, cho tạng thì ở Việt Nam hiện nay vấn đề quan trọng nhất vẫn là vấn đề pháp lý, không phải là vấn đề tập quán. Nếu vấn đề pháp lý Việt Nam xây dựng được trên cơ sở cho người ta hiến thì được phép lấy tạng mà không phải hỏi ý kiến ai nữa thì chuyện đó sẽ rất dễ dàng. Nhưng ở Việt Nam, luật pháp chưa rõ ràng trong chuyện này. Nhiều khi người hiến tạng thì muốn hiến rồi mà gia đình không cho rồi ý kiến này khác. Một người khi đã nằm xuống thì có đến cả trăm người thuộc gia đình và chỉ cần một người nhận là gia đình không đồng ý là không ghép được.

Bác sĩ Võ Xuân Sơn cũng không đồng ý với việc mua bán tạng. Tuy nhiên theo ông việc tránh hoàn toàn những trường hợp mua bán tạng là khó. Vì vậy ông cho rằng pháp luật cần cân nhắc thiệt hơn giữa việc cho hiến tạng tự nguyện và khả năng xẩy ra việc mua bán tạng:

Mình chắc phải chấp nhận một phần nào đó nhưng vẫn hạn chế được chuyện mua bán và vẫn tăng được số tạng lên… Tôi nghĩ rằng nếu cân đong đo đếm giữa lợi ích của việc ghép tạng và việc kiểm soát mua bán tạng thì tôi nghĩ là nên thiên về hướng cho phép và nên kiểm soát bằng biện pháp khác để xác định chắc chắn không phải mua bán để không ra quá khó khăn cho quá trình hiến tạng của người bạn.

Theo bác sĩ Võ Xuân Sơn, việc tuyên truyền trong người dân có thể giúp nâng cao nhận thức của người dân về những tác hại trong mua bán tạng, mặt khác cũng giúp gia tăng các trường hợp tự nguyện hiến tặng, nhất là đối với các ca chết não.

Tạp chí sức khỏe đời sống tuần này xin tạm dừng tại đây. Việt Hà cảm ơn quý vị đã quan tâm theo dõi. Xin quý vị chia sẻ các thông tin về các vấn đề y tế, sức khỏe đến trang tạp chí sức khỏe đời sống tại email [email protected]hoặc www.facebook.com/vietharfa

Việt Hà xin chào tạm biệt quý thính giả và xin hẹn gặp lại vào thứ ba tuần tới.

Link to comment
Share on other sites

Guest
Reply to this topic...

×   Pasted as rich text.   Paste as plain text instead

  Only 75 emoji are allowed.

×   Your link has been automatically embedded.   Display as a link instead

×   Your previous content has been restored.   Clear editor

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

 Share


×
×
  • Create New...