VNTB- Điều gì đã xảy ra ở Bắc Kinh trong chuyến viếng thăm gần đây của Ngoại trưởng Tillerson?

[xứ việt]

By Robert Daly, Foreign Policy, ngày 21/03/2017

 

(Bản dịch của Vũ Quốc Ngữ)

 

(VNTB) - Ngoại trưởng Rex Tillerson đã làm nhiều người ngạc nhiên khi lặp lại những quan điểm của Trung Quốc, nhưng dường như đó không phải dấu hiệu của sự thay đổi chính sách.

 

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson tại Đại lễ đường Nhân Dân, ảnh: SCMP.

 

Không có sự tiết lộ nào được mong đợi từ chuyến đi đầu tiên của Rex Tillerson đến Trung Quốc trên cương vị ngoại trưởng Hoa Kỳ; Ông chỉ mời một phóng viên đi cùng ông, và dường như muốn nói rằng chuyến thăm của ông không có tin gì. Ông gần như đã thành công - nhưng việc sử dụng lặp đi lặp lại các cụm từ của Trung Quốc mà trước đó bị chính phủ Obama bác bỏ đã gây ra sự phiền toái cho cả truyền thông Trung Quốc và Hoa Kỳ. Nếu chuyến thăm này được ghi nhớ, sẽ là việc chính quyền Trump chấp nhận ngôn ngữ và phong cách ngoại giao của Bắc Kinh. Chiến thuật này không thể được cân nhắc cẩn thận và có thể dẫn đến sai lạc.

 

Trong các tuyên bố công khai, Tillerson thường trích dẫn lời cho phép của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình về "Một mô hình mới về quan hệ quyền lực vĩ đại" - ba quan điểm tranh cãi giữa "không có đối đầu hoặc mâu thuẫn", "tôn trọng lẫn nhau" và "giải pháp cùng có lợi." Tillerson sau đó đã đề cao Tập bằng cách tuyên bố rằng cụm từ đó không chỉ có thể hướng dẫn quan hệ song phương trong thời gian tới, mà trên thực tế đã là ý tưởng xác định quan hệ Mỹ-Trung trong 40 năm qua.

 

Trên thực tế, Mô hình Mới chỉ bắt đầu từ năm 2013, khi Tập chính thức đề xuất cụm từ này tại hội nghị thượng đỉnh Sunnyland với Barack Obama, và Obama đã nhắc lại nó với ông ta. Sau hội nghị thượng đỉnh, khi Ngoại trưởng Trung Quốc trau chuốt "Mô hình Mới" bằng cách yêu cầu tránh xung đột, tôn trọng lẫn nhau, và tìm kiếm kết quả cùng có lợi, Washington đã không hưởng ứng. “Tôn trọng lẫn nhau” là một điều trở ngại lớn khi nó ngụ ý rằng cả hai bên cần phải nhận ra “lợi ích cốt lõi” của nhau. Người Mỹ lo ngại rằng các lợi ích cốt lõi của Trung Quốc, bao gồm Tây Tạng, Đài Loan và Tân Cương, đã được mở rộng bao trùm phần lớn Tây Thái Bình Dương, nơi mà Hoa Kỳ cũng có những lợi ích cốt lõi xung đột với Trung Quốc. Hãy yên nghỉ nhé, Mô hình Mới.

 

Các quan chức Trung Quốc tiếp tục sử dụng khẩu hiệu này trong nhiều năm sau khi Mỹ chối bỏ nó, có lẽ bởi vì nó liên quan đến sự lãnh đạo linh thiêng của Tập. Ngay cả Tập dường như đã quên nó vào năm 2016, nhưng bây giờ Tillerson đã đánh thức lại hy vọng của Trung Quốc. Một số người Mỹ ôn hòa xem sự đảo ngược của Tillerson về "Mô hình Mới" như là một sự thừa nhận về mong muốn tránh chiến tranh với một Trung Quốc đang lên. Những người khác thấy một sự khuất phục. Tuy nhiên, rất có thể là khẩu hiệu của Tập được sử dụng đơn giản như một ngôn ngữ ngoại giao bởi chính quyền Trump chưa có chính sách của Trung Quốc. Tổng thống Trump chưa triệu tập các chuyên gia từ các cộng đồng ngoại giao, quân sự và tình báo để tiến hành xem xét kỹ lưỡng các chiến lược của Hoa Kỳ ở Đông Á và Trung Quốc. Nhà Trắng không có thời gian để tổ chức các cuộc họp cần thiết, không bổ nhiệm các quan chức, những người sẽ phải tham gia vào đó, và, trong mọi trường hợp, không có vẻ ưu tiên cho công việc đó.

 

Ít nhất có hai câu hỏi. Thứ nhất, Tập có thể tin tưởng vào sự nhiệt tình của Tillerson như là bằng chứng cho thấy Trump cam kết tham gia xây dựng với Trung Quốc, hoặc xây dựng mối quan hệ đối tác, như Bắc Kinh hiểu được từ này? Thật dễ dàng: Không. Những lời cảnh báo của ứng cử viên Trump về hành vi ăn cắp của Trung Quốc quá nghiêm trọng, và các mâu thuẫn về kinh tế, chiến lược, và ý thức hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc quá lớn đối với bất cứ ai dùng lời Tillerson để làm cơ sở. Những nhận xét của ông này về Bắc Kinh không thể bị đánh giá cho đến khi chính quyền Trump giải quyết một chính sách của Trung Quốc trong năm tới hoặc hai năm tới, hoặc cho đến khi cuộc khủng hoảng bắt đầu có hiệu lực.

 

Câu hỏi thứ hai là làm thế nào công thức yêu thích của Tập đã được Tillerson sử dụng gần như từng chữ ngay từ đầu. Cả Steve Bannon, cũng như Peter Navarro, cũng như bất kỳ thư ký nào của Trump - hầu hết hoặc là chống Trung Quốc, hoài nghi ở Trung Quốc, hoặc những người mới đến Trung Quốc, không đề nghị sử dụng nó.

 

Cụm từ này của Trung Quốc có lẽ là do Trung Quốc đề xuất với chính quyền Trump, hoặc trong chuyến thăm của một trong những sứ giả của Bắc Kinh hay thông qua Đại sứ quán Trung Quốc, nơi có các kênh truyền thông riêng với nhân viên của Tổng thống. Nếu phân tích này là đúng, một phát ngôn viên của Trung Quốc có thể đưa ra giả thuyết rằng sau một năm nóng nảy trong mối quan hệ, Trump có nhiều khả năng thành công trong các cuộc đàm phán nếu chính quyền của ông trấn an Tập đầu tiên về sự chân thành của ông bằng cách công khai nói những lời Tập muốn nghe. Nếu đó là lời giải thích, Tillerson đã thực hiện đúng vai trò của mình trong việc chuẩn bị cho hội nghị thượng đỉnh Trump-Tập ở Mar-a-Lago vào tháng Tư. Sẽ không công bằng khi gọi đó là một sự nhân nhượng.

 

Sự hạn chế về phương tiện truyền thông, sự đồng thuận bí mật, và sự cay nghiệt của công chúng, tất cả đều phục vụ cho một hội nghị thượng đỉnh sắp tới mà chúng ta có thể tuyên bố thành công - đó là ngoại giao theo phong cách Trung Quốc. Nhưng chuyến đi của Tillerson không nên bị phân tích quá mức. Đó không phải là đạo luật tôi trong kỷ nguyên Trump-Tập của quan hệ Mỹ-Trung.

 

---------------------

 

What Just Happened in Beijing?

(ijavn.org)