Forums

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Làm sao quên .   Kỷ niệm xưa vẫn còn
Người nói nhỏ hãy quên
Thì làm sao nhở quên
Một người đã từng nhớ

Từng đêm nhỏ mong chờ
Vậy mà người lỡ lòng
Nói nhỏ hãy quên đi
Ừ ! thì tình chia li

Để người buồn xót xa
Nhỏ đây cũng đã biết
Tại lỗi mình gây lên
Làm cho tình tan rã

Thôi thì cũng đành vậy
Nhỏ sẽ quên kỷ niệm
Sẽ không bao giờ nhớ
Đến một bóng hình ai ... angelautumn

Phương trời xa  Không phải lổi tại ai
Vì tình duyên trắc trở
Chia cách mình hai nơi
Trên dòng đời vạn nẻo

Anh biết làm sao quên
Những kỷ niệm êm đềm
Của một thuở mộng mơ
Trong cơn mơ tình ái

Cho ta nhiều buồn khổ
Cho ta nhiều thương đau
Và thật nhiều cay đắng
Xin nhỏ hãy mau quên

Giờ không còn gì nửa
Gió lạnh trái tim đau
Anh cô đơn lặng lẽ
Hướng về phương trời xa ... XV

Tình bơ vơ Cám ơn người xưa đó
Đã mong ước cho nhỏ
Được vui và hạnh phúc
Nhưng sao nhỏ nhói đau

Tình xưa vẫn còn đó
Cất bước chân theo người
Mà lòng lại không cam
Vì lo người sẽ ngã

Phải cuộc tình bơ vơ
Nên khi nhỏ làm thơ
Chỉ mong sao người có
Một ai đó chia sầu

Để khi nhỏ bước đi
Khỏi chạnh lòng lo lắng
Mối tình đầu của ai
Mà cả hai đều lỗi . Angelautumn

Nguyễn Xuân Nghĩa
2019-08-20       Ảnh minh họa: Chỉ số Hang Seng tại HongKong giảm vào tháng 10, 2008  AFP Từ suy trầm đến giảm phát     Cả thế giới đang sợ hiện tượng suy trầm toàn cầu sẽ tái diễn như vào năm 2008 với hậu quả tai hại cho các nước. Nhưng đằng sau nạn suy trầm còn một mối lo khác là hiện tượng giảm phát, khi số cầu suy giảm và hàng họ sụt giá mà bán vẫn không được. Diễn đàn Kinh tế sẽ tìm hiểu về sự kiện này… Suy trầm, suy thoái và khủng hoảng Nguyên Lam: Ban Việt ngữ đài Á Châu cùng Nguyên Lam xin kính chào chuyên gia kinh tế Nguyễn-Xuân Nghĩa. Kể từ năm 2008 tới nay, các nước lại e ngại là sẽ bị nạn tổng suy trầm nữa khi sản lượng của các nền kinh tế lớn từ Hoa Kỳ tới Trung Quốc và các nước Âu Châu, dẫn đầu là nước Đức đều suy giảm. Thưa ông liệu rằng điều đó có xảy ra không? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Tôi e rằng tình hình còn đáng ngại hơn vậy vì cuối đường có thể là nguy cơ giảm phát. Nhưng chúng ta nên khởi sự với ngôn từ để hiểu là ta nói về cái gì. Trước hết, chúng ta có hiện tượng “suy trầm” hay “recession” là khi kinh tế có tăng trưởng, nhưng chậm hơn. Theo tiêu chuẩn phổ thông tại Hoa Kỳ và Anh Quốc, suy trầm là khi đà tăng trưởng sút giảm trong hai quý liền, là trong sáu tháng liên tục. Vì người ta chỉ có thể ước tính sản lượng kinh tế sau khi thu thập thống kê trên toàn quốc, cho nên thường biết rằng kinh tế bị suy trầm sau khi điều ấy đã xảy ra. Trước đó thì chỉ có thể dự đoán thôi. - Thứ hai, khi sản lượng kinh tế không tăng chậm hơn mà còn giảm thì ta có nạn “suy thoái”, là nghiêm trọng hơn suy trầm, Anh ngữ gọi là “depression”. Tôi dùng chữ suy thoái vì thoái có nghĩa là thối, là thoái lui, trong khi trầm hàm ý là chìm, là chậm lại. Khi kinh tế bị suy thoái khá lâu và lan ra nhiều lĩnh vực thì ta có nạn “khủng hoảng” hay “crisis”, như đã thấy vào thời 1929-1933. Do đó, xin đề nghị là chúng ta nên thống nhất cách gọi, từ suy trầm tới suy thoái và khủng hoảng, là ba bậc trầm trọng khác nhau. Vì cách gọi đó cũng ảnh hưởng đến tâm lý của các thị trường, cho nên mình mới cần thận trọng về ngôn từ sử dụng. Nguyên Lam: Như vậy, ông cố gắng phân biệt ba trạng thái sản xuất kinh tế từ nhẹ đến nặng, là suy trầm, suy thoái rồi mới tới khủng hoảng. Thưa ông, bây giờ liệu kinh tế thế giới có bị nguy cơ suy trầm hay không? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Nếu chúng ta cùng áp dụng các định nghĩa sơ đẳng ấy thì kinh tế Trung Quốc đã bị suy trầm, vì đà tăng trưởng sản xuất ngày càng giảm từ nhiều năm rồi. Kế đó là nền kinh tế có sản lượng cao nhất Âu Châu, là của Đức bên các nước Anh, Ý, Tây Ban Nha và Pháp vì lý do nội bộ của họ. Sau cùng là kinh tế Hoa Kỳ, chưa bị suy trầm nhưng có thể bị sau 10 năm tăng trưởng liên tục từ Tháng Bảy năm 2009. Tôi xin được nhấn mạnh hai điều là sinh hoạt kinh tế có thể thăng giáng, hay lên xuống theo chu kỳ, và thứ hai, suy trầm không là suy thoái hay khủng hoảng, mà cứ sáu bảy năm lại xảy ra một lần như một điều chỉnh cần thiết sau một giai đoạn đầu tư lạc quan hồ hởi. - Chuyện thứ hai là nạn “tổng suy trầm” hay “suy trầm toàn cầu”, như đã thấy năm 2008-2009, khi trái bóng đầu tư về gia cư địa ốc đã bể tại Âu Châu và riêng tại Hoa Kỳ là vụ khủng hoảng tín dụng thứ cấp, gọi là “subprime mortgage” làm hàng loạt tập đoàn tài chính sụp đổ vào Tháng Chín năm 2008. - Tôi xin nhắc lại rằng thời đó, kinh tế Mỹ đã bị suy trầm từ Tháng 12 năm 2007 mà ta chưa biết. Sau đấy, do tổng suy trầm, nhiều quốc gia tung ra biện pháp kích thích sản xuất bằng tăng chi ngân sách và ào ạt bơm tín dụng vào kinh tế mà chất lên một núi nợ, là trường hợp điển hình ngày nay của Trung Quốc, trong khi người ta ngợi ca là sản lượng kinh tế xứ này đã vượt Nhật Bản từ năm 2010 và sẽ bắt kịp Hoa Kỳ! - Cũng do nạn tổng suy trầm mà khối Euro của các nước dùng chung một đồng tiền thống nhất tại Âu Châu bị hoạn nạn cho tới nay chưa hết. Riêng tại Hoa Kỳ, sau Nhật Bản và trước Âu Châu người ta hạ lãi suất gần tới số không và bơm tiền vào kinh tế nên gây ra những lệch lạc tài chính với những hậu quả bất lường. Nguyên Lam: Nguyên Lam xin được ghi nhận hai ý kiến ông vừa trình bày rằng kinh tế có thể bị suy trầm nhưng người ta chỉ biết về sau, và thứ hai các biện pháp kích thích sản xuất có khi lại gây ra những hậu quả bất lường. Thưa ông, bây giờ làm sao người ta có thể dự đoán rằng kinh tế có bị suy trầm hay không? Suy trầm toàn cầu Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Đấy là đề tài gây tranh luận từ ít lâu nay với cao điểm là tuần qua. Người ta nghiệm thấy thị trường trái phiếu có một chỉ dấu tiên báo nạn suy trầm khá chính xác. Thông thường thì trái phiếu ngắn hạn, như có kỳ hạn ba tháng hay hai năm, lấy phân lời thấp hơn trái phiếu dài hạn là 10 năm vì chủ nợ là người cho vay đòi tiền lời cao hơn do yếu tố rủi ro trong trường kỳ. Vì vậy, đường tuyến biểu hiện phân lời trái phiếu từ ngắn hạn đến dài hạn thường chếch lên bên phải. Nhưng khi giới đầu tư trái phiếu lại ưu lo về tình hình kinh tế tương lai thì ta có hiện tượng ngược là đường tuyến phân lời không chếch lên mà nằm ngang, thậm chí chúc xuống. Đấy là một chỉ dấu tiên báo là kinh tế có thể bị suy trầm trong vòng một hay hai năm tới. Hiện tượng ấy đã xảy ra tại Mỹ cho nên người ta mới báo động nguy cơ kinh tế Hoa Kỳ sẽ bị suy trầm vào năm tới.   Ảnh minh họa: Gía cổ phiếu của Nhật giảm tại sàn gaio dịch chứng khoán vào tháng 9,2008. AFP   Nguyên Lam: Thưa ông, dự báo đó có chính xác hay không? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Tôi thiển nghĩ là ta nên thận trọng vì năm lý do. Thứ nhất, đường tuyến nằm ngang chỉ là biểu hiện của thực tế chứ không là nguyên nhân gây ra suy trầm. Thứ hai, tôi e chỉ dấu này hết còn chính xác vì các ngân hàng trung ương từ Âu qua Mỹ đã hạ lãi suất quá sâu và quá lâu nên gây lệch lạc trên thị trường trái phiếu hay thị trường tín dụng. Thứ ba, sự hốt hoảng của thị trường mới gây ra nguy cơ suy trầm, sau 10 năm tăng trưởng liên tục tại Mỹ. Trong khi đó, vấn đề của kinh tế Mỹ không nằm trong tỷ lệ thất nghiệp là 3,7%, thấp nhất từ mấy chục năm làm người ta tưởng Mỹ đã đạt mức “toàn dụng” hay “full employment”, mà ở sự kiện nhiều người nản chí không muốn kiếm việc nữa nên chẳng khai báo là họ đang thất nghiệp. Sau cùng, tôi e rằng kinh tế tòan cầu có thể gặp nạn giảm phát hay “deflation” vì số tổng cầu bị sút giảm. Giảm phát Nguyên Lam: Xin ông giải thích cho thính giả của chúng ta “giảm phát” là gì? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Ngược với lạm phát là khi vật giá leo thang làm đồng tiền mất giá so với lượng hàng hóa và dịch vụ có trên thị trường, giảm phát là khi hàng họ đều hạ giá mà vẫn bán không chạy, với hậu quả là thất nghiệp tăng và kinh tế không bị suy trầm mà suy thoái. Chúng ta trở lại đề tài chính kỳ này, khi mà thế giới có thể bị suy trầm. - Trước hết, các nước nói chung đều muốn xuất khẩu nhiều hơn, nhưng là để bán cho nhau chứ không thể bán hàng lên cung trăng. Trung Quốc và Đức, Nam Hàn, có nền kinh tế lệ thuộc quá nhiều vào xuất khẩu. Trận thương chiến Mỹ-Hoa khởi đi từ ngày sáu Tháng Bảy năm ngoái đã gây hậu quả là số tổng cầu trên thế giới giảm mạnh nên kinh tế càng lệ thuộc vào xuất cảng hay xuất khẩu là càng bị nặng. Nói nôm na là các nước có nhiều hàng hóa và dịch vụ mà thiếu người mua. Nguyên Lam: Như riêng trong trường hợp Hoa Kỳ với Trung Quốc thì sao? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Tổng sản lượng kinh tế Trung Quốc có 4% là nhờ bán hàng vào thị trường Hoa Kỳ. Kinh tế Mỹ thì trái ngược, chỉ có 0,5% là tùy thuộc vào việc xuất khẩu qua thị trường Trung Quốc và nói chung, xuất khẩu chỉ chiếm có 12% của Tổng sản lượng Hoa  Kỳ. Cho nên trong trận thương chiến hiện nay, Trung Quốc bị thiệt nặng hơn, chưa kể di sản tệ hại của việc bơm tiền và vay nợ từ 10 năm trước. Trong khi ấy, các nền kinh tế lớn từ Âu sang Á đều gặp khó khăn, chưa kể tới mâu thuẫn thương mại và chính trị giữa Nhật Bản với Nam Hàn. Khi đó số cung của kinh tế các nước, từ Trung Quốc qua Đông Á tới Âu Châu đều cao hơn số cầu, cho nên nguy cơ giảm phát có thể xảy ra. - Một chuyện đáng nói khác mà ít được để ý là kinh tế Hoa Kỳ trao đổi nhiều nhất là với Mexico, kế đó là với Canada, Trung Quốc chỉ đứng hạng ba mà thôi. Cho nên tình hình kinh tế của ba xứ Bắc Mỹ vẫn khả quan hơn Âu Châu, Trung Quốc. Bên kia Đại Tây Dương, nước Đức quá lệ thuộc vào xuất khẩu, tới gần 50% của Tổng sản lượng GDP, nên sẽ gây hoạ cho các nước bạn hàng của Đức nếu xứ này bị suy trầm như người ta tiên đoán. Việc hệ thống ngân hàng Âu Châu giữ lãi suất quá lâu ở số âm, là dưới 0%, càng dễ gây rủi ro cho toàn khối. Nguyên Lam: Ông có bi quan quá không, khi dự báo tương lai u ám đó? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Thật ra, ngoài yếu tố giảm phát vì số tổng cầu sa sút so với số cung của các nước thì ta chưa thấy hiện tượng tôi xin gọi là “chuyển lực”, là tai họa của xứ này lan qua xứ khác để dẫn tới nạn tổng suy trầm trên thế giới. Ví dụ như vụ khủng hoảng năng lượng trong các năm 1970 là nguyên nhân chính dẫn tới suy trầm toàn cầu, hoặc vụ khủng hoảng tín dụng gia cư là nguyên do của nạn tổng suy trầm 2008-2009. - Ngày nay, các nền kinh tế lớn như của Hoa Kỳ, Trung Quốc, Nhật hay Đức đều có vấn đề riêng nên có thể bị suy trầm cùng lúc, như Hoa Kỳ cần giảm nhập khẩu trong khi các nước kia cần tăng xuất khẩu. Nhưng khi ngần ấy quốc gia đều có biện pháp ứng phó với vấn đề riêng của mình thì kết quả tổng hợp vẫn là một sự hỗn loạn lớn, như mâu thuẫn giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, giữa Hoa Kỳ và Đức hay giữa Nam Hàn và Nhật Bản, chưa nói gì tới vụ khủng hoảng tại Hong Kong trong khi lãnh đạo Bắc Kinh đang đau đầu vì những bài toán trong nội tình. - Khi kinh tế toàn cầu bị suy trầm vì cùng một nguyên nhân thì người ta còn dễ tìm ra giải pháp, nhưng khi các nền kinh tế lớn đều có thể bị suy trầm cùng lúc vì lý do riêng thì chính giải pháp của từng nước lại gây ra nhiều hậu quả khó lường. Nguyên Lam: Kết luận của ông là gì trong khung cảnh ông gọi là khó lường này? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Ngoài nguy cơ giảm phát toàn cầu có thể kéo dài nhiều năm, tôi nghĩ đến những gì chúng ta đã ngỡ ngàng thấy năm 1989, cách nay 30 năm, với loại “hậu quả bất lường”. Thời đó, các nước Đông Âu bung khỏi sự kiềm tỏa của Liên Bang Xô Viết và dẫn tới sự sụp đổ của Liên Xô vào cuối năm 1991 rồi sự hình thành của Liên hiệp Âu Châu với thỏa ước Maastricht năm 1992. - Thời đó, người dân Bắc Kinh tưởng kinh tế thị trường có khi dẫn tới dân chủ rồi họ bị tàn sát tại Quảng trường Thiên An Môn hôm mùng bốn Tháng Sáu năm đó. Thời đó, Nhật tưởng sẽ vượt Hoa Kỳ như Trung Quốc ngày nay rồi bị mấy chục năm suy trầm. Thời đó, hai nước Hồi giáo Iran và Iraq thuộc hai sắc tộc đối nghịch đã kết thúc tám năm chinh chiến để kiểm soát Vịnh Ba Tư mà ít ai thấy hậu qủa bất lường là khối Hồi giáo đã thắng Liên Xô tại Afghanistan nhưng lại dẫn tới nạn khủng bố toàn cầu và biến cố 9-11 tại Hoa Kỳ vào năm 2001. Tôi mong rằng lịch sử không tái diễn như vậy, nhưng không mấy tin vào ước mơ của mình! Nguyên Lam: Ban Việt ngữ đài Á Châu Tự Do cùng Nguyên Lam xin cảm tạ kinh tế gia Nguyễn-Xuân Nghĩa về bài phân tích kỳ này.

Hình minh họa. Máy bay chiến đấu H 6 và J 10 của Trung Quốc trong một cuộc diễu binh năm 2015     Máy bay ném bom H6, chiến đấu cơ và máy bay tiếp liệu trên không nằm trong nhóm hỗ trợ cho tàu khảo sát Hải Dương Địa chất 8 của Trung Quốc trở lại khu vực Bãi Tư Chính thuộc vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam. Hai mạng báo IBTimes và Wionews của Ấn Độ loan tin vừa nêu vào ngày 22 và 21 tháng 8, đồng thời nói rõ Tập đoàn Dầu Khí ONGC Videsh Ltd của Ấn Độ có quyền lợi thương mại tại khu vực đó. Ngoài máy bay ném bom H6, chiến đấu cơ và máy bay tiếp liệu trên không bị phát hiện như vừa nêu; số lượng tàu Trung Quốc trở lại vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam vào ngày 13 tháng 8 được nói tổng cộng 20 chiếc. Trong số này có 6 tàu hải giám, 10 tàu cá và hai tàu dịch vụ. Hai tàu hải giám được bố trí gần lô dầu khí mà ONGC đang thăm dò. Bản tin của Wionenews còn cho biết phía Trung Quốc cho phát loa kêu gọi các tàu khoan thăm dò của Việt Nam rời khỏi khu vực Bãi Tư Chính. Trung Quốc cho tàu khảo sát Hải Dương Đia Chất 8 và các tàu hộ tống đi vào khu vực Bãi Tư Chính lần đầu vào ngày 3 tháng 7. Đến ngày 7 tháng 8, tin nói các tàu rút về Đá Chữ Thập ở Trường Sa; và đến ngày 13 tháng 8 trở lại với lực lượng hộ tống hùng hậu như vừa nêu. Trong lần đầu số tàu được nói là 35 chiếc mà không có nhiều máy bay như lần vào ngày 13 tháng 8. Wionenews cho biết sau lần đầu, phía Việt Nam tiến hành giao thiệp với phía Trung Quốc 30 lần, sau lần trở lại thứ hai, Việt Nam đến nay đã giao thiệp với phía Trung Quốc 7 lần. Đại diện Việt Nam cũng thông báo cho Nga và Ấn Độ là hai nước có quyền lợi thương mại với những hợp tác cùng Việt Nam tại khu vực Bãi Tư Chính. Bên cạnh đó Việt Nam cũng tiếp xúc với các đối tác như Hoa Kỳ, Australia, và 16 đối tác đối thoại để thông tin về căng thẳng tại Bãi Tư Chính. Hồi năm 2011, Trung Quốc từng cho cắt cáp tàu thăm dò địa chấn của Việt Nam, đến năm 2014 thì cho hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trong vùng thềm lục địa của Việt Nam. RFA

Nguyễn Xuân Nghĩa
2019-08-06   Thương chiến Mỹ Hoa vẫn chưa dứt (Ảnh minh họa) AFP Việt nam giữa thương chiến       Sau hơn một năm đàm phán không kết quả, trận thương chiến giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đã lên tới cao độ vào tuần qua khiến cả thế giới lo ngại một nguy cơ suy trầm toàn cầu nữa. Trong viễn ảnh đó, làm sao Việt Nam có thể thoát khỏi những hậu quả bất lợi? Diễn đàn Kinh tế sẽ tìm hiểu về bài toán hiểm hóc này? Nguyên Lam: Ban Việt ngữ đài Á Châu cùng Nguyên Lam xin kính chào chuyên gia kinh tế Nguyễn-Xuân Nghĩa. Thưa ông, sau khi hai phái bộ Hoa Kỳ và Trung Quốc đàm phán tuần qua tại Thượng Hải mà không kết quả, hôm Thứ Năm mùng một, Tổng thống Donald Trump quyết định là kể từ ngày một Tháng Chín, Mỹ sẽ áp thuế 10% trên một số mặt hàng của Trung Quốc trị giá 300 tỷ đô la. Quyết định ấy khiến các thị trường cổ phiểu trên thế giới sụt giá vì mối lo là kinh tế toàn cầu có thể bị suy trầm do trận thương chiến. Qua ngày Thứ Hai, tình hình thêm căng thẳng khi Bắc Kinh cho hạ giá đồng bạc tới mức thấp nhất kể từ 11 năm nay làm các thị trường đều mất giá nặng vì trận thương chiến lan qua lĩnh vực ngoại hối. Lập tức, phía Hoa Kỳ kết án Bắc Kinh là “thao túng tiền tệ” và viễn ảnh kinh tế toàn cầu càng thêm đen tối do mâu thuẫn giữa hai nền kinh tế có sản lượng cao nhất thế giới. Như vậy, Việt Nam có thể làm gì để thoát nạn? “Lạc quan tếu, hốt hoảng bậy” Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Trước hết, tôi xin có vài ý kiến về bối cảnh chung làm cơ sở suy luận và ước đoán về tương lai. Thứ nhất, dân Mỹ thường lạc quan tếu rồi hốt hoảng bậy. Tâm lý đó ảnh hưởng đến sự dao động hàng ngày hàng giờ của thị trường tài chính Hoa Kỳ. Thứ hai, các nước đều lệ thuộc vào việc xuất khẩu hàng hóa vào thị trường Hoa Kỳ hơn là Mỹ cần bán hàng ra ngoài nên đều chú ý đến tình hình kinh tế Hoa Kỳ mà ít thấy nhiều vấn đề nghiêm trọng hơn của Trung Quốc.Thứ ba, ít ai chú ý đến kinh tế Mỹ giao dịch nhiều nhất là với Mexico, sau đó là Canada và Trung Quốc chỉ đứng hạng ba thôi.Thứ tư, sau giai đoạn lạc quan thái quá về đà tăng giá cổ phiếu, người Mỹ lại sợ kinh tế bị suy trầm vì đã tăng trong 10 năm liền nên có lúc điều chỉnh. Phản ứng đó giải thích vì sao quyết định hạ lãi suất cơ bản tại Hoa Kỳ hôm Thứ Tư tuần trước làm thị trường Mỹ không tăng mà sụt giá và gây lo ngại cho thiên hạ, đâm ra Ngân hàng Trung ương Hoa Kỳ lại có ảnh hưởng toàn cầu. Sau cùng, chính là nỗi phập phồng đó mới làm thị trường Mỹ sụt giá kỷ lục vào ngày Thứ Hai khi tin tức về trận thương chiến kéo dài từ mùng sáu Tháng Bảy năm ngoái đã lên tới cao độ. Kết luận của tôi là có lẽ chúng ta nên bình tĩnh hơn! Nguyên Lam: Dường như ông muốn phân tích tâm lý thị trường tại Hoa Kỳ để trấn an mọi người, vì sao như vậy? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Xin nói tiếp về bối cảnh, ta cần thấy là các nền kinh tế lớn trên thế giới như Âu Châu, Trung Quốc và Nhật Bản đều có vấn đề từ nhiều năm qua, phần chính là do dân số hay nhân khẩu bị lão hóa. Hoa Kỳ ít bị hơn nhưng cổ phiếu Mỹ lên giá quá mạnh so với sản lượng kinh tế và so với cổ phiếu của các thị trường khác. Khi lên giá quá lâu và quá nhanh thì thể nào cũng có lúc điều chỉnh, là sụt giá. Điều ấy cũng giải thích sự hốt hoảng khi giới đầu tư chực chờ tin xấu để bán tháo. Thứ tư, ông Trump ưa phát biểu và ra quyết định bất ngờ nên bị báo chí chê trách như kẻ gây rủi ro cho thị trường, nhưng nếu nhớ tới bài toán của Vương quốc Anh Thống nhất với vụ Brexit, của Nhật Bản trong mâu thuẫn với Nam Hàn, của Trung Quốc cùng Âu Châu nói chung thì ta thấy thế giới đang ở giữa những đổi thay lớn và không nên vì sự thăng giáng ngắn hạn của thị trường Hoa Kỳ mà kết luận về tương lai của mình.   Việt Nam nên tránh nghĩ tới lợi thế nhân công nhiều và rẻ.(Ảnh minh họa)AFP   Nguyên Lam: Câu hỏi cuối về bối cảnh, thưa ông, việc Bắc Kinh quyết định giảm tỷ giá của đồng Nguyên so với đồng Mỹ kim bị Hoa Kỳ lên án là “lũng đoạn” hay “thao túng ngoại hối”. Quyết định ấy là gì? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Báo chí Hoa Kỳ và nhiều nước khác mắc tật tôi gọi là “ghét Trump” nên nhiều khi kết luận sai và gây thêm biến động cho thị trường. Tình hình kinh tế Trung Quốc thiếu khả quan lại bị hậu quả của trận thương chiến với Mỹ từ cả năm nay, với vụ áp thuế trên 250 tỷ đô la hàng hóa bán vào Hoa Kỳ, nay có thể bị thêm 300 tỷ nên Bắc Kinh phải tìm cách thoát với đồng bạc rẻ hơn để dễ xuất khẩu hơn, nhưng vì lý do chính trị, họ trình bày như một cách trả đũa. Thật ra, võ khí tiền tệ này ít công hiệu vì số cầu nói chung của toàn cầu đều giảm, chưa kể là phá giá đồng bạc chỉ thúc đẩy nạn tẩu tán tài sản từ Trung Quốc. Tôi không tin là Bắc Kinh tiếp tục hạ giá đồng Nguyên để bán hàng cho rẻ như người ta lo sợ. Nguyên Lam: Tức là về dài lãnh đạo Bắc Kinh sẽ không thể khai thác giải pháp này, nhưng thưa ông, vì sao Trung Quốc lại đòi trả đũa với “một cái đũa quá ngắn” như ông thường nói? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Chúng ta có hai tầng nhận thức là ấn tượng và thực tế. - Hoa Kỳ nương vào vụ đồng Nguyên để gây sức ép pháp lý cho trận thương chiến, chứ xứ nào gặp khó khăn kinh tế thì cũng có thể hạ lãi suất, là biện pháp tiền tệ, hay hối suất là biện pháp hối đoái, để kích thích sản xuất. Nhật, Mỹ hay Âu Châu cũng làm như vậy từ chục năm trước, các nước Đông Á cũng thế trong vụ khủng hoảng năm 1997. Vì Bắc Kinh giữ chế độ kiểm soát hối đoái và giàng giá đồng bạc vào tiền Mỹ trong một biên độ nhất định nên dễ bị công kích, như Việt Nam đã từng bị. Ngoài ra Bắc Kinh cũng làm bộ trả đũa với việc hết mua nông sản Hoa Kỳ, chứ thật ra số cầu về ngô bắp của họ đã sụt vì dịch bệnh heo  lan rộng. Nhưng lãnh đạo của họ cần gây ấn tượng là không sợ Mỹ để làm thị trường Hoa Kỳ hốt hoảng và chê trách Chính quyền Trump về vụ thương chiến. Hoàn cảnh Việt Nam Nguyên Lam: Chúng ta bước qua phần hai của đề tài kỳ này là hoàn cảnh của Việt Nam. Ông có nhận xét như thế nào? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Trên toàn cảnh, mâu thuẫn giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc đã tích lũy từ lâu và có tính chất đa diện vì bao gồm cả an ninh chính trị, chứ không thu hẹp vào mặt trận kinh tế, thương mại, đầu tư hay ngoại hối nên tình hình còn căng thẳng chứ không giảm. Thứ hai, Trung Quốc mất ưu thế dân số đông nhân công rẻ nên từ năm năm qua hết là “công xưởng toàn cầu” và phải leo lên trình độ sản xuất cao hơn. Đấy là cơ hội cho Việt Nam tiếp nhận đầu tư rút khỏi thị trường Trung Quốc như diễn đàn của chúng ta đã phân tách từ lâu. - Khi mâu thuẫn Mỹ-Hoa bùng nổ thì Việt Nam tưởng là bãi đáp an toàn cho giới đầu tư tránh khỏi hậu quả bất lợi từ trận thương chiến. Thật ra, hậu quả bất lợi là số cầu giảm mạnh trên thế giới nên Việt Nam khó xuất khẩu hơn trước. Rốt cuộc thì xuất cảng của Việt Nam trong sáu tháng đầu năm nay chỉ tăng hơn 7% so với gần 18% cho cùng kỳ năm ngoái và Việt Nam bị nhập siêu là nhập hơn xuất 37 triệu đô la thay vì đạt xuất siêu hơn 4 tỷ năm ngoái. - Chuyện éo le là Việt Nam lại được xuất siêu với Hoa Kỳ, thuộc hạng sáu chứ không ít, nên cần suy nghĩ về cán cân ngoại thương với Mỹ và về chính sách tiếp nhận đầu tư của doanh nghiệp Hoa Kỳ. Vì vậy, ta cần nhìn vào bài toán ngắn hạn trong viễn ảnh dài. Nguyên Lam: Như vậy, bài toán ngắn hạn lại có thể là mâu thuẫn mậu dịch với Hoa Kỳ. Thưa ông, còn viễn cảnh dài là gì cho Việt Nam? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Bài toán ngắn hạn là tăng nhập khẩu từ Mỹ và kiểm lại tiêu chuẩn xuất xứ theo tỷ lệ đóng góp thực của Việt Nam, tối thiểu là 30% để khỏi gây tai họa là bán hàng Trung Quốc hay của xứ khác vào thị trường Mỹ mà bị vạ. Tôi nghĩ lãnh đạo Hà Nội biết bài toán đó, mà chưa chắc bộ máy thư lại với luật lệ rườm ra cùng tệ quan liêu tham nhũng đã có thể sớm giải quyết được. Nguyên Lam: Còn viễn ảnh trường kỳ thì sao? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Ta nên nghĩ tới chuỗi cung ứng toàn cầu, hay global value chains, là các nước chia nhau từng cơ phận chế biến ra sản phẩm hoàn tất để bán cho nhau, với trị giá gia tăng hay đóng góp của từng nước theo lợi thế tương đối. Việt Nam nên tránh nghĩ tới lợi thế là nhân công nhiều và rẻ vì chỉ làm gia công cấp thấp cho thiên hạ mà cần kế hoạch giáo dục và đào tạo dài hạn để nhân công có tay nghề và năng suất hầu chiếm phần đóng góp cao hơn cho mình. Xứ nào cũng tính như vậy thôi. Trước thái độ hung hăng của Bắc Kinh với các doanh nghiệp nước ngoài, Việt Nam cần cho các nước thấy mình có nỗ lực xây dựng hạ tầng cơ sở vật chất và hạ tầng vô hình là giáo dục cùng hệ thống luật lệ công khai minh bạch để có sân chơi bình đẳng cho mọi nhà đầu tư trong ngoài. - Việt Nam đang cố hội nhập vào chuỗi cung ứng toàn cầu khi tham gia Hiệp ước Đối tác Xuyên Thái Bình Dương Toàn diện CPTPP với 10 nước còn lại, đã ký thỏa ước tự do thương mại với Liên hiệp Âu Châu. Tiêu chuẩn rất cao của TPP và Liên Âu đòi hỏi Việt Nam thực thi cải cách về môi sinh và quyền lao động để dễ nhận đầu tư từ các nước tiên tiến. Hiệp ước với Liên Âu còn có chương trình Đối tác Công-Tư là PPP Public-Private Partnerships về khai thác hạ tầng mà Việt Nam nên sớm thông qua luật lệ để trấn an giới đầu tư ngoại quốc và tư doanh nội địa về phần chia rẻ rủi ro. Các định chế viện trợ quốc tế đều than là thủ tục rườm rà của Việt Nam làm chậm đà giải ngân và thực hiện các dự án. Đây là cơ hội cho Hà Nội sớm cải tiến hạ tầng luật lệ của mình. Nguyên Lam: Còn riêng với Hoa Kỳ thì sao, thưa ông? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Riêng với Hoa Kỳ thì ta nhớ tới mâu thuẫn Mỹ-Hoa trong khuôn khổ Tổ chức Thương mại Thế giới WTO là Mỹ chưa cho Trung Quốc quy chế “kinh tế thị trường”. Cho tới nay, Việt Nam mới chỉ được 69 nước công nhận quy chế ấy. Đây là một ưu tiên cải cách sau cái trớn của CPTPP và Hiệp ước Việt-Liên Âu. Muốn vậy, nên từ bỏ khẩu hiệu “theo định hướng xã hội chủ nghĩa” và vai trò chủ đạo của hệ thống quốc doanh. Muốn thoát Tầu thì đừng làm giống Tầu! Nguyên Lam: Còn về mối nguy thương chiến với Hoa Kỳ sau lời đả kích cực nặng của ông Trump vào đầu tháng trước rằng “Việt Nam là nước lạm dụng nhất” và dọa áp thuế 456% trên thép do Việt Nam nhập từ Nam Hàn và Đài Loan rồi bán vào thị trường Mỹ? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Chuyện ấy liên hệ đến quy chế kinh tế thị trường tôi vừa nói. Đang mong Hoa Kỳ công nhận quy chế này mà Việt Nam lại ăn gian thì tự gieo họa vào thời điểm cực bất lợi! Đạo luật Thương mại Mỹ năm 1974 có Khoản 301 cho doanh nghiệp Hoa Kỳ khiếu nại khi bị cạnh tranh bất chính bằng bán phá giá. Mỹ dùng Khoản ấy để trừng phạt Trung Quốc. Nếu Việt Nam cũng bị áp thuế 25% thì xuất cảng có thể sụt 25% và Tổng sản lượng mất một điểm, thay vì tăng 6,8% thì chỉ còn 5,8%, vì kinh tế vẫn còn quá lệ thuộc vào xuất khẩu! Nguyên Lam: Ban Việt ngữ đài Á Châu Tự Do cùng Nguyên Lam xin cảm tạ kinh tế gia Nguyễn-Xuân Nghĩa về bài phân tích kỳ này.

Tro tàn . Đã hiểu tận đáy lòng
Đã không còn gì nửa
Khơi lại đống tro tàn
Kỷ niệm xưa vụt tan

Anh không tin tình mình
Đã thoáng qua chợt tắt
Một đêm buồn hoang lạnh
Mối tình mình mong manh

Anh đã quen chuyện buồn
Những cuộc tình đánh mất
Cuộc tình mình buồn nhất
Để tim sầu nhói đau

Giờ mình đã chia xa
Hai phương trời xa lạ
Chuyện tình ta rẽ đôi
Nhỏ hãy quên kỷ niệm XV  

Chia Xa . Bến đò xưa cũ còn đâu
Người còn chờ nữa đẻ mà làm chi
Thôi thì người hãy bước đi
Đừng lưu luyến lại để ai vương lòng

Phải chăng nhỏ nhiều sầu tuôn
Đã cho người phải ngậm ngùi chia xa
Tình nhỏ giờ mãi thiết tha
Nhưng không còn nữa mặn nồng ái ân

Tình người nhỏ giữ trăm lần
Nguyẹn cầu người mãi xứng đôi với người
Còn nhỏ có chút đôi lời
Cầu người hạnh phúc - vui vầy trăm năm angelautumn

Phố củ .   Phố củ còn nguyên đó
Người yêu củ sang sông
Bến đò không còn nửa
Tôi âm thầm lang thang

Đi tìm kỹ niệm xưa
Mình tình cờ quen biết
Một buổi chiều hoàng hôn
E ấp mộng ban đầu

Nhỏ nở vội theo ai
Vui vầy hạnh phúc mới
Quên hết tình yêu củ
Bõ con đò lênh đênh

Hạnh phúc đã xa vời
Tôi lặng thầm sương khói
Thầm mong nhỏ yêu dấu
Hạnh phúc mãi bên người XV