Search the Community

Việc cần làm của Quốc hội không phải là bào chữa cho những kẻ phá hoại mà phải ngay lập tức nhóm họp ủy ban Thường vụ Quốc hội, tuyên bố quyết định của Nguyễn Tấn Dũng đồng ý cho Võ Kim Cự kéo dài thời hạn đầu tư cho Formosa tới 70 năm là vô hiệu. Formosa là nhà đầu tư tạo ra nhiều công ăn việc làm lại "ở trong khu kinh tế..." là những điều kiện để có thể xem xét việc cho kéo dài thời hạn tới 70 năm nhưng không có nghĩa là đương nhiên được kéo dài 70 năm. Những những ngành công nghiệp mà Formosa đầu tư đang bị xua đuổi khắp nơi trên thế giới ngay cả ở một quốc gia bất chấp (và đang cung cấp công nghệ, thiết bị cho Formosa) như Trung Quốc. 2008, đất nước còn nghèo, tầm nhìn hạn chế (coi như không có những lý do khác), Chính phủ có thể mắc những sai lầm lịch sử, chấp nhận những nhà đầu tư như Formosa. Nhưng 2014, mà vẫn đồng lõa với nó thì chỉ có thể coi là tội ác. Khi Thanh tra phát hiện Võ Kim Cự lạm quyền, cấp phép kéo dài thời hạn đầu tư cho Formosa tới 70 năm, lẽ ra thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phải nhóm họp Chính phủ để thảo luận vì CHÍNH PHỦ chứ không phải THỦ TƯỚNG mới có quyền quyết định thời hạn dài hơn 50 năm cho một dự án đầu tư (Điều 52, Luật Đầu tư 2005). Hình thức ra quyết định của Chính phủ là ra nghị quyết chứ không phải là cho ý kiến. Một quyết định hợp lý mà không hợp lệ thì cũng phải tuyên hủy (vi phạm "tố tụng"). Quyết định trên đây của "cặp bài trùng" Dũng - Cự không chỉ không đúng thẩm quyền mà còn kéo dài mối đe dọa môi trường sống của đất nước thêm 20 năm. Không có lý do gì để hợp thức hóa cho hành vi sai trái đó. Việc cần làm của Quốc hội không phải là bào chữa cho những kẻ phá hoại mà phải ngay lập tức nhóm họp ủy ban Thường vụ Quốc hội, tuyên bố quyết định của Nguyễn Tấn Dũng đồng ý cho Võ Kim Cự kéo dài thời hạn đầu tư cho Formosa tới 70 năm là vô hiệu. Huy Đức (FB Trương Huy San)

Ảnh: Reuters Sau khi bị Tòa Trọng Tài đưa ra phán quyết khẳng định đường lưỡi bò không có cơ sở pháp lý, Trung Quốc bị bẽ mặt vô cùng. Phán quyết này khiến cho dân Trung Quốc biểu tình tại nhiều nơi và có thể là động cơ để Trung Quốc có động thái cực kỳ nguy hiểm, gây bất ổn. Phán quyết của Tòa Trọng Tài đặt Đảng Cộng Sản Trung Quốc vào thế khó xử. Đảng Cộng Sản Trung Quốc vẽ ra một giấc mơ Trung Quốc trong đó Trung Quốc trổi dậy thành một cường quốc thế giới sau một thế kỷ nhục nhã. Họ đầu tư nhiều vào việc bồi đắp biển đảo tại Biển Đông, hiện đại hóa hải quân, và nói chung là đẩy tới việc trở thành một bá quyền trong vùng. Bây giờ mà lùi bước sẽ làm cho Đảng Cộng Sản Trung Quốc trở nên yếu kém và thiếu hiệu quả trước phong trào chủ nghĩa quốc gia đang lên, do đó Trung Quốc có thể tiến tới chỉ bằng hai cách để không làm thiệt hại đến chính danh của họ. Trung Quốc có thể dùng đến quyền lực mềm. Với nền kinh tế lớn thứ nhì trên thế giới và là đối tác giao thương quan trọng với Nhật, Philippines và Hoa Kỳ, vẫn còn chỗ để thương lượng với nhau. Nhưng Trung Quốc với một chính quyền chuyên chế, hướng nội, thì lại rất yếu kém trong việc dùng quyền lực mềm. Việc Trung Quốc đi tìm sự hỗ trợ từ vị tổng thống mới của Philippines, ông Rodrigo Duerte, là một chuyện mơ hồ, vì ông ta thắng cử nhờ vào lập trường bảo vệ quốc gia. Và nhiều người dân Philippines xem Trung Quốc là một thế lực xâm lược vì giành chủ quyền bãi Scarborough của Philippines cũng như những hành động gây hấn của hải quân Trung Quốc trong vùng biển này. Do đó chỉ có một chọn lựa cho Trung Quốc – biểu dương quyền lực cứng – tức quân sự. Cho đến nay, tại Biển Đông Trung Quốc dùng chiêu thức “tầm ăn dâu” để quân sự hóa từng bước một mà không cần đến một bước vọt để khiến cho Hoa Kỳ chú ý và phản đòn. Trung Quốc có thể tiếp tục hướng tiệm tiến này, gia tăng tuần tra tại Biển Đông cũng như tiếp tục thiết kế các giàn ra-đa và xây đường bay quân sự. Hoặc tuyên bố Vùng Nhận Diện Phòng Không, tương tự như trong vụ tranh chấp đảo Senkaku/Diaoyu với Nhật vào năm 2013. Chiến đấu cơ SU-27 của Trung Quốc. Ảnh: AP Mặc dầu một số quan sát viên không nghĩ là Trung Quốc có thể chặn nổi quân đội Hoa Kỳ, gần đây Học Viện Hải Quân Hoa Kỳ đưa ra nhận định là với các loại chiến đấu cơ, oanh tạc cơ đời mới, cũng như với mạng lưới ra-đa tại Biển Đông, Trung Quốc rất có thể thiết lập Vùng Nhận Diện này. Tuy nhiên hành động hung hăng và nguy hiểm nhất mà Trung Quốc có thể làm là bất chấp thẳng thừng phán quyết của tòa The Hague và tiến hành việc bồi đắp bãi cạn Scarborough – một hành động mà Tổng thống Obama đã cảnh cáo Tập Cận Bình trong lần gặp chót. Xây dựng bãi cạn Scarborough, cách Manila có 150 dặm và nằm rõ rệt trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines, là một hành động vi phạm luật pháp quốc tế trắng trợn. Động thái này ngoài ra đưa quân đội Trung Quốc đến gần căn cứ quân sự Hoa Kỳ tại vịnh Subic, cách đó vài trăm dặm. Nếu xúc tiến xây dựng bãi cạn Scarborough, hành vi này sẽ phá bỏ hình ảnh phát triển “hòa bình” mà Trung Quốc rêu rao, và sẽ càng cô lập Bắc Kinh với các nước láng giềng. Hành động này còn có thể buộc Hoa Kỳ phải can thiệp vì lợi ích của chính Hoa Kỳ cũng như bảo vệ dùm cho Philippines vì hải quân Philippines còn yếu. Hơn nữa, Trung Quốc liên tục khẳng định là họ sẽ không tôn trọng phán quyết của tòa The Hague và sẽ không ngưng các hoạt động xây dựng đảo nhân tạo, chẳng những thế mà còn cảnh cáo các công tác tự do hải hành của Hoa Kỳ trong vùng có thể đưa đến “tai họa”. Khi mà Hoa Kỳ bận rộn với cuộc tranh cử tổng thống nóng bỏng và quân đội Hoa Kỳ trải mỏng trên toàn cầu, và với ý định rõ rệt của Trung Quốc phớt lờ luật pháp quốc tế để chiếm đoạt kiểm soát con đường giao thương hàng hải tại Biển Đông cho thấy là Trung Quốc càng nguy hiểm hơn bao giờ hết. Alex Lockie - Business Insider Hoàng Thuyên lược dịch (CTM)

Tại cuộc họp báo công bố nguyên nhân gây ra tình trạng cá chết hàng loạt ở 4 tỉnh miền Trung chiều 30/6/2016 ở Hà Nội, chính phủ Việt Nam cũng cho chiếu một đoạn video với lời phát biểu nhận lỗi của ông Trần Nguyên Thành, chủ tịch hội đồng quản trị công ty gan thép Hưng nghiệp Formosa Hà Tĩnh. AFP Nhấp vào nút play (►) dưới đây để nghe http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/formosa-report-loopholes-in-investment-law-nn-07292016140850.html/vnn073016.mp3 Báo cáo Quốc hội về thảm họa môi trường 4 tỉnh ven biển miền Trung, Chính phủ thừa nhận có sự lợi dụng lỗ hổng pháp luật về đầu tư cũng như xây dựng và môi trường trong dự án Formosa. Bên cạnh đó Chính phủ cũng giảm số lượng người bị ảnh hưởng trực tiếp vì thảm họa Formosa. Làm gì để phục hồi niềm tin của công chúng? Thực hiện yêu cầu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, bản báo cáo của Chính phủ về thảm họa môi trường ven biển miền Trung do Formosa gây ra đã tới tay các đại biểu Quốc hội hôm 26/7 vừa qua. Theo đó, Chính phủ nhìn nhận sự cố môi trường đã làm giảm lòng tin của người dân với Nhà nước. Trong bản báo cáo dài 23 trang do Bộ trưởng Tài nguyên Môi trường Trần Hồng Hà ký tên và được phổ biến trên mạng, Chính phủ nhìn nhận:“Người dân nghi vấn về sự đúng đắn, đầy đủ của quá trình thẩm định, phê duyệt các thủ tục đầu tư, xây dựng, vận hành nhà máy ở Hà Tĩnh, giảm lòng tin vào khả năng của các cơ quan trong việc ứng phó với các tình huống khẩn cấp về môi trường.” Trả lời chúng tôi vào tối 28/7, đáp câu hỏi qua thảm họa Formosa Nhà nước Việt Nam có thể làm gì để phục hồi niềm tin của công chúng, Luật sư nhân quyền Lê Văn Luân từ Hà Nội phát biểu: “Chuyện để mà lấy lại niềm tin thì chỉ có pháp luật bởi vì một xã hội được duy trì vào thượng tôn pháp luật, mà đây chính là mục tiêu của bất kỳ nhà nước nào kể cả nhà nước Việt Nam cũng phải thượng tôn pháp luật, thì đương nhiên phải sử dụng pháp luật để điều tiết xã hội, điều chỉnh xã hội và không nương nhẹ với bất kỳ ai đặc biệt là quan chức. Bởi vì quan chức mới là người có cơ hội, có quyền lực, có khả năng để tham nhũng, để lạm dụng những kẽ hở, hoặc là chính Đảng Cộng Sản làm những việc gọi là gây hậu quả nghiêm trọng, chứ người dân thì không có. Cho nên chuyện bắt buộc đầu tiên phải là pháp luật và tôi đề cao chuyện đó, nếu không dùng pháp luật thì không một biện pháp nào có thể lấy lại niềm tin được.” Trong bản báo cáo gởi các đại biểu Quốc hội, Chính phủ cho biết thảm họa môi trường 4 tỉnh ven biển khiến 17.682 tàu thuyền khai thác hải sản với khoảng 41.000 lao động trực tiếp và hơn 176.000 người phụ thuộc bị ảnh hưởng do sự cố môi trường gây ra. Sản lượng khai thác ven bờ và vùng lộng tức khu vực sát bờ bị thiệt hại khoảng 1.600 tấn mỗi tháng. Như vậy bản báo cáo chính thức này đã giảm bớt khoảng gần 60 ngàn người cần được trợ cấp lương thực và tài chính cũng như chuyển nghề. Thời gian qua báo chí nhà nước đồng loạt đưa tin số lao động trực tiếp bị ảnh hưởng là hơn 100.000 người và hơn 176.000 người phụ thuộc. Trong báo cáo, Chính phủ nhìn nhận về tình trạng bất an xã hội, nhân dân lo lắng về việc mất sinh kế, thất nghiệp, nợ nần, phá sản do không tiêu thụ được cá và sản phẩm từ hải sản. Giáo dân thuộc giáo xứ Cồn Sẻ biểu tình phản đối Formosa Hà Tĩnh hôm 7/7/2016. Chúng tôi xin nhắc lại đã xảy ra cuộc biểu tình bị đàn áp vào ngày 7/7/2016 vừa qua của hàng ngàn giáo dân Cồn Sẻ Quảng bình, một địa phương hoàn toàn sống nhờ nghề cá. Lúc đó, Linh mục Phê Rô Hoàng Anh Ngợi, Chánh xứ Cồn Sẻ đã nói với Đài RFA: “Chuyện cá chết, từ tháng tư đến giờ không đi biển được. Thêm nữa một số bè cá trên sông trong 4 ngày này bị chết. Những con nào không chết bây giờ đem đi các chợ bán không ai mua. Về nhà vợ chồng phải ôm nhau khóc vì lỗ 100 triệu, 70-80 triệu. Ở một miền quê mà lỗ 100 triệu, 70-80 triệu- một khoản tiền rất lớn. Có khi họ làm cả đời cũng không được khoản tiền như thế. Mà ở đây cả hằng trăm bè cá. Bức xúc quá khứ, bức xúc hiện tại chồng nhau. Công bố nói Formosa đền 500 triệu đô. Họ nghĩ đền 500 triệu đô thì làm sao đánh đổi được cuộc sống của họ, chưa nói đến 4 tỉnh miền Trung. Lấy gì cho tương lai đây.” Có cần Formosa đến 70 năm không? Được biết, ngày 29/7/2016 trong phiên thảo luận tại Quốc hội về tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 2016, nhiều đại biểu đã tập trung vào vấn đề giải quyết thảm họa môi trường ven biển, điều mà đại biểu Trần Công Thuật, Phó bí thư Tỉnh ủy Quảng Bình gọi là quả bom Formosa. Thời báo kinh tế Saigon Online dẫn lời đại biểu Trần Công Thuật nói nguyên văn: “Khi nào bà con yên tâm ăn cá và hải sản, khi nào môi trường biển an toàn? Đúng là chúng ta vừa cần tôm cá, vừa cần thép, nhưng có cần Formosa đến 70 năm không?” Ông Phó Bí thư Tỉnh ủy Quảng Bình Trần Công Thuật còn công khai một thảm trạng của tỉnh nhà, đó là trong 4 tháng qua kinh tế của Quảng Bình điêu đứng, lòng dân không yên. Quả bom Formosa, theo lời ông Trần Công Thuật, đã kéo lùi sự phát triển của Quảng Bình, kể cả về kinh tế, xã hội, an ninh , trật tự mất ổn định và làm giảm lòng tin của nhân dân. Theo tường thuật của SaigonTimes Online, Người đại diện của Quảng Bình đã kêu gọi Chính phủ làm rõ trách nhiệm đối với tổ chức, cá nhân liên quan, đồng thời nhanh chóng giải quyết những khó khăn của người dân về việc làm, về thu nhập, ổn định đời sống lâu dài một cách căn cơ để nhân dân yên tâm. Tại phiên họp Quốc hội chiều 29/7/2016, ông Trần Hồng Hà Bộ trưởng Tài nguyên Môi trường cho biết thêm thông tin về số tiền 500 triệu USD mà Formosa chấp thuận bồi thường. Theo đó, tính đến ngày 28/7, Formosa đã chuyển một nửa số tiền này tức 250 triệu USD vào một tài khoản tạm giữ. Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết tiền sẽ được chuyển cho các tỉnh, nhưng các địa phương chịu trách nhiệm về việc phân phối. Phần 250 triệu USD còn lại Formosa hứa chuyển vào ngày 28/8 sắp tới. Việt Nam do Đảng Cộng sản lãnh đạo toàn diện đã trải qua một giai đoạn phát triển kinh tế bằng mọi giá, bất chấp những cảnh báo về hiểm họa môi trường mà giới trí thức, học giả đã kiến nghị. Dự án Formosa Vũng Áng, cũng từng được cảnh báo trong mấy năm liền không những về ô nhiễm môi trường biển, mà quan trọng hơn nữa là vấn đề an ninh quốc phòng. Tuy vậy những phản biện về dự án Vũng Áng cũng như bauxite Tây Nguyên, đã không được Đảng và Nhà nước lắng nghe. Điều này đã được TS Nguyễn Quang A, nhà hoạt động dân quyền ở Hà Nội nhận xét: “Việc đánh đổi tăng trưởng với môi trường, thì thực sự các chuyên gia trong nước cũng đã nhắc đến từ lâu, cảnh báo với họ từ lâu, ít nhất từ đợt lấy kiến nghị phản đối bauxite Tây Nguyên và liên tục sau đó đã có rất nhiều tiếng nói. Rất đáng tiếc, bởi vì không phải một chế độ dân chủ nên người ta phớt lờ những ý kiến đó của người dân…” Phải đợi tới khi một thảm họa thực sự xảy ra cho 4 tỉnh ven biền Bắc Trung Bộ, Đảng và Nhà nước mới như được thức tỉnh. Trong báo cáo gởi đại biểu Quốc hội ngày 26/7/2016, Chính phủ Việt Nam nói rằng, qua sự cố Formosa, Chính phủ nhìn nhận, đánh giá đầy đủ, toàn diện hơn về những thách thức và vấn đề môi trường đặt ra trong chính sách phát triển hiện nay. Nam Nguyên(RFA)

Cố vấn thân cận về ngoại giao của bà Hillary Clinton khẳng định bà sẽ không ủng hộ thông qua Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) nếu trở thành Tổng thống Mỹ. Cựu ngoại trưởng Hillary Clinton đã chính thức là ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ, và sẽ tranh chức tổng thống với ứng viên Donald Trump của đảng Cộng hòa. TPP là nỗ lực của Tổng thống Mỹ Barack Obama, tập hợp 12 nước thành viên, trong đó có Việt Nam. Một số nhận định cho rằng Việt Nam sẽ hưởng lợi nhiều nhất khi vào TPP, và Đảng Cộng sản Việt Nam đã ủng hộ ký kết hiệp định này. Cựu ngoại trưởng Hillary Clinton đã chính thức là ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ Tuy vậy, tại Mỹ vẫn không chắc TPP sẽ được Quốc hội Mỹ thông qua hay không. Trả lời phóng viên BBC Vincent Ni, bà Laura Rosenberger, cố vấn ngoại giao của bà Hillary Clinton, khẳng định bà Clinton sẽ không ủng hộ TPP nếu trở thành tổng thống Mỹ. “Bà Clinton tin rằng các thỏa thuận thương mại cần có lợi cho nhân dân Mỹ. Bà có ba trắc nghiệm cho bất kỳ thỏa thuận nào: nó cần tạo ra việc làm cho người Mỹ, cần tăng lương cho người lao động Mỹ, và nó cần thúc đẩy an ninh quốc gia của Mỹ.” “Khi xem bản chung cuộc của TPP, bà thấy nó không đáp ứng được ba trắc nghiệm trên. Vì thế bà quyết định rằng bà không thể ủng hộ.” Bà Laura Rosenberger nhấn mạnh: “Nghĩa là hiện nay bà không thể ủng hộ nó, cũng không ủng hộ nó sau bầu cử tháng 11, cũng như tháng Giêng năm sau.” Khi được hỏi liệu việc này có làm các nước như Việt Nam thất vọng, bà Laura Rosenberger cho rằng quan hệ của Hoa Kỳ với các nước trong vùng châu Á “rất đa dạng, sâu sắc”. “Thương mại không phải là điều duy nhất trong quan hệ. Với Việt Nam, chúng tôi đã thúc đẩy quan hệ về cả ngoại giao, quốc phòng, kinh tế, ngoại giao nhân dân.” Bà đề cập ví dụ chương trình Peace Corps vừa mới được phép mở tại Việt Nam trong chuyến thăm của Tổng thống Obama hồi tháng Năm. “Bà Clinton quyết tâm làm sâu sắc thêm quan hệ với khu vực. Khi còn là ngoại trưởng, bà tin rằng Hoa Kỳ chưa có mặt đủ ở châu Á, một khu vực có tiềm năng to lớn trong thế kỷ 21.” “Hoa Kỳ cần đầu tư đủ vào khu vực. Nếu trở thành tổng thống, bà sẽ tiếp tục điều này.” Phán quyết The Hague Trong cuộc phỏng vấn tại Mỹ của phóng viên Vincent Ni, cố vấn ngoại giao của bà Clinton, người từng nhiều năm làm tại Bộ Ngoại giao Mỹ, nhắc lại khi còn là ngoại trưởng, bà Clinton can dự rất sâu trong vấn đề Biển Đông. "Mọi người còn nhớ năm 2010 bà đến Hà Nội dự hội nghị thượng đỉnh khu vực và đã đề ra những nguyên tắc chung mà bà cho rằng quan trọng cho Hoa Kỳ và khu vực.” “Phán quyết gần đây của tòa ở The Hague, về nhiều mặt, đã chứng thực cho những nguyên tắc mà bà từng đề ra.” “Hoa Kỳ sẽ tiếp tục đứng cạnh các đồng minh và đối tác để giúp bảo đảm tranh chấp được giải quyết trong hòa bình. Đây là điều rất quan trọng với bà.” Trung Quốc đã tuyên bố nước này không công nhận phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực tại The Hague về vụ kiện của Philippines tại Biển Đông. Nhưng trả lời BBC, bà Laura Rosenberger cho rằng Hoa Kỳ có thể có tác động quan trọng. “Hoa Kỳ giúp đồng minh và đối tác có niềm tin rằng chúng tôi ở bên cạnh họ, và gửi tín hiệu rõ ràng cho Trung Quốc là không thể phá vỡ quy tắc.” “Anh không thể bỏ qua phán quyết của một tòa án là một phần của hiệp định mà anh đã ký. Anh không thể phá vỡ quy tắc thương mại của WTO, không thể phá vỡ quy tắc về nhân quyền.” “Bà Clinton rất coi trọng làm sao Trung Quốc sẽ là đối tác xây dựng và tuân thủ các quy tắc.” Nói về quan hệ tương lai với Việt Nam, bà Laura Rosenberger nhận định Việt Nam đang có mối quan hệ “rất quan trọng, rất tiềm năng” với Hoa Kỳ. “Nhưng tôi cũng nghĩ rằng Việt Nam cũng cần có thêm những bước về cải tổ, tôn trọng nhân quyền. Đó là những khía cạnh được bà Clinton quan sát kỹ.” “Nhưng bà rất ủng hộ và khi là ngoại trưởng, bà đã khuyến khích mối quan hệ phát triển rộng và sâu hơn.” (BBC)

Quy trình chặt chẽ đến đâu mà trao vào tay kẻ thừa hành vô trách nhiệm, cơ hội, tham lam, biến chất, thì quy trình ấy, đôi khi còn trở thành công cụ để triệt hạ nhau và cản trở phát triển. Cái thời mà người dính bê bối úp úp mở mở về "một ông anh" có vẻ đã qua rồi. Rất nhiều quan chức dính chàm gần đây đã gọi thẳng tên một ông lớn đầy quyền lực. Đâu chỉ có Formosa? Hãy nhìn thẳng vào những chuyện "đúng quy trình" đáng sợ ở Việt Nam Ông lớn ấy mang họ Đúng, tên Quy Trình. Mr. Đúng Quy Trình. Gần đây đã có một sự dịch chuyển rất thú vị về mặt hiện tượng. Ngày trước, khi muốn tăng sức nặng của tên tuổi, người ta hay khoe: "Nhà mặt phố, bố làm to". Bây giờ, những người có số má lại muốn những dinh thự mặt phố nguy nga của mình trở nên vô hình vô ảnh trên báo chí và mạng xã hội. Khi có chuyện lình xình, người ta không khoe "bố làm to" nữa mà gọi ngay tên ông lớn quyền lực "Đúng Quy Trình" để bảo kê cho tội lỗi. Ngay cả ông bố bộ trưởng cũng hết sức tránh việc trực tiếp ký quyết định bổ nhiệm con trai vào ghế cao của một tập đoàn quyền lực. Thế là thứ trưởng phải ký. Ông ấy cũng chẳng muốn liên quan đến việc cất nhắc con mình nên Mr Quy Trình Đúng phải ra tay: Tập đoàn kia chủ động xin người "đủ tiêu chuẩn", chứ ông Bộ trưởng đâu có tác động gì, ưu ái gì. Khi xảy ra việc bổ nhiệm, sử dụng nhân sự, thực hiện dự án "Đúng Quy Trình" nhưng lại gây hậu quả nghiêm trọng, việc đầu tiên người ta nghĩ ngay đến câu hỏi: Quy trình đã đủ chặt chẽ chưa? Nhưng câu hỏi quan trọng nhất, lẽ ra phải hỏi liên tục, thì lại bị quên lãng: Người đề xuất, người ký bổ nhiệm, cấp trên trực tiếp của người làm sai đó, đã bị xử lý trách nhiệm chưa? Quy trình chặt chẽ đến đâu mà trao vào tay kẻ thừa hành vô trách nhiệm, cơ hội, tham lam, biến chất, thì quy trình ấy, đôi khi còn trở thành công cụ để triệt hạ nhau và cản trở phát triển. Quy trình luân chuyển cán bộ là biện pháp rất tốt cho cán bộ được thử thách bản lĩnh và năng lực ở những vai trò, vị trí, địa bàn khác nhau, trước khi có thể đảm nhiệm vị trí quan trọng hơn. Nhưng quy trình ấy có thể được cá nhân hoặc một nhóm lợi ích biến thành "vòng kim cô" để vây hãm người giỏi và đối thủ. Làm thế nào để Quy Trình Đúng không bị bóp méo và vẫn sàng lọc được những con sâu đục khoét, bất tài vô dụng? Làm thế nào để Mr. Quy Trình Đúng không bị dụ dỗ bởi những kẻ vận hành tha hóa? Đó là câu hỏi quá khó, nhưng không phải không có cách trả lời. Tỉ phú đô la Phạm Nhật Vượng có một giải pháp rất hay để nâng cao năng lực quản trị tập đoàn và năng lực làm hài lòng khách hàng. Ông cho lập và chỉ đạo nhân viên tham gia rất nhiều nhiều group mạng xã hội: Facebook, diễn đàn…Thành viên của những group ấy đều là khách hàng của Vingroup. Vì thế bất kỳ một phản ánh, kiến nghị, một sự chưa hài lòng nào của khách hàng về thái độ nhân viên, về dịch vụ…đều đến một cách nhanh nhất với những người quản lý của Vingroup. Sau đó, việc xử lý cũng diễn ra một cách nhanh nhất. Theo ông Vượng, trước khi có các group mạng xã hội này, Ban thanh tra của Vingroup rất nhiều người. Nhưng nhờ có tai mắt của hàng chục ngàn, hàng trăm ngàn "thanh tra viên không ăn lương" – chính là khách hàng tập đoàn – nên đội ngũ thanh tra của Vingroup đã giảm thiểu và hiệu quả tối đa. Cách làm này là một gợi ý hoàn hảo để hạn chế tối đa việc trao quyền, trao tiền nhầm vào tay người xấu hoặc thiếu năng lực, dù viêc trao ấy diễn ra dưới sự bảo kê của Mr. Đúng Quy Trình. Vài người đề xuất, bổ nhiệm có thể nhầm hoặc cố tình nhầm, nhưng dưới con mắt "thanh tra, giám sát" của hàng trăm, hàng ngàn, hàng triệu nhân dân, thì rất khó nhầm. Năm 2015, Ban Thi đua khen thưởng đưa ra danh sách 42 cá nhân tập thể được đề nghị phong tặng anh hùng (trong đó có tập đoàn Điện lực - EVN) để lấy ý kiến nhân dân. Dù Bộ Công thương lúc đó của ông Vũ Huy Hoàng đã đề xuất và hết sức bảo vệ cho EVN được phong anh hùng, nhưng hàng triệu người dân và báo chí đã phản đối. "Thanh tra toàn dân" và báo chí đã đưa ra những dẫn chứng không thể chối cãi: Tuy có nhiều thành tích, nhưng tập đoàn này cũng dính khá nhiều bê bối như liên tục kêu thua lỗ, đòi tăng giá điện, sai sót nhập nhèm tính số điện cho dân… Cuối cùng, EVN và 9 cá nhân, tập thể khác đã phải rút khỏi danh sách đề nghị phong anh hùng vì có đơn thư và bị "con mắt xã hội" đưa ra nhiều chứng cứ cho thấy không đủ tư cách, phẩm chất anh hùng. Thời nào cũng vậy, tai mắt nhân dân luôn là sáng suốt, tinh tường. "Trăm năm bia đá thì mòn, ngàn năm bia miệng vẫn còn trơ trơ". Bia miệng chính là biểu hiện rõ ràng nhất của sự sáng suốt, không nhìn lầm của nhân dân. Nhưng làm thế nào để sự sáng suốt ấy của nhân dân tham gia hiệu quả vào việc làm trong sạch và hiệu quả bộ máy? Nếu bản kê khai tài sản cá nhân, hồ sơ, năng lực của những người ứng cử vào vị trí quan trọng, được công khai trước dân, công khai trước tất cả những người liên quan, thì việc che giấu tì vết của người đó là cực kỳ khó. Nếu những dự án lớn, ảnh hưởng đến nhiều người, được đưa ra lấy ý kiến nhân dân – các nhà khoa học một cách thấu đáo, thì phần nhiều sẽ tránh được những thảm họa đầu tư và môi trường như Boxit, Formosa… Nếu các quan chức chịu vi hành thường xuyên để tiếp cận, lắng nghe tai mắt nhân dân, chắc chắn những bức xúc, bê bối sẽ giảm thiểu. Trong thời kỳ hoàng kim của mạng xã hội, tai mắt của nhân dân càng lợi hại. Rất nhiều vụ bê bối lớn được phanh phui xuất phát từ những nghi vấn, chứng cứ của dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh nói: Dân chủ là làm sao cho dân được mở miệng ra. Xã hội nào cũng vậy, khi mọi người dân được mở miệng, khi sự mở miệng đó được trân trọng lắng nghe, thì không tì vết nào, không sai phạm nào có thể được bảo kê bởi "một ông anh" vô hình vô ảnh nhưng lại đầy quyền lực như Mr. Đúng Quy Trình. Bùi Hải (kienthuctre.net)

Một nhóm hoạt động vì môi trường tại Hà Nội gửi thư kiến nghị bãi nhiệm tư cách đại biểu quốc hội với ông Võ Kim Cự, nguyên bí thư tỉnh Hà Tĩnh. Bản kiến nghị của nhóm Green Trees có đoạn viết:" Chúng tôi nhận thấy ông Võ Kim Cự với những sai phạm của mình không xứng đáng với sự tín nhiệm của nhân dân và không thể làm đại biểu Quốc hội – người đại diện cho nhân dân. Green Trees là tổ chức trước đây có tên là Nhóm Vì một Hà Nội Xanh, từng vận động bảo vệ 6.700 cây xanh ở Hà Nội. Một số đại diện của nhóm ký tên gửi kiến nghị có nhà báo/nhà hoạt động Phạm Thị Đoan Trang, nhà hoạt động Nguyễn Đình Hà, ông Trịnh Anh Tuấn. Nhóm này gửi bản kiến nghị đến Chủ tịch Quốc hội Nguyễn thị Kim Ngân và Ủy ban Thường vụ Quốc hội Khóa 14 vào ngày 27/7. Ông Trịnh Anh Tuấn nói với BBC Tiếng Việt: "Với tư cách công dân của chúng tôi, chúng tôi thực hiện các quyền hiến định của mình trên tư cách những người quan tâm đến tình hình xã hội, và quan tâm đến vụ việc Formosa xả thải vừa qua," ông Tuấn giải thích cho đơn kiến nghị mà mình có ký tên. “Dù rằng chúng tôi được biết vừa qua ông Cự vừa được bầu vào Ủy ban Kinh tế Quốc hội nhưng chúng tôi hi vọng rằng với vai trò và trách nhiệm của những người như bà Kim Ngân, Chủ tịch Quốc hội, và những người trong Ủy ban thường vụ, Quốc hội sẽ xem xét việc bãi nhiệm ông Cự,” ông Tuấn cho biết. “Quốc hội là cơ quan quyền lực cao nhất của nhà nước. Ở đó không thể chứa chấp những người có hành vi vi phạm pháp luật một cách rõ ràng. Theo quan điểm của riêng chúng tôi thì ông là người không có đầy đủ sự tín nhiệm của người dân để giữ cương vị là đại biểu Quốc hội." Thuê đất 70 năm Trong những ngày qua, ông Võ Kim Cự bị báo chí tại Việt Nam chất vấn nhiều vấn đề, trong đó có việc cho phép công ty Formosa Hà Tĩnh thuê đất với thời hạn 70 năm, trong thời gian ông Cự là Phó chủ tịch Hà Tĩnh. Báo Tuổi Trẻ tường thuật ông Cự ‘ký văn bản số 858 gửi tập đoàn Formosa nêu rõ thời hạn cho thuê đất là 70 năm’. Ông Võ Kim Cự trong trả lời phỏng vấn tờ Tuổi Trẻ nói: “Tôi khẳng định tôi làm đúng, khi thẩm định dự án đều có ý kiến của 12 bộ chuyên ngành, kể cả các cơ quan trong khối nội chính, quốc phòng, an ninh… sau đó báo cáo Chính phủ và Chính phủ đồng ý để Hà Tĩnh được cấp phép”. Sáng ngày 28/7, thanh tra tỉnh Hà Tĩnh cũng bất ngờ phản pháo về điều mà họ nói là"nội dung thanh tra chính phủ nêu thiếu khách quan" trong vụ Formosa. Phó Chánh Thanh tra tỉnh Hà Tĩnh Lê Ngọc Huấn nói với báo Tiền Phong trước khi cấp phép đầu tư cho Formosa, UBND tỉnh Hà Tĩnh có Văn bản số 1125 xin ý kiến của 11 bộ, ngành liên quan. Trong văn bản này đã nêu rõ thời hạn đầu tư được tính 70 năm và thời gian cho thuê đất. “Tất cả 11 bộ, ngành đều có ý kiến góp ý và không bộ, ngành nào có ý kiến phản đối về thời hạn đầu tư," ý kiến của ông Huấn được Tiền Phong tường thuật. Thảm họa cá chết xảy ra ở bốn tỉnh miền Trung được chính phủ Việt Nam kết luận do chất thải từ công ty Formosa Hà Tĩnh xả ra biển Cựu đại biểu Quốc hội Nguyễn Minh Thuyết nhận xét với BBC rằng các câu trả lời của ông Võ Kim Cự là “không thật sự thỏa đáng”. “Có thể ông Cự nói đúng là không ngờ được [hậu quả vụ xả thải] nhưng chuyện ông không ngờ được hậu họa không có nghĩa là ông được miễn trách nhiệm. Còn trên thực tế ông Võ Kim Cự đã từng là Trưởng ban điều hành khu công nghiệp thì ông cũng phải hiểu rõ. Thứ hai là ở cương vị của ông ông cũng phải tìm hiểu cho kỹ trước khi có quyết định đưa Formosa vào Hà Tĩnh,”cựu đại biểu Thuyết nhận định. “Ông đưa lý do là không ngờ được ra, thứ hai là ông cũng đùn trách nhiệm cho người khác. Nhưng có những cái thanh tra chính phủ đã nói là không đúng rồi, ví dụ như là ông nói việc ông cho Formosa thuê đất tới 70 năm là đã có ý kiến của cả tám bộ, thì ý kiến đó đã bị thanh tra nhà nước bác bỏ rồi. "Trách nhiệm cho Formosa thuê đất 70 năm trước hết là trách nhiệm của địa phương, mà khi đó là ông cự là người phụ trách. Sau này khi thanh tra chính phủ phát hiện ra yêu cầu xử lý, thì lúc đó Hà Tĩnh mới có công văn gửi Thủ tướng, thì thủ tướng chính phủ lúc đó mới căn cứ vào luật đầu tư tại thời điểm ấy mà quyết định đồng ý cho Formosa thuê đất 70 năm.” 'Đổ vấy cho tập thể' Khi BBC hỏi về việc bãi nhiệm tư cách Đại biểu Quốc hội, ông Nguyễn Minh Thuyết nói ông nghĩ trách nhiệm trong vụ Formosa “không phải là của mình ông Cự”. “Nếu bây giờ dứt một mình ông Cự ra xử lý thì chỉ là một người thôi. Phải có một sự điều tra đánh giá tương đối toàn diện về tất cả tổ chức, cá nhân trong cái vụ việc mà đưa công ty Formosa vào Việt Nam với những ưu ái quá đáng, với sự lơi lỏng trong đánh giá tác động môi trường, với lơi lỏng trong giám sát môi trường và các sai phạm khác, khi đó mình mới có thể xem xét toàn diện. "Đến lúc đó, nếu ông Võ Kim Cự có những trách nhiệm không thể thoái thác, không thể chối cãi thì lúc này mình đặt vấn đề xem xét tư cách đại biểu của ông vẫn kịp,” cựu đại biểu Thuyết nêu ra quan ngại của ông về việc xử lý này. Có cùng suy nghĩ, ông Trịnh Anh Tuấn nói: “Trong một thể chế như ở Việt Nam, việc lôi một cá nhân ra buộc họ phải chịu trách nhiệm đã rất khó. Huống chi là lôi cả một tập thể mà tập thể này có vai trò và quyền lực rất lớn như vậy. Biểu tình đã xảy ra ở nhiều nơi tại Việt Nam về việc đòi làm rõ trách nhiệm thảm họa môi trường “Chúng tôi kỳ vọng ông Cự nếu bị xử lý thì sau này trở đi thì những người có nắm giữ những quyền và con dấu thì họ không thể có cách nào để miễn trừ trách nhiệm để đổ vấy cho tập thể được. "Họ phải chịu trách nhiệm với chữ ký và con dấu của họ. Những chỉ đạo miệng hay ý kiến miệng sẽ không thể phổ biến như bây giờ. Các quan chức sẽ phải chịu trách nhiệm với con dấu và chữ ký của họ.” Ông Nguyễn Minh Thuyết cho biết thời gian để xử lý một kiến nghị bãi nhiệm “không có quy định trong thời gian bao nhiêu nhưng thông thường việc trả lời kiến nghị người dân phải trong vòng một tháng”. (BBC)

(VNTB) - Câu hỏi đặt ra là vậy lấy ai, vì mục đích gì để tiến hành đảo chính và đảo chính thành công thì ai sẽ nắm quyền? Thủ tướng Hun Sen đang diễn trò? Trong những ngày gần đây, thông tin quân đội Campuchia đang tiến hành điều tra một âm mưu đảo chính nhằm chống lại Thủ tướng Hun Sen được dư luận chú ý. Theo đó, trước đây ít ngày một người đàn ông có tên Vichea Som đã sử dụng mạng xã hội để phát tán video clip, tuyên bố kế hoạch đảo chính và kêu gọi mọi người tham gia vào kế hoạch đảo chính này. Mới nhất ngày 26/7/2016, theo phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Campuchia cho biết, tất cả mọi xe tăng đang được triển khai ở Preah Vihear, giáp biên giới Thái Lan, đã được lệnh quay về các căn cứ xung quanh và gần thủ đô Phnom Penh để sửa chữa. Đồng thời tin cho biết, quân đội Campuchia cũng tăng cường lực lượng bảo vệ Thủ tướng Hun Sen xung quanh khu vực thủ đô Phnom Penh. Điều này đã khiến cho dân chúng và dư luận xã hội ở Campuchia hết sức lo lắng. Được biết, cuối tuần vừa qua, ở thủ đô Phnom Penh, đã có khoảng một vạn người Campuchia đổ ra các trục đường chính để tham dự tang lễ của ông Kem Lay, một nhà hoạt động chính trị nổi tiếng người Campuchia. Đây là một người luôn có các bình luận chỉ trích chính phủ của Thủ tướng Hun Sen trong thời gian gần đây vừa bị ám sát. Đoàn tuần hành đã đưa thi thể của ông Kem Ley từ thủ đô về tỉnh Takeo quê ông trên một chặng đường dài 70 km. Cuộc xuống đường lần này của người dân Campuchia, là lần thứ hai người dân đất nước này xuống đường đông đảo nhất, mà trước đó là lần nhiều vạn người đã xuống đường để đón chào lãnh tụ đối lập là ông Sam Rainsy trở về Campuchia. Đây được coi là một sự thách thức của người dân Campuchia đối với Chính phủ cũng như đảng Nhân dân Campuchia – đảng cầm quyền của Thủ tướng Hun Sen hiện nay. Được biết, ông Kem Lay đã bị bắn chết khi đang ở trong một trạm bán xăng Caltex ở trung tâm thủ đô PhnomPenh ngày 10/7/2016. Ngay sau đó kẻ sát hại ông Kem Lay đã bị bắt giữ và người phát ngôn của Cảnh sát Hoàng gia Campuchia đã thông báo nguyên nhân cái chết của ông Kem Lay, là do mắc nợ khoản tiền khoảng một ngàn USD mà ông Kem Lay không chịu trả nợ. Sự giải thích này đã không thuyết phục được những người không ủng hộ Thủ tướng Hun Sen. Cái chết của một nhà hoạt động chính trị nổi tiếng người Campuchia này xảy ra ngay sau khi tổ chức phi chính phủ Global Witness, có cáo buộc các hoạt động kinh tế của gia đình Thủ tướng Hun Sen, khi cho rằng, số tiền 200 triệu USD có thể chỉ là phần nhỏ tài sản của gia đình ông. Theo họ, có nhiều bằng chứng cho thấy nhiều tài sản của gia đình Hun Sen được che giấu thông qua các công ty vỏ bọc hoặc mượn danh người khác. Chính vì thế, dư luận xã hội ở Campuchia cho rằng, cái chết của ông Kem Lay có khả năng cao là có bàn tay của ông Hun Sen và đảng Nhân dân Campuchia. Được biết, ngay sau khi ông Kem Lay bị bắn chiều ngày 10/7/2016, đã có hàng ngàn người dân ở thủ đô Phnom Penh đã mang xác ông đi diễu hành trong thành phố và hô vang các khẩu hiệu phản đối Chính phủ và Thủ tướng Hun Sen. Điều này được giới phân tích và bình luận chính trị quốc tế về Campuchia cho rằng, sự căm ghét Chính phủ của ông Hun Sen tại thời điểm này đang tăng lên rõ rệt, có liên quan đến cái chết của ông Kem Lay. Những diễn biến kể trên có liên quan gì đến tin đồn đảo chính ở Campuchia đang nóng lên trong những ngày này hay không? Một Giáo sư Khoa học Chính trị thuộc trường Đại học Kasetchath, Bangkok, Thái lan yêu cầu giấu danh tính, nhận định: “Trong bối cảnh đảng đối lập - đảng Cứu nguy dân tộc Campuchia (CNRP), ông Sam Rainsy Chủ tịch đảng đang lưu vong ở nước ngoài, còn ông ông Kem Sokha, phó Chủ tịch thì ngày 26/5 vừa qua đã có trát bắt giữ của Tòa Án. Câu hỏi đặt ra là vậy lấy ai, vì mục đích gì để tiến hành đảo chính và đảo chính thành công thì ai sẽ nắm quyền? Trong lúc bản thân ông Hun Sen thì nắm quyền lãnh đạo tối cao đối với quân đội, con trai trưởng ông Hun Manet là phó tư lệnh Lục quân, con trai thứ ông Hun Manith là đại tá phụ trách lực lượng tình báo quân đội. Làm sao có thể tiến hành đảo chính được?” Vị Giáo sư này cho biết thêm “Hiện tại Thủ tướng Hun Sen vừa tổ chức xong một lực lượng quân đội đặc biệt, có nhiệm vụ để đối phó với cuộc tổng tuyển cử sắp tới sẽ diễn ra ở Campuchia vào năm 2018. Lực lượng này có chức năng đảm bảo an ninh cho các điểm bầu cử trên toàn quốc, có quyền giải quyết các vụ lộn xộn nếu có tại các điểm bầu cử và giám sát việc kiểm phiếu bầu cử. Tất cả sẽ được bắt đầu sử dụng ở các cuộc bầu cử Hội đồng Nhân dân các cấp toàn Campuchia sẽ diễn ra trong năm 2017.” Cũng theo vị Giáo sư này, thì đây là những tính toán mang tính chiến lược của Thủ tướng Hun Sen không chỉ để củng cố thêm vị thế cầm quyền lâu dài hơn của đảng Nhân dân Campuchia, mà đồng thời để vượt qua cuộc khủng hoảng chính trị lần này ở Campuchia. Trước nguy cơ, trong cuộc bầu cử toàn quốc ở Campuchia cách đây 3 năm, đảng Nhân dân Campuchia của Thủ tướng Hun Sen chỉ thắng phiếu đảng Cứu nguy dân tộc Campuchia của ông Sam Rainsy khoảng 200 ngàn phiếu bầu. Nếu như so với cuộc bầu cử trước đó, khi đảng Nhân dân Campuchia của Thủ tướng Hun Sen đã từng thắng tuyệt đối với mức chênh lệch tới hơn 2 triệu phiếu ủng hộ, thì đó cũng là một nguy cơ tiềm ẩn hết sức nguy hiểm đối với vị thế cầm quyền của đảng Nhân dân Campuchia cũng như Thủ tướng Hun Sen. Việc trong cuộc bầu cử toàn quốc sẽ diễn ra ở Campuchia vào năm 2018, khi đó giới trẻ được quyền đi bỏ phiếu bầu cử Quốc hội sẽ tăng thêm ước tính sẽ có khoảng hơn 2 triệu người, thì cái chết của nhà hoạt động chính trị nổi tiếng ông Kem Lay, một người luôn chỉ trích chính phủ của Thủ tướng Hun Sen được ví như hành động đổ dầu vào lửa. Điều này sẽ khiến người dân Campuchia vốn có số đông căm ghét đảng Nhân dân và Thủ tướng Hun Sen sẽ càng căm ghét hơn. Thì đây là những đối sách cần thiết. Các nhà phân tích chính trị mà chúng tôi có dịp tiếp xúc đều có một nhận định chung khi cho rằng, cách duy nhất để lấy lại vị thế và sự tin tưởng của cử tri Campuchia, cũng như để đảo ngược tình thế như hiện nay thì Chính phủ của Thủ tướng Hun Sen cần chú trọng các chính sách thúc đẩy kinh tế, cải thiện cuộc sống của người dân, đặc biệt là ở vùng nông thôn vốn là địa bàn luôn ủng hộ đảng Nhân dân Campuchia của ông Hun Sen. Đồng thời họ cũng có sự nhìn nhận chung rằng, trong cuộc bầu cử tới ở Campuchia vào năm 2018, nếu như việc kiểm phiếu bầu cử được công khai, minh bạch và có sự giám sát chặt chẽ thì nguy cơ thất cử của đảng Nhân dân Campuchia của Thủ tướng Hun Sen sẽ cao hơn bao giờ hết. Việt Dũng * Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả (Việt Nam Thời Báo)

Nguyên Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chính thức rời khỏi vị trí lãnh đạo trong phiên họp cuối Quốc hội khóa 13 Ngày 7/4/2016 thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tuyên thệ nhậm chức trước Quốc hội khóa 13. Ngày 26/7/2016, ông lần nữa tuyên thệ trước Quốc hội khóa 14. Tân chính phủ của Việt Nam tiếp nhận di sản đầy khó khăn về chính trị, kinh tế và xã hội từ các nhiệm kỳ trước để lại. Giai đoạn nhiều khó khăn Kinh tế Việt Nam hiện nay tuy tăng trưởng nhưng chưa vững chắc với những yếu kém nội tại, với thâm hụt tài khóa so với GDP ở mức cao trong thời gian dài, tình trạng nợ công tăng nhanh trong khi dự trữ ngoại tệ thấp và đang có xu thế giảm, đầu tư công kém hiệu quả, dàn trải với nhiều dự án hàng nghìn tỷ đồng dở dang, bỏ hoang, tình trạng nợ xấu của các ngân hàng chưa được cải thiện, doanh nghiệp nhà nước vẫn quá nhiều và kém hiệu quả, khu vực tư nhân trong nước thì yếu và gặp nhiều trở ngại… Nguồn lực trong nước dần cạn kiệt, trong lúc việc tiếp cận với nguồn tài trợ quốc tế gặp khó khăn. Trong lúc đó, quốc nạn tham nhũng, lãng phí càng ngày càng nghiêm trọng, lợi ích nhóm, bộ máy nhà nước phình to, quan liêu, thủ tục hành chính rờm rà, năng lực và phẩm chất cán bộ, công chức hạn chế gây cản trở cho các nỗ lực cải cách thể chế. Hạn hán, xâm nhập mặn nghiêm trọng ở đồng bằng sông Cửu Long và duyên hải Nam Trung bộ làm giảm sút sản lượng nông nghiệp, thủy sản, gây bất ổn xã hội ở nông thôn và kéo tốc độ tăng GDP trong sáu tháng đầu năm 2016 xuống thấp hơn so với dự kiến. Sự kiện hai máy bay quân sự rơi ở biển Đông với sự hy sinh của các phi công và chuyên gia quân sự đang được điều tra. Vụ tai nạn phi cơ quân sự Su30-MK2 và Casa-212 trong tháng 6/2016 khiến 10 quân nhân thiệt mạng Thảm họa môi trường biển do Formosa gây nên tại bốn tỉnh miền Trung và vấn đề chất thải rắn gây nên những hậu quả nặng nề trước mắt và lâu dài, đe doạ môi trường sống của hàng triệu dân, các nhà lãnh đạo chính quyền các cấp bị động và lúng túng để có giải pháp thuyết phục, hợp lòng dân. Trong khoảng thời gian hơn 100 ngày qua, các nhà quan sát trong nước và quốc tế dõi theo các động thái của tân chính phủ, và người dân mặc dù giảm sút niềm tin, muốn có thay đổi với sự hy vọng và hoài nghi. Dấu ấn ban đầu của tân Thủ tướng Ông Nguyễn Xuân Phúc đã làm việc với các bộ ngành, đi đến nhiều địa phương để nắm bắt tình hình, lựa chọn các điểm nhấn điều hành qua cuộc gặp gỡ với các doanh nghiệp toàn quốc nhằm cải thiện môi trường kinh doanh, tháo gỡ khó khăn, phát động ‘phong trào khởi nghiệp’, và tuyên chiến với vấn đề mất vệ sinh, an toàn thực phẩm. Ông đã gây ấn tượng với phát ngôn ‘không hình sự hóa’ trong vụ quán cà phê ‘Xin chào’, ‘không đánh đổi môi trường lấy kinh tế’ ở vụ Formosa, hay ‘mong muốn nghe ý kiến’ khi đối thoại với đại diện công nhân của tám địa phương của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam… Tân thủ tướng tạo điểm nhấn trong điều hành chính phủ khi yêu cầu phải đổi mới cách nghĩ, cách làm trong hoạt động chỉ đạo, đưa ra thông điệp xây dựng chính phủ kiến tạo phát triển, chống tham nhũng, lãng phí, lợi ích nhóm, tập trung vào xây dựng thể chế quản lý kinh tế, ra thời hạn cuối cho việc rà soát các giấy phép con và nợ đọng văn bản pháp luật, điều mà ông gọi là “nợ” thể chế mà Chính phủ phải trả nhân dân. Những nỗ lực bước đầu của tân Thủ tướng Phúc trong việc ‘trả nợ’ là rà soát và bãi bỏ hàng nghìn giấy phép con, ban hành Nghị quyết 35 về các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong nước phát triển. Trong bối cảnh khó khăn là vậy, nhưng với những động thái của tân thủ tướng và chính phủ liệu người ta có thể trông đợi sự thay đổi trước đòi hỏi và kỳ vọng của nhân dân? Vụ cá chết hàng loạt ở vùng biển miền Trung dẫn tới hàng loạt các làn sóng biểu tình của người dân trên toàn quốc 'Chính phủ kiến tạo' chỉ là sự kế thừa? Kinh nghiệm thực tiễn cho thấy từ quyết tâm đến thực thi là quãng đường dài, trong đó thực thi chính sách là quan trọng nhất nhưng lại cũng là khâu yếu kém nhất trong vận hành thể chế ở Việt Nam. Thực ra, trên các diễn đàn, và ngay cả các báo chí nhà nước, có thể nhận thấy sự ‘thiếu tự tin’ trong việc làm rõ nội dung của của khái niệm ‘chính phủ kiến tạo’. Các báo giật ‘tít’ khác nhau: ‘chính phủ phục vụ’, ‘chính phủ hành động’, ‘chính phủ trong sạch’… như những lời giải thích, phản ánh các khía cạnh khác nhau của ‘một chương trình hành động’ đang ở trong ý tưởng của người đứng đầu chính phủ. Tất nhiên, người ta cũng không coi đây là ‘sáng kiến’. Nhớ lại, đầu nhiệm kỳ 2011-2016 nguyên Thủ tướng Dũng nhận định: “Phải chuyển mạnh từ nhà nước điều hành nền kinh tế sang nhà nước kiến tạo phát triển, trong đó chức năng của nhà nước là xây dựng quy hoạch phát triển theo một chiến lược công nghiệp hóa, hiện đại hóa đúng đắn." "Tạo môi trường và điều kiện cho các thành phần kinh tế phát huy mọi tiềm năng trong môi trường cạnh tranh và hội nhập quốc tế; tăng cường giám sát để phát hiện các mất cân đối có thể xảy ra, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô và an toàn hệ thống.” Những lời phát biểu nêu trên được nâng tầm thành ‘Thông điệp’ đầu năm mới 2014 của nguyên Thủ tướng Dũng, trong đó nhấn mạnh một trụ cột, đó là DÂN CHỦ. “Dân chủ là xu thế khách quan trong tiến trình phát triển của xã hội loài người”. “Đây là lúc chúng ta cần có thêm động lực để lấy lại đà tăng trưởng nhanh và phát triển bền vững. Nguồn động lực đó phải đến từ đổi mới thể chế và phát huy mạnh mẽ quyền làm chủ của Nhân dân”. “Người dân có quyền được làm tất cả những gì pháp luật không cấm và sử dụng pháp luật để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình. Cơ quan nhà nước và cán bộ, công chức chỉ được làm những gì mà pháp luật cho phép”… Kết quả không như chờ đợi, như đã chứng kiến, một thời kỳ bất ổn kinh tế vĩ mô ở Việt Nam với khủng hoảng tài chính ngân hàng, lạm phát hai con số, phá sản các tập đoàn, tổng công ty nhà nước, bong bóng bất động sản, chứng khoán, phân hóa giàu nghèo, xuống cấp giáo dục và y tế, khủng hoảng niềm tin… Người ta nghi ngờ rằng đây là ‘thủ pháp chính trị’ trong tình hình uy tín cá nhân lãnh đạo và gia đình, sai lầm điều hành và hệ thống chính trị đã sụt giảm. Thực ra, vai trò cá nhân của nguyên Thủ tướng Dũng đã kết thúc từ sau Đại hội 12 của Đảng Cộng sản Việt Nam vào cuối tháng 1, chứ không phải đến ngày 6/4/2016 một cách hình thức tại phiên họp cuối của Quốc hội khóa 13. Tuy nhiên, ‘thông điệp về một chính phủ kiến tạo’ vẫn còn đó, được tân thủ tướng Phúc nhấn mạnh trong đầu nhiệm kỳ 2016-2021 này. Những mâu thuẫn lớn trong xã hội Làm cái gì và như thế nào để tránh ‘vết xe đổ’ của người tiền nhiệm? Đó là câu hỏi hóc búa cho sự lựa chọn của tân Thủ tướng Phúc. Có nhiều bài học được rút ra, trước hết là ‘bệnh thành tích’ với tăng trưởng nóng GDP theo chiều rộng, dựa vào tài nguyên thô và lao động giá rẻ, mà theo nhiều nghiên cứu thì đến giai đoạn phát triển này đã hết ‘dư địa’. Thứ đến là việc nhận thức giản đơn, không đầy đủ về các quy luật và nguyên tắc thị trường trong một nền kinh tế chuyển đổi dưới sự lãnh đạo duy nhất của Đảng Cộng sản, khiến cho nhiều chính sách xa với thực tế nhu cầu của người dân và xã hội, tạo khoảng cách lớn giữa hoạch định và thực thi chính sách, giữa nói và làm của giới lãnh đạo. Hơn thế, trong điều kiện đó thì quyền lực không được kiểm soát hữu hiệu, tuyệt đối, sẽ dẫn đến tha hóa. Biểu tình về thàm họa môi trường do Formosa gây nên Mâu thuẫn giữa hệ thống giá trị và lợi ích giữa ý thức hệ, tư tưởng xã hội chủ nghĩa giáo điều và hệ thống giá trị và lợi ích của kinh tế thị trường ngày càng gay gắt, sâu sắc khiến cho nhận thức và hành động trong hệ thống chính trị, Đảng và Chính phủ, các cấp chính quyền, các tổ chức và người dân không cùng hướng, lãng phí nguồn lực và triệt tiêu động lực, tạo chỗ trú ẩn cho những kẻ cơ hội chính trị. Mâu thuẫn này tạo ra sự ‘mập mờ’ đúng - sai, xấu - tốt, thắng - thua, hơn - thiệt… của các chuẩn mực, các hành vi tổ chức cũng như cá nhân, tạo ra khoảng trống cho nhiều kẻ cơ hội, lạm quyền thu vén lợi ích cá nhân, quốc nạn tham nhũng, lãng phí, làm giàu bất chính dưới nhiều hình thức, mà không bị trừng phạt. Mâu thuẫn nêu trên cần được coi là mâu thuẫn cơ bản cần nhận thức thấu đáo trong cải cách thể chế kinh tế và chính trị hiện nay ở Việt Nam. Cuối cùng, đổi mới, phát triển kinh tế sẽ dẫn đến thay đổi thể chế, và bài học quan trọng nhất phải làm rõ nội dung dân chủ trong bối cảnh hiện nay để có nhận thức và hành động đúng của nhà nước của dân, do dân và vì dân. Các quyền cơ bản của công dân được công nhận trong Hiến pháp năm 2013. Tuy nhiên, dường như, có thế lực ‘vô hình’, nhóm lợi ích ‘vô hình’, song rất mạnh mẽ ngăn cản cụ thể hóa Hiến pháp bằng các văn bản pháp luật, cơ chế, chính sách để người dân được thực thi các quyền tự do ngôn luận, biểu tình, lập hội…mà không làm bất ổn chính trị xã hội và an ninh quốc gia. Sự ngăn cản những cuộc tuần hành xuống đường, biểu đạt hòa bình ‘cá cần nước sạch, dân cần minh bạch’ của người dân ở Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh thành trong cả nước từ thảm họa môi trường do Formosa gây nên, những tiếng nói và hành động ủng hộ phán quyết của TòaTtrọng tài Thường trực (PCA) về việc Philippine thắng kiện Trung Quốc trong tranh chấp Biển Đông, việc bất ngờ hoãn trình luật biểu tình trong năm nay trước Quốc hội 14… là những phép thử đầu tiên đối với tân Thủ tướng Phúc. Nguyên Thủ tướng Dũng đã không thể thực thi chính phủ kiến tạo phát triển dựa trên cả trụ cột kinh tế và dân chủ. Liệu chính phủ kiến tạo của tân Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc có thành công? Phạm Quý Thọ Học viện Chính sách & Phát triển Bài viết thể hiện văn phong và phản ánh quan điểm riêng của tác giả, gửi tới BBC Tiếng Việt từ Hà Nội. (BBC)

Việt Nam đã quyết định đổi mới kinh tế nhưng đổi mới chính trị thì chưa bàn tới, Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Trần Quốc Thuận nhận xét Đại biểu Quốc hội ở Việt Nam có "nhiệm vụ đảng viên là số một, thứ hai là thay mặt cử tri", theo nhận xét của nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Việt Nam. Luật sư Trần Quốc Thuận tham gia Bàn tròn thứ Năm, hôm 21/07 của BBC Tiếng Việt. Ông Trần Quốc Thuận nhắc tới 'vòng kim cô' mà các đại biểu Quốc hội mang theo, nhằm nhắc tới trách nhiệm trước hết nghe theo Đảng quyết, với hơn 90% số đại biểu là đảng viên. "Vòng kim cô đó cũng là nguồn cơn của việc Quốc hội còn nợ dân Hiến pháp và nhiều luật, trong đó hai luật quan trọng nhất là luật biểu tình và lập hội, thì phải như vậy sẽ có những tiếng nói linh hoạt và linh động hơn," ông nói. Luật sư Trần Quốc Thuận cho biết, "những vấn đề cực kỳ quan trọng phải được Bộ Chính trị bật đèn xanh thì câu chuyện mới mở ra hoặc có điểm dừng. "...Đảng đã quyết gì thì họ là Đảng viên họ phải quyết theo Đảng. Một đại biểu Quốc hội phải làm hai nhiệm vụ, nhiệm vụ đảng viên là số một, rồi nhiệm vụ thứ hai là thay mặt cử tri." Ông giải thích, tuy tại Quốc hội tiếng nói cử tri cũng được lắng nghe nhiều, nhưng "những tiếng nói đó thường không đi đến được quyết sách cuối cùng, thì người ta bị thất vọng," vị cựu đại biểu Quốc hội nhận xét. Theo thống kê chính thức, Quốc hội khóa 14 vừa được bầu tại Việt Nam có 496 đại biểu, trong đó có 21 người là người ngoài đảng cộng sản (chiếm 4,20%). 'Đảng hay Dân?' Một địa điểm bỏ phiếu bầu Đại biểu Quốc hội ở Hà Nội hôm 22/05 Tham gia thảo luận còn có cựu đại biểu Quốc hội, Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết từ Hà Nội. Bình luận về việc số đại biểu ngoài Đảng trong Quốc hội khóa XIV đã giảm xuống một nửa so với khóa trước, và câu hỏi, với số lượng Đảng viên như vậy, thì quốc hội là cơ quan của Đảng hay của dân, Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết cho rằng vẫn có rất nhiều ý kiến rất đa dạng". "Người ta vẫn tranh luận với nhau, và thậm chí là tranh luận với lãnh đạo ở cấp ủy cao hơn mình. "Nhưng tôi nghĩ nó còn phụ thuộc vào chính người Đảng viên ấy, đại biểu Quốc hội ấy. Nếu mỗi đại biểu Quốc hội mà còn sợ vòng kim cô thì không còn gì để nói. Cái gì mà luật pháp cho phép thì mình được làm. "Còn số 4% người ngoài Đảng, đây cũng là những quần chúng tích cực của Đảng," nguyên đại biểu Quốc hội khóa XI, XII trả lời. Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Việt Nam Trần Quốc Thuận nói thêm rằng, tuy Việt Nam đã tuyên bố đổi mới kinh tế, nhưng đòi hỏi hiện nay cho thấy cần bàn về đổi mới chính trị. "Tôi hy vọng rằng khóa này sẽ có một hội nghị để bàn về đổi mới chính trị. Đổi mới chính trị có thể dẫn tới những đổi mới rất lớn, trong đó nổi bật nhất là cải tổ Quốc hội," luật sư Trần Quốc Thuận nói trong Bàn tròn thứ Năm, hôm 21/07 của BBC Tiếng Việt. "Nhiều lúc tôi cũng hỏi lãnh đạo cấp cao, thì họ nói rằng nói thì thế nhưng ai dám khởi xướng chuyện này? Chuyện cũng không đơn giản." Một điểm tích cực trong kỳ họp Quốc hội lần này, theo Luật sư Trần Quốc Thuận, là ngay từ buổi khai mạc đã nhắc tới vụ thảm họa môi trường do Formosa gây ra. Ngoài ra, vấn đề tranh chấp với Trung Quốc "đã nêu đích danh Trung Quốc xâm lấn, gây hấn, tấn công ngư dân, đâm phá tàu thuyền... thì điều này được đặt trong một diễn đàn như thế, tôi cho đó là bước tiến," luật sư nhận xét. Tuy nhiên khi chị Cao Vĩnh Thịnh, hoạt động về môi trường ở Hà Nội và tham gia thảo luận, đặt câu hỏi rằng đại biểu Quốc hội ở đâu khi thảm họa cá chết hàng loạt diễn ra trong suốt hơn ba tháng "làm người dân khốn đốn", hai vị cựu dân biểu cùng cho đây là câu hỏi chính đáng cần được chuyển tới Quốc hội khóa này. Khi được hỏi chị Thịnh có tin rằng Quốc hội Việt Nam đại diện cho tiếng nói của người dân, chị cho biết, "với tư cách là cử tri, tôi không có lựa chọn nào khác cho việc tin vào những người mà trên lý thuyết là họ đại diện cho quyền lợi của chúng tôi. "Còn tin hay chưa thì tôi chưa tin, và tôi thất vọng," chị Thịnh nói. Độc giả có thể xem lại xem lại chương trình thảo luận tại đây. (BBC)

TTHN: Ha.ha..., cái Tập hợp DCĐN của ông Nguyễn Gia Kiểng có nhiều thành viên không biết ngượng thì phải "Bà tuy có hiểu biết về chính trị, điều này thể hiện trong bài viết nổi tiếng nhất của bà là Tự Do Khỏi Nỗi Sợ nhưng so với những bài viết của ông Nguyễn Gia Kiểng thì vẫn còn thua xa." Một người bạn vừa tặng tôi một cuốn sách được xuất bản ở trong nước viết về Aung San Suu Kyi có tựa đề là Sợ Hãi & Tự Do. Sách được trình bày rất đẹp còn nội dung thì gồm tiểu sử của bà Suu Kyi, một bài tiểu luận do bà viết và một số sự kiện lịch sử ở Myanmar. Người Việt Nam khi nói về Aung San Suu Kyi thường cho rằng bà đã thành công vì bà là một người phi thường và đã chịu nhiều hy sinh gian khổ. Sau khi đọc xong cuốn sách, tôi thấy không phải như vậy. So với những người đấu tranh ở Việt Nam, bà đúng là một người can đảm nhưng không hơn. Bà cũng chịu nhiều hy sinh mất mát nhưng chắc chắn là không bằng. Bà có hiểu biết về chính trị nhưng so với những trí thức lỗi lạc nhất của chúng ta, bà vẫn còn kém. Bà đã thành công vì những lí do khác. Bà Suu Kyi tiếp bà Hillary Clinton tại nhà của mình và cũng là nơi bà bị quản thúc Đại tướng Aung San, cha của bà Suu Kyi, là người có công lớn giúp Myanmar giành được độc lập sau thế chiến thứ hai. Vì vậy ông được mọi người coi là anh hùng dân tộc. Sau đó ông bị ám sát vào ngày 19 tháng 7 năm 1947, cả đất nước Myanmar đều thương tiếc và họ đã chọn ngày đó làm ngày Liệt Sĩ, một ngày lễ tưởng niệm của quốc gia. Sau cái chết của Aung San, Myanmar vẫn là một nước dân chủ nhưng đến năm 1962 thì tướng Ne Win làm đảo chính và thực hiện chính sách “Miến Điện tiến lên chủ nghĩa xã hội”. Myanmar trở thành một nước cộng sản do Đảng Chương Trình Xã Hội Chủ Nghĩa lãnh đạo. Vào cuối thập niên 80, cũng như mọi nước thuộc khối cộng sản, Myanmar bị khủng hoảng kinh tế nặng nề dẫn đến một làn sóng bạo động chống chính quyền trên khắp cả nước. Năm 1988, bà Suu Kyi đột nhiên trở thành lãnh tụ của phong trào dân chủ. Vậy trước đó bà đã làm gì để trở thành một lãnh tụ? Câu trả lời là không gì cả. Bà Suu Kyi sinh năm 1945. Đến năm 1960, mẹ của bà được bổ nhiệm làm đại sứ ở Ấn Độ nên bà theo mẹ sang đó sinh sống. Năm 1964, bà sang Anh để học triết, chính trị và kinh tế tại Oxford. Đến năm 1969 bà kiếm được một việc làm tại Liên Hiệp Quốc. Từ đó bà sống và làm việc tại nhiều nước như Mỹ, Anh, Bhutan, Nhật Bản, Ấn Độ. Thỉnh thoảng bà cùng chồng và hai con về Myanmar thăm mẹ vào dịp nghỉ hè. Tháng 4 năm 1988, mẹ của bà bị đột quỵ nên bà trở về nước giữa lúc chính quyền đang chao đảo vì khủng hoảng kinh tế và sự chống đối của người dân. Đến tháng bảy thì tướng Ne Win, người đã cầm quyền từ năm 1962, phải từ chức. Ngày 8 tháng 8 năm 1988, làn sóng biểu tình và đình công diễn ra trên toàn quốc. Mặc dù Suu Kyi không tham gia biểu tình nhưng nhà của bà đã trở thành nơi tập trung hội họp của các nhà lãnh đạo bất đồng chính kiến. Rồi sau đó bà được họ thuyết phục rằng bà phải đứng lên để lãnh đạo cuộc cách mạng phi bạo lực chống lại chế độ độc tài. Bà xuất hiện lần đầu tiên trước quần chúng vào ngày 24 tháng 8. Đến tháng 9 thì đảng Liên Minh Quốc Gia Vì Dân Chủ (NLD) được thành lập và bà giữ chức tổng thư kí. Như vậy là bà đã sống ở nước ngoài từ năm 15 tuổi, đến năm 43 tuổi thì trở về nước làm lãnh tụ. Vậy bà Suu Kyi có gì đặt biệt để được giới đấu tranh chọn làm lãnh tụ? Thứ nhất là do xuất thân của bà. Cha của bà là đại tướng Aung San, một anh hùng dân tộc được mọi người biết đến. Điều đó khiến cho bà có sức thu hút với quần chúng. Ý thức được lợi thế này, bà luôn nhắc đến cha mình trong những buổi nói chuyện và trong các bài viết cũng như để chung hình ảnh của hai người trong các áp phích cổ động. Một trường hợp tương tự cũng xảy ra ở Ấn Độ, nước có văn hóa tương đồng với Myanmar, khi Sonia Gandhi, một cựu tiếp viên hàng không người Ý và chưa từng làm chính trị, đã được bầu làm chủ tịch đảng Quốc Đại Ấn Độ chỉ vì là con dâu của gia đình Gandhi-Nehru. Thứ hai là bà rất đẹp đồng thời nói và viết tiếng Anh rất lưu loát. Điều này khiến cho bà dễ chiếm được cảm tình của thế giới khi xuất hiện trên các phương tiện truyền thông cũng như có thể trao đổi một cách dễ dàng với các phóng viên và quan chức quốc tế. Như vậy bà được chọn trước hết là vì có tiềm năng để trở thành một biểu tượng có sức thu hút quần chúng. Bà cũng là người có đạo đức và có hiểu biết vì đã làm việc và nghiên cứu ở nhiều nước. Nhưng nếu so sánh với những người đấu tranh ở Việt Nam thì chưa chắc bà đã hơn. Nhờ uy danh của cha mà bà không bị ở tù như những người đồng chí của mình. Trong suốt 20 năm bà chỉ bị quản thúc tại gia rồi được thả rồi lại bị quản thúc và cứ lặp lại như thế. Nhà của bà là một biệt thự với khu vườn rộng hàng ngàn mét vuông và cạnh một hồ nước lớn ở ngay trung tâm thủ đô. Chính quyền cũng không đánh đập bà bao giờ. Bà đi đâu cũng có ô tô và nhóm vệ sĩ đưa đón. So với xà lim tăm tối, bị giam chung với những tù nhân nhiễm HIV hay những trận đòn tàn bạo của công an và côn đồ thì tình trạng của bà Suu Kyi dễ chịu hơn nhiều. Bà tuy có hiểu biết về chính trị, điều này thể hiện trong bài viết nổi tiếng nhất của bà là Tự Do Khỏi Nỗi Sợ nhưng so với những bài viết của ông Nguyễn Gia Kiểng thì vẫn còn thua xa. Bà chủ trương đấu tranh bất bạo động và hòa giải dân tộc nhưng Tập Hợp Dân Chủ Đa Nguyên đã đưa ra những lập trường đó từ năm 1982. Điều quan trọng là giới trí thức Myanmar đã đặt quyền lợi của dân tộc lên trên chỗ đứng của cá nhân. Họ biết rằng đấu tranh là phải có tổ chức và một tổ chức chính trị cần có một biểu tượng để tranh thủ sự ủng hộ của quần chúng và họ đã thảo luận với nhau một cách thành thật để tìm kiếm biểu tượng đó. Họ thấy rằng bà Suu Kyi là người có tiềm năng nhất và chấp nhận đoàn kết đứng sau lưng bà ấy để giúp bà ấy trở thành một biểu tượng. Đó mới là nguyên nhân thực sự khiến cho bà Aung San Suu Kyi cũng như phong trào dân chủ Myanmar giành được thắng lợi. Bà Suu Kyi luôn sử dụng hình ảnh của cha mình để vận động quần chúng Nếu bà Aung San Suu Kyi là người Việt Nam thì bà sẽ không thể bắt đầu con đường đấu tranh một cách thuận lợi như thế. Bà sẽ bị phản đối bằng những lí do như sống ở hải ngoại, không tham gia biểu tình, chưa bị đi tù, trùm chăn hô xung phong, chưa làm được cái gì cụ thể, v.v. Lập trường đấu tranh bất bạo động và hòa giải dân tộc của bà cũng sẽ không được hưởng ứng một cách rộng rãi ngay từ ban đầu. Bà cũng khó xây dựng được một tổ chức chính trị có tầm vóc vì ai cũng muốn làm nhân sĩ hoặc nhà hoạt động độc lập. Bà cũng sẽ khó có được sự ủng hộ mạnh mẽ của thế giới vì ai cũng đua nhau tranh giành hậu thuẫn của các chính phủ và các tổ chức quốc tế. Bà Aung San Suu Kyi chỉ đấu tranh từ cuối năm 1988, đến năm 1989 bị quản thúc tại gia và đến năm 1991 thì được trao giải Nobel Hòa Bình dù chưa từng bị ở tù hay bị đánh đập. Bà được trao giải vì đã đấu tranh cho dân chủ bằng phương pháp bất bạo động trong tinh thần hòa giải dân tộc và được những người khác âm thầm vận động cho bà. Nếu chúng ta muốn sớm có dân chủ thì hãy kết hợp với nhau thành một tổ chức lớn vì những “tổ chức” hai, ba người hay những cuộc biểu tình “mini”, “du kích” đều không có tác dụng. Sau đó là chọn ra một người làm lãnh tụ biểu tượng để tranh thủ sự ủng hộ của quần chúng, vì thế mà biểu tượng chỉ phát huy được tác dụng khi ở trong một tổ chức. Chúng ta sẽ chọn ra một người có khả năng lãnh đạo, có hiểu biết sâu sắc về chính trị, về bối cảnh của đất nước cũng như thế giới và là hiện thân của những giá trị phổ quát của nhân loại như dân chủ, nhân quyền, đa nguyên, bất bạo động và hòa giải. Nếu chúng ta coi tương lai của đất nước quan trọng hơn địa vị của bản thân mình thì chúng ta sẽ xây dựng được một tổ chức có tầm vóc và một biểu tượng có sức thu hút quần chúng như những gì mà người Myanmar đã làm. Lúc đó thắng lợi của dân chủ chỉ còn là vấn đề thời gian. 7/2016 Hồng Việt – thành viên THDCĐN Theo FB Hồng Việt (Dân luận)

Câu nói của Đức Đạt Lai Lạt Ma và TT Nga Valdimir Putin. Ảnh: internet Trung Quốc đang thực sự có những hành động điên cuồng và mất hết trí khôn, khi: 1. Đập phá iPhone, iPad của Mỹ, ô tô của Nhật,…vì những nước này hiện đã mâu thuẫn nhau sâu sắc, nhất là về vấn đề biển đông trong việc phủ quyết đường lưỡi bò 9 đoạn phi lý của Bắc Kinh. Điều này chỉ tố cáo Trung Quốc là một đất nước tuy to xác nhưng không chịu lớn, chỉ tự tôn dân tộc một cách cực đoan mà bất chấp cả luật pháp quốc tế chuẩn mực và lẽ công bằng phổ quát. Và một quốc gia mà không tôn trọng luật pháp thì ắt hẳn sẽ không một quốc gia nào, đặc biệt là các thương nhân làm ăn, có niềm tin để đầu tư hay hợp tác với đất nước kiểu vô pháp này. Nên hành xử như vậy là Trung Quốc chỉ mất mà không có được. 2. Tiến hành triệt tiêu gần như hoàn toàn nền tảng phật giáo ở xứ Tây Tạng do lo sợ vùng tự trị này sẽ lớn mạnh rồi vùng dậy mà đấu tranh để đòi độc lập tự chủ, mà chính đức Đạt Lai Lạt Ma luôn là người chống chủ nghĩa cộng sản cũng như Trung Quốc một cách quyết liệt suốt cuộc đời mình. Vì với ông, cộng sản sinh ra từ đói nghèo, lớn lên trong hoang dại và chết đi trong sự khinh bỉ của người đời. Nên Bắc Kinh đã quyết xoá sổ phật giáo khỏi vùng Tây Tạng để tránh hiểm hoạ về sau cho Trung Hoa cộng sản mà chúng ngày càng bệ rạc nhưng sẵn sàng bất chấp để hành động liều lĩnh. Tuy nhiên, khi đã động đến tôn giáo thì đó là điềm báo cho điểm cáo chung cuối cùng sắp đến dành cho những kẻ tìm cách bức diệt nó. 3. Nga đã công khai ủng hộ PCA về phán quyết đường lưỡi bò của Trung Cộng và yêu cầu Bắc Kinh tôn trọng cũng như thực thi đúng đắn phán quyết này theo luật pháp quốc tế. Điều này lại càng khiến Trung Cộng tỏ ra điên cuồng và cay cú hơn khi tưởng như kẻ là đồng minh theo kiểu “kẻ thù của kẻ thù (Mỹ) là bạn” sẽ ủng hộ mình, nhưng nay lại quay ngoắt về thái độ đối ngược với kỳ vọng của họ. Thực ra xảy ra chuyện đó thì không có gì quá khó hiểu, khi chính ông Putin là một người mặc dù “rất thích lý tưởng cộng sản” nhưng lại là người hiểu rõ nó một cách tường tận, nên ông đã từng tuyên bố “kẻ nào mà tin cộng sản là không có cái đầu”. Bởi vậy, Nga vì lợi ích của dân tộc mình là điều tiên quyết, hơn nữa Nga cũng vốn không đặt niềm tin vào tên thâm hiểm, lật lọng và bất chấp Trung Quốc từ trước, nếu không để ký kết một giao dịch kinh tế nào đó với chúng mà có lợi cho xứ Bạch Dương. 4. Các nước cộng sản thân cận như Triều Tiên mà nay cũng trở thành đối kháng, Venezuela thì tan tác và tìm đường hợp tác với Hoa Kỳ, Cuba bỏ lý tưởng cộng sản chủ nghĩa mà chạy thoát thân và chơi với Mỹ. Vậy là Bắc Kinh chỉ còn cách mua chuộc hai nước nhỏ nằm sát nách là Lào và Campuchia bằng một món tiền không hoàn lại, đây chỉ là đòn kêu gọi sự ủng hộ bằng lợi ích kinh tế chứ không vì mục đích lâu dài, giống việc Trung Cộng đã vận động hối lộ hành lang các thẩm phán quốc tế trong vụ xử của Philipines ở La Haye, Hà Lan. Hành động này nhằm làm gây áp lực và tạo ra sự căng thẳng với Việt Nam trong vấn đề đường lưỡi bò và biển đông, hải đảo mà chúng đang cố chiếm trọn từ mấy chục năm qua bằng mọi cách. 5. Trung Quốc đang bị bao vây mọi mặt bởi quân đội Ấn Độ, một đằng là liên minh G7 với Mỹ, Nhật, Đức, Anh, Ý, Pháp hùng mạnh, một đằng là Indonesia, Philippines, Malaysia luôn sẵn sàng tuyên chiến, kể cả Hàn Quốc cũng không nằm ngoài cuộc. Nên Trung Quốc, mặc dù luôn với tâm thế coi mình là kẻ vĩ đại và là nơi tinh hoa của nhân loại, cũng sẽ không đánh mất trí khôn còn lại của mình trong cục diện như hiện tại, nhất là khi bản thân nội quốc của họ còn đang gánh chịu những biến cố lớn từ cả thiên nhiên lẫn mâu thuẫn trong lòng xã hội tạo nên. Và khi họ đang trở nên dại dột, là lúc ta phải bắt tay hành động, một cách khôn ngoan, bằng luật pháp quốc tế, ngay từ lúc này. Lê Luân (FB Luân Lê)

Sau khi Tòa Trọng tài Quốc tế đưa ra phán quyết liên quan đến vấn đề Biển Đông, Lưu Vân Sơn – một bộ hạ thuộc hệ thống Giang phái nắm trong tay hệ thống tuyên truyền của Đảng Cộng sản Trung Quốc lại được một phen lên sân tái diễn. (Getty Image) Cuộc phân tranh giữa biển Đông và những nỗ lực thổi bùng dư luận của Lưu Vân Sơn Sau khi vấn đề biển Đông được Tòa Trọng tài đưa ra phán quyết, bộ đôi Tập Cận Bình, Lý Khắc Cường trong thời gian đầu cũng tỏ vẻ không đồng ý, nhưng vẫn luôn cật lực cố gắng hiệp thương và giải quyết hòa bình. Ngược lại, hệ thống truyền thông chính phủ của ĐCSTQ luôn cao giọng “khai hỏa”, thổi bùng lòng sục sôi của dân chúng, đồng thời nêu cao giọng điệu “chiến tranh” để uy hiếp. Lưu Vân Sơn – Ủy viên Thường trực Bộ chính trị thuộc hệ thống Giang phái từ trước tới nay vốn khống chế hệ thống tuyên truyền của ĐCSTQ lại có một cơ hội mới để lên sân tái diễn. Thời gian đầu, hai họ Tập – Lý không chấp nhận, nói rằng phải giải quyết hòa bình Theo phán quyết cuối cùng của Tòa án Trọng tài quốc tế La Hague, phủ định hoàn toàn khẳng định chủ quyền của Trung Quốc nằm trong đoạn lưỡi bò 9 khúc, Tập Cận Bình, Lý Khắc Cường đã có lời phát ngôn khá hiếm thấy trong ngày, nhấn mạnh rằng không chấp nhận phán quyết này của Tòa Trọng tài, mà sẽ căn cứ vào Luật pháp Quốc tế, thông qua đàm phán hòa bình để giải quyết vấn đề. Tập Cận Bình cường điệu “các đảo ở Nam Hải (Biển Đông) từ trước đến nay đều là lãnh thổ của Trung Quốc”, “Trung Quốc không chấp nhận bất cứ chủ trương và hành động nào từ phán quyết của Tòa Trọng tài”. Trung Quốc luôn cố gắng cùng với các nước có liên quan “trên cơ sở tôn trọng sự thật lịch sử, căn cứ vào luật pháp quốc tế, thông qua đàm phán hòa bình giải quyết vấn đề đang tranh cãi”. Lý Khắc Cường biểu thị, Trung Quốc không chấp nhận, không thừa nhận cái mà Philipines gọi là “phán quyết”, phải căn cứ luật pháp quốc tế, thông qua đàm phán và giải quyết vấn đề một cách hòa bình. Truyền thông chính phủ ĐCSTQ “khai hỏa”, thổi bùng dư luận dân chúng Tất cả các tờ báo chính phủ của ĐCSTQ vào ngày 13 tháng 7 đều cùng giật tít vấn đề Biển Đông lên trang nhất, chỉ trích phán quyết của Tòa Trọng tài là hoàn toàn vô hiệu, lời lẽ sực mùi hỏa pháo. Bài viết mang tên “Chớ lấy ‘giấy vụn’ làm tên đạn” được đăng trên Nhân Dân nhật báo đã phê phán phán quyết của Tòa trọng tài với một giọng điệu hùng hổ, nói rằng phán quyết này là để vừa lòng Philipines và “một số thế lực quốc tế nào đó”, đồng thời Nhân Dân nhật báo đã phân tích bối cảnh hình thành của phiên tòa này, cho rằng bản chất của tòa án này là do “Nước Mỹ đứng đằng sau thao túng, Philipines chỉ đứng trước khán đài mà biểu diễn trò náo nhiệt”. Tờ “Bán đảo buổi sáng” ở Đại Liên đã giật tít chữ lớn “Một tờ giấy bỏ – một màn hài kịch” để hình dung vụ kiện, còn có rất nhiều những tờ báo khác lấy “không chấp nhận, không thừa nhận, không chấp hành” để giật tít trên trang đầu; tờ Nhân Dân nhật báo đã cho đăng bài bình luận và chuyên mục “tiếng chuông bình luận”, đã phê phán Mỹ một cách bóng gió, tiếng chuông bình luận nói Toà án “từ lúc bắt đầu đã không đúng với phương hướng công chính khách quan, là công cụ của một số người và một số quốc gia”; tờ Trung Cộng quân báo đã cho đăng bài viết ngay trang đầu tiên nói rằng, Tòa trọng tài là “quân bài chính trị khoác trên mình chiếc áo pháp luật”. Ngày 14 tháng 7, người phát ngôn Bộ Ngoại giao ĐCSTQ lớn tiếng rằng “đem vấn đề Nam Hải để gây áp lực cho Trung Quốc, sẽ khiến cho Nam Hải trở thành cái nôi của chiến tranh”, tướng lĩnh quân đội ĐCSTQ cũng lớn tiếng trên “Hoàn Cầu thời báo” rằng “nếu như Nam Hải khai chiến, rất nhiều hàng không mẫu hạm của Mỹ sẽ không trở về”. Truyền thông Hồng Kông đưa tin nói, phía quan chức chính phủ ĐCSTQ sử dụng truyền thông để tiến hành “cuộc chinh phạt miệng” là điều dễ hiểu. Tập Cận Bình từng biểu thị “hiếu chiến tất vong” Phiên bản tiếng Trung của BBC đưa tin, ngày 7 tháng 11 năm 2015, sau khi vừa kết thúc chuyến thăm Việt Nam, ông Tập Cận Bình đã có buổi thuyết trình tại Đại học Quốc lập Singapore, đã đề cập đến nhiều vấn đề, đồng thời cường điệu những đảo ở biển Đông là thuộc chủ quyền của Trung Quốc. Trong buổi diễn thuyết, ông Tập Cận Bình bày tỏ rằng, Trung Quốc sẽ kiên định con đường phát triển, hữu nghị hợp tác cùng các đồng minh châu Á, ủng hộ các đồng minh châu Á phát huy tác dụng chủ đạo tại khu vực đông Á. Ông nói: “Trung Quốc biết rõ đạo lý dù có là quốc gia lớn, nhưng hiếu chiến tất sẽ bại vong…” Lúc đó, vấn đề Biển Đông vẫn không ngừng nóng lên, một số đoàn thể ở Việt Nam đã tổ chức hoạt động phản đối, trên mạng cũng xuất hiện những lời kêu gọi chống Trung. Ông Tập Cận Bình lúc công du đến Việt Nam cũng từng có bài diễn thuyết tại Quốc hội, trong bài diễn thuyết ông Tập cũng không ngừng nhấn mạnh rằng Việt – Trung là “láng giếng tốt”, đồng thời còn kêu gọi hai nước Việt – Trung cần phải giúp đỡ lẫn nhau, không cho phép “bất cứ người nào” “chia rẽ” quan hệ giữa hai nước. Nhưng theo nguồn tin được biết, ông Tập không hề có một chữ nào nhắc đến những vấn đề vẫn còn đang nóng hổi tại Biển Đông. Dân mạng Trung Quốc đòi “vác súng nhập ngũ” dưới lời kích động của truyền thông chính phủ Dưới sự sách động của truyền thông chính phủ, mạng thông tin đại lục rầm rộ xuất hiện những tiếng nói “không” dậy trời rợp đất đối với phán quyết của Tòa trọng tài. Bộ phận cư dân mạng quá khích còn đề nghị, Trung Quốc nên khai chiến đối với Philipines: “Tổ quốc cần tôi, tôi sẽ nhập ngũ!” Ngoài ra còn có cư dân mạng kêu gọi sự bình tĩnh, hai xu hướng này tranh cãi kịch liệt. Còn một phương diện khác, trên mạng Sina Weibo, những từ khóa liên quan đến “trọng tài Nam Hải” và “Quả xoài khô” trở thành từ khóa được tìm kiếm nhiều nhất, câu nói “Trước mắt quốc gia sẽ không còn xoài khô” trở thành câu phổ biến nhất, ám chỉ rằng thị dân Trung Quốc tẩy chay sản phẩm nông nghiệp của Philipines, có người còn lớn tiếng kiến nghị Trung Quốc sử dụng binh lực để ra uy: “Nếu như Tổ quốc cần tôi, tôi sẵn sàng vác súng đi bảo vệ quốc gia”. Còn có cư dân mạng cho rằng, Mỹ chính là kẻ đứng đằng sau tất cả mọi vấn đề ở biển Đông, dân mạng Trung Quốc lại bắt đầu phát khởi phong trào đập phá sản phẩm Apple của Mỹ, đăng hình ảnh đập vỡ iPhone, hấp dẫn rất nhiều người bắt chước theo. Đồng thời cũng có cư dân mạng kêu gọi sự bình tĩnh: “Yêu nước một cách lý trí, không gây chuyện, không cực đoan”. Dân mạng “chửi oan” cho Liên Hiệp Quốc Dưới sự sách động của truyền thông chính phủ, dẫn đến cư dân mạng đã đem Tòa trọng tài La Hague, Liên Hiệp Quốc và Peace Palace (trụ sở của Tòa Trọng tài tại Hà Lan) gộp chung lại với nhau thành một “trung tâm tà ác”, tất cả đều tung ra những lời chửi rủa thóa mạ điên cuồng lên các trang mạng của Liên Hiệp Quốc và Peace Palace. Ngày 13, mạng Weibo của Liên Hiệp Quốc không thể không sử dụng một phương thức “thanh minh”, họ dán trên tường một tấm ảnh chụp Peace Palace, thêm tiêu đề ở dưới: “Tòa án Quốc tế là cơ quan tư pháp chủ chốt của Liên Hiệp Quốc, được thành lập theo căn cứ của Hiến chương Liên Hiệp Quốc, trụ sở đặt tại Peace Palace, La Hague, Hà Lan. Tòa kiến trúc này được xây dựng dưới sự tài trợ của quỹ Carnegie – một tổ chức phi lợi nhuận được xây dựng riêng cho tiền thân của Tòa án Quốc tế thường trực, Liên Hiệp Quốc sử dụng tòa kiến trúc này mỗi năm đều phải quyên góp cho quỹ Carnegie. Một “khách thuê” khác của Peace Palace là Tòa án Trọng tài Quốc tế được thành lập vào năm 1899, Toà Trọng tài này không có quan hệ gì với Liên Hiệp Quốc” Cư dân mạng ở Trung Quốc đại lục mới hiểu ra, Tòa trọng tài Quốc tế không hề có bất cứ quan hệ gì với Liên Hiệp Quốc, có cư dân mạng còn nói “may mà các người nói rõ, nếu không các người ngày ngày đều không xong với tôi”, “hóa ra Tòa trọng tài chỉ là cái tập đoàn tài phiệt! Bao luôn cả nhà khách của Liên Hiệp Quốc!” Ngoài ra, Tòa án Quốc tế cũng cho đăng tin trên trang chủ của mình, thanh minh rằng phán quyết về bản án ở biển Đông là do một phiên tòa trọng tài đặc biệt của Tòa trọng tài thường trực Liên Hiệp Quốc đưa ra. Tòa án Quốc tế là một cơ cấu khác và hoàn toàn không tham dự vào bản án này. Sàn diễn của Lưu Vân Sơn Hệ thống tuyên truyền của Đảng Cộng sản Trung Quốc vẫn luôn nằm trong tay Lưu Vân Sơn – một bộ hạ thuộc hệ thống Giang phái. Sau khi Tập Cận Bình lên nhậm chức, Lưu Vân Sơn không ngừng quấy phá, không chỉ nhiều lần phong bế hay xuyên tạc ngôn luận của Tập Cận Bình, ở bất cứ chỗ nào ông ta cũng đối đầu với Tập Cận Bình, ngoài ra họ Lưu còn nhiều lần lợi dụng “thủ đoạn cấp cao” để cho truyền thông o bế, bôi nhọ Tập Cận Bình. Đơn cử một ví dụ, hệ thống tuyên truyền của ĐCSTQ trong tay Lưu Vân Sơn đã không ngừng thăng cấp sự định tính cho cuộc “vận động dù” của người Hồng Kông, cuộc vận động này đã được nâng lên thành “cách mạng dù” và động loạn, nhằm tiến thêm một bước sử dụng vũ lực trấn áp, thổi bùng không khí dư luận, khiến cho tình hình ở Hồng Kông không khác gì phong trào Thiên An Môn trước ngày tắm máu. Giang phái mưu đồ đẩy sự kiện này đến mức đổ máu, kích phát làn sóng truy cứu trách nhiệm của quốc tế lên Tập Cận Bình, để cho Giang phái có cơ hội lèo lái ép Tập Cận Bình xuống đài. Đồng thời Giang phái còn mưu đồ kích động chiến tranh, tiện bề nước đục thả câu, trong loạn lạc đoạt lấy quyền bính. Năm 2012, chính họ đã từng đạo diễn sự kiện đảo Điếu Ngư và cái gọi là cuộc “tuần hành kháng Nhật”. Đương thời, Giang phái đã tạo áp lực cho các đời lãnh đạo Hồ, Ôn – Tập, Lý, muốn thông qua vấn đề đảo Điếu Ngư rồi dẫn dụ chiến tranh, thực thi chế độ quân quản, đẩy quốc gia đến tình trạng chiến sự đặc biệt, cuộc giao ban quyền lực cho “thập bát đại” sẽ bị kéo dài, quyền lực còn lại của Giang phái nằm trong Thường ủy có thể vớt vát ít lâu. Nhưng âm mưu của bọn họ cuối cùng cũng đã thất bại. Nhắm thẳng vào những mưu đồ “quậy bùn đáy ao” của các quan chức thuộc hệ thống Giang phái, các cơ quan dưới quyền Tập Cận Bình đã không ngừng phản kích, tiếp tục tước bỏ thực quyền của Lưu Vân Sơn. Tác giả: Phương Hiểu, ET Hoa ngữ | Dịch giả: Daniel Nguyen (Việt Đại Kỷ nguyên)

Ông Trịnh Xuân Thanh từng giữ chức chủ tịch hội đồng quản trị của Tổng công ty cổ phần Xây lắp dầu khí Việt Nam (PVC) Tổng cục An ninh và Tổng cục Cảnh sát đang điều tra ông Trịnh Xuân Thanh theo chỉ đạo của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng trong lúc cựu Phó Chủ nhiệm Thường trực Văn phòng Quốc hội Việt Nam bình luận với BBC rằng vụ này nhiều khả năng sẽ được xử đến nơi đến chốn. Ông Trịnh Xuân Thanh, cựu Phó chủ tịch Ủy ban Nhân dân Hậu Giang đã bị hủy tư cách đại biểu Quốc hội sau khi bị Đảng Cộng sản Việt Nam kết luận “có nhiều khuyết điểm, vi phạm”. Ông Trịnh Xuân Thanh bị báo chí đưa tin hồi tháng 5/2016 khi phát hiện chiếc xe Lexus 570 biển số xanh (xe công vụ) chở ông Thanh. Sau khi Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ đạo điều tra những sai phạm dẫn đến thất thoát 3.300 tỷ đồng tại Tổng công ty Cổ phần Xây lắp Dầu khí (PVC) thời ông Trịnh Xuân Thanh làm Chủ tịch Hội đồng Quản trị, Bộ Công an đã giao Tổng cục An ninh và Tổng cục Cảnh sát vào cuộc. Luật sư Trần Quốc Thuận Báo VnEconomy dẫn lời Thượng tướng Lê Quý Vương, Thứ trưởng Bộ Công an hôm 20/7: “Chúng tôi không nể nang gì cả. Nói vậy nhưng tất nhiên sức ép trong quá trình điều tra là có, khó khăn là có nhưng đã là công tác điều tra thì phải tuân thủ pháp luật”. “Lãnh đạo Bộ đã có chỉ đạo, quán triệt, sẽ có sử dụng bộ máy kiểm tra, thanh tra để đảm bảo việc này.” ‘Niềm tin vào chế độ’ Trả lời BBC hôm 21/7, luật sư Trần Quốc Thuận, nguyên Phó Chủ nhiệm Thường trực Văn phòng Quốc hội Việt Nam phân tích: “Thường thì Tổng bí thư chỉ chỉ đạo đường lối chung, nhưng riêng vụ Trịnh Xuân Thanh thì ông đã nói cụ thể nên tôi tin rằng người ta sẽ làm tới và bóc tách ra những vụ khác, với mức độ sai phạm còn nghiêm trọng hơn”. “Vụ Trịnh Xuân Thanh liên quan đến nhiều vấn đề: tiêu cực, cơ chế và thể chế còn lỗ hổng, nạn chạy chức, chạy quyền, thậm chí chạy cả danh hiệu ‘Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới’...”. “Dự kiến quá trình điều tra có thể kéo dài, vì vụ việc có liên quan đến những cán bộ bổ nhiệm và cơ quan trung ương, vì những danh hiệu như ‘Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới’ thì cấp cơ sở không thể làm được”. Luật sư Thuận cho biết thêm: “Những vụ án như Trịnh Xuân Thanh và tham nhũng tại Ngân hàng Xây dựng Việt Nam phải được xử thật nghiêm minh thì mới cứu vãn được niềm tin vào chế độ mà ngay cả những Đảng viên như tôi cũng thấy là đang suy giảm”. “Việc Tổng bí thư chỉ đạo xử lý các vụ án nổi cộm này cho thấy dấu hiệu có dính líu đến những quan chức cấp cao mà nếu không có chỉ đạo từ người đứng đầu của Đảng thì quá trình điều tra dễ bị cản trở và có những nút thắt khó gỡ”, ông Thuận nói với BBC. (BBC)

Nam Nguyên, phóng viên RFA 2016-07-20 In trang này Chia sẻ Ý kiến của Bạn Email Ủy viên Quốc vụ viện Trung Quốc Dương Khiết Trì (trái) và Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Việt Nam Phạm Bình Minh tại Hà Nội vào ngày 27 tháng sáu năm 2016. AFP photo 00:00/00:00 Dư luận Việt Nam sôi nổi về việc Việt Nam có thể rút kinh nghiệm của Philippines, khởi kiện Trung Quốc về vô số vi phạm nghiêm trọng trên Biển Đông. Nhiều lý do để kiện TS Trần Công Trục, nguyên Trưởng Ban biên giới của chính phủ Việt Nam nói với chúng tôi là Việt Nam hoàn toàn có khả năng sử dụng các cơ chế tài phán quốc tế trong tranh chấp Biển Đông. Qua điện đàm từ Hà Nội vào tối 19/7, TS Trần Công Trục phát biểu: “Giống như học tập Philippines, thì có thể kiện liên quan đến áp dụng Công ước. Thí dụ như kiện Trung Quốc đã vạch đường cơ sở bao lấy toàn bộ quần đảo Hoàng Sa như một quốc gia quần đảo để chiếm lĩnh vùng biển, thì cái đó có thể kiện họ giải thích sai Công ước. Hay là kiện Trung Quốc đã bắt bớ, đánh đập, giam cầm, phạt tù, bắn cháy, đâm húc tàu của các ngư dân. Hành xử đó sai với những qui định Công ước, cho dù người dân trong khi làm ăn có thể có những vi phạm…Tôi không nói đến chuyện vùng biển đó của ai…như vậy chúng ta có thể kiện về mặt dân sự và hình sự trong quan hệ của các tổ chức cá nhân hay các tổ chức quốc tế. Cũng có thể kiện Trung Quốc đào bới xây dựng các đảo nhân tạo ảnh hưởng đến môi trường biển, phá hủy sinh thái môi trường biển mà loài người cần phải bảo vệ. Những hành động đó có người nói là tội ác nhân loại…” Theo TS Trần Công Trục, trong phạm vi Biển Đông nên hình dung có nhiều loại tranh chấp, cần hiểu rõ tranh chấp nào có thể đơn phương đưa lên các cơ quan tài phán mà họ xem xét có thẩm quyền, loại tranh chấp nào không thể kiện đơn phương…như vừa rồi Philippines kiện là kiện giải thích áp dụng Công ước, phán quyết của Tòa hoàn toàn liên quan đến giải thích áp dụng Công ước, chứ không liên quan đến quyền thủ đắc lãnh thổ hoặc phân định biển. Phán quyết chỉ giải quyết một vấn đề như đã biết là bác bỏ quyền lịch sử vùng biển nằm trong đường lưỡi bò, hoặc xác định các thực thể ở Trường Sa không đủ điều kiện để có vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý. Phán quyết không liên quan tới chủ quyền Hoàng Sa Trường Sa, hay phân định vùng biển chồng lấn. TS Trần Công Trục nhấn mạnh: “Nói tóm lại những chuyện gì không liên quan đến chủ quyền lãnh thổ, như Hoàng Sa Trường sa nhiều người cứ bảo rằng kiện Hoàng Sa là không đúng. Nếu không liên quan đến chủ quyền hoặc phân định biển thì anh có thể kiện, vụ kiện đó nằm trong phạm vi mà các cơ quan tài phán người ta xem xét đủ thẩm quyền với đơn kiện đơn phương của các bên đưa lên. Vừa rồi Philippines đã làm điều đó và họ đã chọn lựa vấn đề thiết thực để kiện. Do đó mà Tòa Trọng tài, mặc dù Trung Quốc quay lưng, không tham gia, không tranh luận vụ kiện đó, không công nhận thẩm quyền, nhưng cuối cùng Tòa ra phán quyết, rất nhiều quốc gia đề cao phán quyết hợp lý và kêu gọi các bên nghiêm túc thực hành.” Được biết cơ chế tài phán quốc tế phân xử các vụ kiện về chủ quyền lãnh thổ là Tòa Công Lý Quốc Tế (The International Court of Justice). Tuy vậy Tòa chỉ thụ lý đơn kiện khi tất cả các bên liên quan đồng thuận tham gia vụ kiện. Trung Quốc hành xử bá quyền coi thường quốc tế, ngay cả một vụ kiện giải thích Công ước Quốc tế về Luật Biển mà Bắc Kinh cũng không tham gia, không công nhận phán quyết cho dù Trung Quốc là một thành viên ký kết và phê chuẩn UNCLOS 1982. Như vậy Việt Nam không có khả năng kiện Trung Quốc về chủ quyền Hoàng Sa và Trường Sa hoặc phân định các vùng biển chồng lấn. Việt Nam cần quyết đoán Một công an ngăn cảnh người dân biểu tình chúc mừng chiến thắng của Philippines trước Trung Quốc về phán quyết biển Đông hôm 17/7/2016. AFP photo Tháng 5/2014 khi Trung Quốc ngang nhiên đưa giàn khoan khổng lồ Hải Dương 981 vào sâu trong vùng đặc quyền kinh tế thềm lục địa miền Trung, Chính phủ Việt Nam nói tới khả năng kiện Trung Quốc. Trong cuộc họp báo ngày 29/5/2014 tại Hà Nội, ông Nguyễn Văn Nên, Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ lúc đó, xác nhận là Việt Nam đã chuẩn bị hồ sơ pháp lý, cân nhắc thời điểm khởi kiện ra Tòa án quốc tế hoặc Hội đồng trọng tài quốc tế. Ông Nên còn nhắc tới điều gọi là thông điệp của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng với báo chí nước ngoài, đó là Việt Nam không đổi chủ quyền lấy thứ hữu nghị viển vông. Thế nhưng từ đó tới nay, Việt Nam chưa bao giờ khởi kiện Trung Quốc dù Bắc Kinh không ngừng tạo căng thẳng trên Biển Đông, xâm phạm vùng trời, vùng biển chủ quyền Việt Nam, mỗi năm xảy ra hàng trăm vụ tàu của lực lượng Trung Quốc tấn công, cướp bóc tàu cá của ngư dân Việt Nam. Không những không kiện Trung Quốc mà Chính quyền Việt Nam còn trấn áp mọi cuộc biểu tình phản đối Trung Quốc lấn chiếm biển đảo, kể cả các cuộc tuần hành hoan nghênh phán quyết của Tòa Quốc tế. Sau phán quyết ngày 12/7/2016 của Tòa Trọng tài Thường trực The Hague bác bỏ yêu sách đường lưỡi bò của Trung Quốc, nhà nghiên cứu Biển Đông Hoàng Việt từ Saigon đã nhận định: “Trong thời gian tới nếu Trung Quốc gây căng thẳng trên vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam như hồi 2014, thì Việt Nam hoàn toàn có thể tự tin, có thể mang Trung Quốc ra trước một tòa trọng tài giống như Philippines đã làm. Như vậy tiếng nói chính nghĩa của Việt Nam, với sự ủng hộ của cộng đồng thế giới sẽ tác động rất lớn đến vấn đề này. Trước đây thì có lẽ Việt Nam, Malaysia…những quốc gia trực tiếp tranh chấp Biển Đông đã nghĩ tới việc kiện Trung Quốc nhưng còn do dự, còn cân nhắc khả năng thẩm quyền của tòa cũng như khả năng phán quyết của tòa như thế nào. Nhưng có lẽ phán quyết của Tòa Trọng Tài ngày 12/7 vừa rồi, rõ ràng đã tạo ra hướng đi mới cho các quốc gia như Việt Nam…” Một thí dụ rất cụ thể về việc Trung Quốc thể hiện hành vi sử dụng vũ lực trên Biển Đông, ba ngày trước khi Tòa Trọng tài Thường trực ra phán quyết, hôm 9/7 Tàu hải Cảnh Trung Quốc đã cố ý đâm chìm tàu cá của ngư dân Quảng Ngãi và bỏ mặc ngư dân trên biển. Tiến sĩ Hoàng Ngọc Giao, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách Pháp luật và Phát triển của Việt Nam, trong dịp nhận xét về phán quyết của Tòa Trọng tài Thường trực ngày 12/7, đã phát biểu với Đài RFA: “Trung Quốc vẫn tiếp tục có hành vi sử dụng vũ lực trên Biển Đông: dùng tàu đâm chìm tàu cá của Việt Nam. Trước bối cảnh như thế chính phủ Việt Nam không thể nào chỉ dừng lại ở việc tuyên bố phản đối thông qua người phát ngôn của Bộ Ngoại giao. Chính phủ Việt Nam cần phải có quyết đoán chính trị trong thời điểm này. Cần phải tính đến việc khởi kiện và cần phải có những biện pháp đấu tranh ngoại giao khác để gây áp lực lên Trung Quốc buộc phải chấp hành trật tự pháp luật quốc tế cũng như Công ước Luật biển năm 1982.” Những gì các học giả, chuyên gia phân tích về khả năng kiện Trung Quốc ra tòa quốc tế cho thấy Việt Nam cần hành động như Philippines, dù các cơ chế tài phán quốc tế hiện nay không thuận lợi cho một vụ kiện về chủ quyền. Nhưng kiện để Trung Quốc phải áp dụng đúng Công ước Liên Hiệp Quốc Luật Biển 1982 vẫn là bước đi cần thiết phải làm.

Lễ khai mạc của Đại hội Đảng Cộng sản lần thứ 12. (Ảnh tư liệu ngày 21/1/16) Quốc hội thứ 14 của Việt Nam đã bắt đầu phiên họp đầu tiên vào sáng 20/7. Một trong những việc quan trọng trong kỳ họp là bầu các lãnh đạo hàng đầu của đất nước. Gần như chắc chắn Quốc hội khóa này – được bầu ra trong cuộc bầu cử hồi tháng 5 – sẽ bỏ phiếu để bà Nguyễn Thị Kim Ngân tiếp tục giữ chức Chủ tịch Quốc hội, ông Trần Đại Quang vẫn sẽ là Chủ tịch nước và ông Nguyễn Xuân Phúc vẫn là Thủ tướng. Ba nhân vật này đã được bầu vào các vị trí vừa kể bởi Quốc hội khóa trước đã kết thúc nhiệm kỳ hồi tháng Tư. Việc bầu lại ba vị trí lãnh đạo hàng đầu chỉ có tính chất thủ tục. Từ sau cuộc bầu cử Quốc hội đến nay, đã có nhiều ý kiến của nhân dân trên mạng xã hội về sự rườm rà, lãng phí khi phải thực hiện thủ tục bầu và tuyên thệ cho cùng một dàn lãnh đạo cao cấp tới hai lần. Với tư cách cử tri, nhà hoạt động vì tiến bộ xã hội Hoàng Dũng ở thành phố Hồ Chí Minh đưa ra nhận xét với VOA: "Người dân người ta biết được chất lượng của Quốc hội hay là của những cái bình bầu đều không phản ánh trung thực mà nó được sắp xếp đâm ra người ta coi nó trở thành hình thức. Thì cái việc đấy, tất nhiên là từ cái việc thủ tục đến cái hình thức thì tất nhiên tốn chi phí của dân thì người ta phản ứng là điều dĩ nhiên." Báo chí Việt Nam đưa tin trong kỳ họp kéo dài đến ngày 29/7, Quốc hội sẽ quyết định về cơ cấu và các thành viên Chính phủ, bao gồm cả việc phê chuẩn các phó thủ tướng và các bộ trưởng. Tin cho hay Quốc hội sẽ dành khoảng hai ngày để thảo luận về kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước và một số nội dung quan trọng khác. Nền kinh tế Việt Nam phát triển ở mức vừa phải, trong sáu tháng đầu năm có mức tăng GDP là 5,5% so với mức 6,3% của cùng kỳ năm trước. Một báo cáo của Ngân hàng Thế giới công bố hôm 19/7 cho rằng kinh tế Việt Nam đã tăng trưởng chậm lại do nông nghiệp bị ảnh hưởng của hạn hán nghiêm trọng và tăng trưởng trong lĩnh vực công nghiệp đã giảm xuống. Ngoài ra, tại kỳ họp, chính phủ sẽ gửi tới các đại biểu Quốc hội báo cáo về nguyên nhân các vụ tai nạn máy bay chiến đấu Su-30 và máy bay tìm kiếm cứu nạn hồi giữa tháng 6, và báo cáo về tình trạng cá chết hàng loạt tại các tỉnh miền trung hồi đầu tháng 4. Thông tin từ cuộc họp báo của Tổng thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc trước khi Quốc hội khai mạc cho thấy sẽ không có phiên thảo luận nào về phán quyết mới đây của Tòa Trọng tài quốc tế (PCA) về Biển Đông, vốn là một mối quan tâm lớn của cử tri, đồng thời là một vấn đề sát sườn với lợi ích của Việt Nam. Nhà hoạt động Hoàng Dũng, người đã biểu tình chớp nhoáng trước Lãnh sự quán Trung Quốc để hoan nghênh phán quyết của PCA, đưa ra bình luận: "Nó cũng chỉ thêm bằng chứng là Quốc hội này không hoàn toàn tự chủ mà họ toàn theo chỉ đạo của Đảng Cộng sản thôi. Theo tôi thì Quốc hội tối thiểu phải ra một tuyên bố về Biển Đông, tuyên bố về PCA, và có thể là tuyên bố về đường lưỡi bò. Tối thiểu phải thể hiện một quan điểm. Dù có thể là một quan điểm bị chỉ đạo hay bị kiểm soát nào đấy thì Quốc hội cũng nên có để tỏ ra rằng mình đang tồn tại. Chứ Quốc hội lại không có thông tin gì về vấn đề này thì sẽ lại càng bị người dân không coi trọng." Trong tổng số 494 đại biểu Quốc hội chỉ có 20 người không phải là đảng viên cộng sản. Ông Hoàng Dũng nói ông sẽ gửi thư hoặc tin nhắn đến đại biểu Trương Trọng Nghĩa của thành phố Hồ Chí Minh để chất vấn về vấn đề này. Ông Nghĩa được xem là một đại biểu hay phát biểu thẳng thắn về những vấn đề quan trọng hoặc gai góc. Lâu nay, cử tri Việt Nam đã nhiều lần bày tỏ trên mạng xã hội và đôi khi trên báo chí chính thống rằng Quốc hội cần làm rõ những thông tin về Việt Nam đang nắm giữ những gì ở Biển Đông, cũng như đang phải đối mặt với những vấn đề pháp lý, chủ quyền và quân sự nào. Cử tri cũng nhiều lần đề nghị Quốc hội phải sớm đưa ra luật biểu tình để người dân có thể biểu đạt quan điểm của mình về vấn đề Biển Đông và các vấn đề khác mà không sợ bị công an, an ninh ngăn chặn, bắt bớ. An Tôn (VOA)

Một người biểu tình giương biểu ngữ trong một cuộc biểu tình chống Trung Quốc ở Hà Nội, 14/8/2011. Một loạt các hành động bài Trung Quốc, sau phán quyết về “đường lưỡi bò”, khiến giới quan sát cho rằng chủ nghĩa dân tộc đang nhen nhóm tại Việt Nam. Không chỉ trên biên giới, khi các nhân viên xuất nhập cảnh quyết không đóng dấu vào hộ chiếu in “bản đồ lưỡi bò”, xác nhận chủ quyền của Trung Quốc trên biển Đông, mà trên “mặt trận văn hóa”, nhiều nghệ sĩ ở trong nước cũng phản đối Bắc Kinh trên mạng xã hội. Theo báo chí trong nước, nhiều chốt cửa khẩu của Việt Nam giáp ranh với Trung Quốc đã “nói không” với hộ chiếu in hình bản đồ còn được gọi là “đường đứt khúc 9 đoạn” bao trọn gần như toàn bộ biển Đông. Tiến sỹ Trần Công Trục, nguyên trưởng ban Biên giới chính phủ Việt Nam, nói với VOA Việt Ngữ rằng đấy là một “ứng xử hết sức đúng đắn”. Cựu quan chức từng đàm phán với Trung Quốc về biên giới, lãnh thổ này nói thêm: “Phán quyết làm cho rõ hơn nữa rằng rõ ràng [“đường lưỡi bò”] không chính đáng và bây giờ họ đang tìm cách hợp thức hóa bằng việc in nó lên hộ chiếu công dân của Trung Quốc. Đấy là một âm mưu. Trung Quốc muốn giành lấy sự công nhận trên thực tế. Nếu anh đóng dấu, anh gián tiếp, mặc nhiên thừa nhận chủ quyền của Trung Quốc. Lực lượng chức năng của Việt Nam trên các cửa khẩu xử lý như vậy tôi cho rằng rất đúng. Không thể nào đóng dấu, chấp nhận một điều đã bị tòa án bác bỏ”. Tin cho hay, lực lượng biên phòng tỉnh Tây Ninh đã "phát hiện, thu giữ và hủy hơn 6 nghìn hộ chiếu điện tử" của công dân Trung Quốc xuất nhập cảnh qua cửa khẩu quốc tế Mộc Bài trong sáu tháng đầu năm nay. Trên các trang mạng xã hội, nhiều người Việt đã thể hiện sự hậu thuẫn đối với hành động họ cho là “hợp tình, hợp lý” này. Độc giả có tên Văn Giảng viết trên trang Facebook của VOA Việt Ngữ: “Phải làm vậy thôi. Đây là ý chí của bất kỳ dân tộc có chủ quyền nào cũng phải làm như vậy. Chúng ta không được phép nhụt chí”. Trong khi đó, một người khác tên Hong An Nguyen viết: “Cơ hội duy nhất của Đảng Cộng sản Việt Nam có thể trụ lại tiếp tục lãnh đạo đất nước là phất ngọn cờ chủ quyền, vực dậy chủ nghĩa dân tộc (là cách Trung Quốc đang làm) để dư luận nhân dân không còn tập trung vào những vấn đề nội tại như tham nhũng, nhân quyền, độc tài, lạm phát, kinh tế phát triển chậm, ô nhiễm môi trường, nợ công...” Còn theo đánh giá của tiến sỹ Trục, phản ứng của cộng đồng quốc tế cũng như người dân ở Việt Nam có “hiệu ứng trong việc làm cho Trung Quốc cần phải tính lại cách ứng xử của mình trước phán quyết công bằng của tòa, phải điều chỉnh lại những tham vọng của mình”. Trước câu hỏi liệu tinh thần dân tộc dâng cao trước Trung Quốc có thể khiến tình hình vượt ra khỏi tầm kiểm soát, quan chức này nói tiếp: “Tất cả các phản ứng của mình cần phải rất là tỉnh táo, tính toán, rất bình tĩnh, để có thể làm sao phát huy được hiệu quả một cách tích cực, và không nên có những động thái nào để thỏa mãn cho cảm xúc cá nhân, cảm xúc của mình để gây ra những mâu thuẫn sâu sắc, và thậm chí gây ra chủ nghĩa dân tộc cực đoan phát triển mạnh hơn nữa. Chúng ta không nên dùng phán quyết này như là một vũ khí để hạ nhục bất kỳ ai. Đừng vì chuyện này mà gây ra các biến động xã hội bất lợi”. Trong một diễn biến liên quan khá hiếm hoi, Thông tấn xã Việt Nam đã lên tiếng “bác bỏ thông tin sai lệch” của báo chí Trung Quốc về nội dung cuộc gặp trong tuần trước giữa Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc và người đồng nhiệm nước láng giềng Lý Khắc Cường ở Mông Cổ. (VOA)

Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng bỏ phiếu bầu đại biểu Quốc hội khóa 14 và Hội đồng nhân dân tại một trạm bỏ phiếu ở Hà Nội, 22/5/2016. Sau nhiều tháng không đề cập tới cá chết ở miền Trung, Tổng bí thư Việt Nam Nguyễn Phú Trọng hôm 18/7 nhắc tới “thảm họa môi trường” này. Phát biểu tại hội nghị do Hội đồng bầu cử Quốc gia tổ chức, ông Trọng khẳng định cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa 14 và đại biểu hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021 mới đây đã "thành công tốt đẹp". Tuy nhiên, người đứng đầu đảng cầm quyền ở Việt Nam nói thêm rằng một số yếu tố như “sự cố hải sản chết bất thường ở một số tỉnh ven biển miền Trung, sự chống phá của các thế lực thù địch..., đã gây không ít khó khăn cho công tác bầu cử”. Về tuyên bố này, nhà hoạt động xã hội Nguyễn Anh Tuấn, người từng giúp ngư dân bị ảnh hưởng bởi thảm họa cá chết ở miền Trung, nói với VOA Việt Ngữ: “Người dân ở Vũng Áng tỏ ra rất là thất vọng, khi mà ông Nguyễn Phú Trọng trong thảm cảnh cá chết như thế mà không có bất kỳ tiếp xúc, gặp gỡ gì với người dân, động viên tinh thần của họ. Trong suốt khoảng thời gian 3 tháng vừa qua, gần như ông Nguyễn Phú Trọng không có nói bất kỳ điều gì về vụ cá chết. Thế mà bây giờ, khi nói về vụ cá chết, ông chỉ quan tâm duy nhất tới một khía cạnh, đó là vụ cá chết gây ảnh hưởng tới công tác bầu cử, công tác giúp thể chế hóa vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam mà ông là người đứng đầu”. Hồi cuối tháng Tư, trong khi vụ cá chết ở miền Trung gây nhiều phản ứng trong xã hội, ông Trọng tới Hà Tĩnh để “kiểm tra mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, khu dân cư mẫu nông thôn mới và tiến độ dự án Formosa”. Khi ấy, báo chí nhà nước Việt Nam không đưa tin về bất kỳ phát biểu nào của ông Trọng liên quan tới vụ cá chết, khiến truyền thông “lề trái” ngay lập tức chỉ trích. Cuối tháng trước, chính phủ Việt Nam xác định Formosa đã gây ra thảm họa cá chết ở 4 tỉnh miền Trung, và cho biết rằng công ty của Đài Loan này đã “nhận trách nhiệm” và đồng ý bồi thường 500 triệu đôla. Mới đây, ông Trương Trọng Nghĩa, người vừa trúng cử đại biểu quốc hội khóa mới, lên tiếng kêu gọi đưa vấn đề biển Đông và Formosa vào nghị trình thảo luận của cơ quan lập pháp của Việt Nam. Tuy nhiên, nhà hoạt động Nguyễn Anh Tuấn cho biết ông “không kỳ vọng nhiều vì trong ba tháng vừa qua đâu có ai thấy bất kỳ đại biểu quốc hội nào lên tiếng đâu”. (VOA)

Hôm nay (18/07/2016) đọc 1 bản tin trên một trang báo mạng “không chính thức” làdinhlathang.org, nội dung nói về việc các đài phát thanh ở Đà Nẵng bị chèn sóng bằng các bản tin nói tiếng Trung Quốc. Dù là người luôn bám sát tình hình chính trị và an ninh quốc gia Việt Nam, tôi vẫn giật mình vì mức độ nghiêm trọng của nó khi đọc bản tin này. Bà Nguyễn Thị Anh Thi, chủ tịch UBND quận Ngũ Hành Sơn- Đà Nẵng nói “Họ (tức Trung Quốc) phát sóng từ ngoài biển vào rất nhiều, rất mạnh”. Điều này chứng tỏ các trạm phát sóng vô tuyến của Trung Quốc đã đặt nhiều trên lãnh thổ-lãnh hải Việt Nam, kể cả đặt trong vùng chủ quyền lãnh thổ chính thức của Việt Nam chứ không chỉ tít ngoài khơi Biển Đông, mới đủ mạnh để chèn phá sóng Việt Nam. Sự việc này, cùng nhiều sự kiện khác như du khách Trung Quốc có những phát ngôn, hành động xúc phạm người dân, xúc phạm chủ quyền quốc gia… ngay trong lãnh thổ Việt Nam, tổng hợp xâu chuỗi lại, sẽ thấy tình hình đã “rất nghiêm trọng” Thất thủ trên sân nhà Các vụ việc phá hoại có hệ thống từ phương Bắc, đáng buồn thay đã không có những sự xử lý, kiên quyết, rốt ráo, nhanh nhạy từ hệ thống chính quyền nên càng ngày càng gia tăng về mức độ phá hoại và tinh vi hơn về hình thức. Nguyên nhân sâu xa của sự thụ động ứng phó này của một bộ phận trong hệ thống an ninh nhà nước và nhân dân chính là hậu quả từ việc đã lâu nay luôn coi các nhân tố “có nguồn gốc Phương Tây” là “thế lực thù địch” mà lãng quên đi các nhân tố có nguồn gốc phương Bắc, hiện nay mới chính là các thế lực thù địch nguy hiểm trực tiếp đến vận mệnh đất nước. Chúng ta cần nhớ rằng tên nước là Đại Việt có trước tên CHXHCN Việt Nam, nên thế lực thù địch nào âm mưu xâm phạm đến lợi ích và an ninh quốc gia cũng cần được ưu tiên xử lý nghiêm minh hơn những “thế lực thù địch” xâm phạm đến ý thức hệ xã hội chủ nghĩa. Ý thức hệ có thể thay đổi, triều đại có thể thay đổi nhưng chủ quyền quốc gia là không thể thay đổi, nên nó cần được ưu tiên một. Các triều đại phong kiến của Việt Nam trước đây, dù có thể họ đàn áp các cuộc khởi nghĩa để bảo vệ hoàng quyền, nhưng vẫn rất cứng rắn với thiên triều phương Bắc khi cần bảo vệ an ninh quốc gia. Đây là bài học mà chúng ta cần ghi nhớ. Nếu coi Pháp, Nhật… từng là kẻ xâm lược Việt Nam, thì đến nay họ cũng đã chấm dứt các hành vi đó, còn Trung Quốc thì từ cuối thế kỷ 20 đến nay, ngày càng không ngừng bành trướng xuống phía nam, xâm nhập vào đất liên và vào biển Đông của nước ta. Chúng ta có một ngàn năm đô hộ giặc Tàu, nhưng chỉ có 100 năm đô hộ giặc Tây và 20 năm nội chiến. Rõ ràng thế lực thù địch phương Bắc phá hoại nước ta lâu dài hơn, nhiều hơn, nặng nề hơn phương Tây cả chục lần, và bây giờ vẫn đang bành trướng và có ý đồ đồng hóa. Thế nhưng từ khi đất nước thống nhất đến nay, đã có bao nhiêu thành viên của các thế lực thù địch từ phương Bắc phá hoại nước ta bị đem ra xử án công khai, minh bạch và được tuyên truyền rộng rãi cho nhân dân biết? Rõ ràng bản án hình sự dành cho những người bất đồng chính kiến, có tư tưởng dân chủ phương Tây, trái ngược với ý thức hệ XHCN, luôn được loan truyền rộng rãi, ồn ào, nhưng thông tin về việc xử lý các tác nhân phá hoại từ phương Bắc luôn được giấu kín. Vì sao như thế? Giai đoạn 1979, do Trung Quốc xâm lược Việt Nam, Liên Xô khi đó trợ giúp chúng ta, nên chúng ta cho con em học tiếng Nga. Rồi cách đây 6-7 năm thì do Trung Quốc là bạn 16 vàng 4 tốt nên lại có đề án đưa tiếng Hoa vào hệ thống giáo dục phổ thông. Tại sao chúng ta cứ mãi ngả nghiêng như thế, mãi vọng ngoại như thế? Lại còn lập dự án phát triển viện Khổng tử, dưng lại các tượng Khổng Tử. Đó là sự thất thủ chủ quyền về giáo dục, về văn hóa tư tưởng. Cũng vậy, trên an ninh văn hóa chúng ta cũng thất thủ. Gần 20 năm nay tràn ngập các phim Trung Quốc và một đám đông quần chúng chạy theo thần tượng diễn viên Trung Quốc, đến khi đảng Cộng sản Trung Quốc phát động các diễn viên đó ủng hộ đường lưỡi bò thì chúng ta giật mình tỉnh ra. Sự kiện cô bình luận viên của đài truyền hình VTV vừa qua viết rồi tháo bỏ dòng chia sẻ “thần tượng Triệu Vy” là một bằng chứng rõ nét. Trên lĩnh vực kinh tế thì thương nhân Trung Quốc gây ra vô vàn thiệt hại cho kinh tế quốc gia và túi tiền người dân chúng ta, ai cũng thấy và cũng rõ. Về khoa học-công nghệ, cũng thất thủ. Việt Nam tràn ngập thuốc men, phân bón, hàng hóa tiêu dùng… Trung Quốc, mà các hàng hóa này đều bị coi là mang đến nhiều nguy cơ về sức khỏe. Về lãnh thổ, đả có hiện tượng người Trung Quốc âm thầm mua đất quanh các khu vực quân sự hiểm yếu của Việt Nam, lập các dự án kinh tế mang đặc tính và đòi hỏi quy chế “khu tự trị”, cấm cửa chính quyền địa phương thực hiện các chức năng quản lý hành chính… cho thấy chúng ta cũng đã thất thủ-suy yếu nghiêm trọng về chủ quyền lãnh thổ. Về chính trị, hầu như từ 1975 đến nay, chỉ có nguyên thủ Trung Quốc đến phát biểu ở Quốc Hội Việt Nam chứ không có nước nào khác, kể cả Nga và Mỹ, phải chăng đây cũng là 1 chỉ dấu cho thấy sự thất thủ về chính trị? Sự kiện Trung Quốc đề nghị cho thiết lập Tổng Lãnh Sự Quán Đà Nẵng cho thấy cộng đồng dân cư Trung Quốc đã gia tăng mạnh về số lượng ở miền Trung, cần đặt vấn đề này ở tầm nhìn an ninh quốc gia để có giải pháp ứng phó. “Quả bom sinh thái” Formosa vừa nổ có thể dẫn đến một hệ lụy nguy hiểm cần cảnh báo. Nếu trong ngắn và trung hạn, ngư dân 4 tỉnh miền trung nếu phải di dân vì sinh kế nhờ biển không còn hiệu quả, thì việc người Trung Quốc “lấp vào” mua lại đất đai, nhà cửa để di dân sang là việc có thể xảy ra, để lấn vào cả đất liền và vùng biển. Lúc đó, giả sử các đài phát sóng Trung Quốc đã nói ở trên phát ra các thông điệp kích động tư duy bành trướng dân tộc để phá hoại an ninh quốc gia Việt Nam thì hậu quả sẽ như thế nào? Hay là lần nữa đất nước lại chia hai ở miền Trung, và chúng ta lại phải tiến hành chiến tranh để thống nhất đất nước một lần nữa? Các “thế lực thù địch” từ phương Tây nếu có, cũng chỉ có thể “phá hoại ý thức hệ” còn các thế lực thù địch phương Bắc đã, đang và sẽ phá hoại toàn diện như thế, vậy ai là thế lực thù địch chính phải đối phó hiện nay và về sau? Giải pháp Muốn xử lý rốt ráo vấn đề “thế lực thù địch” cần nhìn vấn đề ở tương lai dân tộc. Một bộ phận Việt kiều sinh sống ở phương Tây có quan điểm khác với ý thức hệ xã hội chủ nghĩa, nhưng vẫn là người yêu nước thật sự thì cần được coi trọng và lắng nghe. Đã đến lúc chúng ta cần họ thúc đẩy các chính sách chính trị của đất nước họ đang sinh sống trở nên có lợi cho đất nước và dân tộc Việt Nam, như cộng đồng Do Thái toàn cầu đã và vẫn đang làm cho Israel. Một khi họ thấy đất nước ta có dân chủ pháp trị, công bằng, với một chính quyền luôn hành xử minh bạch, đúng đắn vì lợi ích dân tộc, thì tự họ sẽ đóng góp vào sự phát triển của đất nước và bảo vệ đất nước trước “các thế lực thù địch” khi cần, bất kể từ đâu tới. Mâu thuẫn Việt-Trung là vấn đề bành trướng về lãnh thổ và dân tộc. Muốn chống lại bành trướng lãnh thổ thì dùng quân đội, còn chống lại bành trướng dân tộc thì chỉ có lòng yêu nước và sự kiên định đặt lợi ích quốc gia lên trên hết để luôn tỉnh táo, ứng phó nhanh, đúng mực, hiệu quả khi cần. Đảng cầm quyền Việt Nam cần tuyên huấn cho quần chúng và lực lượng công chức bảo vệ tổ quốc từ nay về sau coi trọng, ưu tiên một cho nguy cơ mất chủ quyền quốc gia từ phương Bắc lên trước các vấn đề bất ổn khác. Chúng ta, dù ai thích tư tưởng nào đi nữa, cần thấy rằng vấn đề tương lai là vấn đề cạnh tranh dân tộc, bình đẳng và cùng có lợi. Trong một thế giới ngày càng phẳng, các hàng rào hành chính-biên giới quốc gia được tháo gỡ để hội nhập với nhau là xu thế tất yếu. Trong tư thế đó, sẽ là cạnh tranh giữa dân tộc Việt Nam với các dân tộc khác, chứ không chỉ dừng lại ở quốc gia này và quốc gia khác như trước đây. Muốn tư thế dân tộc cạnh tranh hiệu quả và chiếm ưu thế, cái nôi dân tộc là đất nước cần được vững chắc và an toàn để sức mạnh dân tộc đủ xông pha nơi tiền tuyến. Một khi dân tộc chúng ta “vỡ trận” ngay trên sân nhà, là đất nước của mình, chúng ta sẽ bị coi là dân tộc hạng hai trên thế giới. Lời phát ngôn của phát ngôn nhân Bộ Ngoại Giao Trung Quốc “Tư thế nước này (tức Việt Nam) rất thấp kém”, khi xảy ra tranh chấp “vụ giàn khoan HD-981”, cần được coi là điều cảnh báo. Biến đổi về lượng sẽ biến đổi về chất, dân tộc Trung Hoa hiện diện quá đông trên lãnh thổ Việt Nam, lại được cổ xúy - chi phối từ một chính quyền hành xử tự tiện, có dã tâm bành trướng bất chấp luật pháp quốc tế như hiện nay là điều mà tất cả chúng ta cần đặt trọng tâm cảnh giác ưu tiên một. Tổng bí thư Lê Duẩn có hai quan điểm mà tôi chú ý. Ông từng nói: “Chúng ta đánh Mỹ là đánh dùm cho Liên Xô-Trung Quốc” và “Mỹ là kẻ địch của thế giới và Trung Quốc là kẻ thù lâu dài của Việt Nam”. Bây giờ là lúc đảng hiện nay cần suy ngẫm nghiêm túc về cả hai phát biểu này. Nguyễn An Dân (Dân Làm Báo)

TUYÊN BỐ CỦA CÁC TỔ CHỨC XÃ HỘI VÀ CHÍNH TRỊ VIỆT NAM ỦNG HỘ PHÁN QUYẾT CỦA TÒA TRỌNG TÀI XÉT VÌ: 1- Thông cáo báo chí của Tòa án Trọng tài Thường trực (Permanent Court of Arbitration – PCA), ngày 12-07-2016 nêu rõ: “Tòa Trọng tài kết luận rằng trong vụ Philippines kiện Trung Quốc, Trung Quốc không có cơ sở pháp lý nào để khẳng định nước này có quyền lịch sử đối với các tài nguyên, theo các quyền được Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, ở các khu vực biển trong phạm vi Đường Lưỡi Bò” .2- Tòa án Trọng tài Thường trực cũng khẳng định rằng các thực thể nổi (khi thủy triều lên) ở quần đảo Trường Sa chỉ là những “bãi đá”, do đó không tạo ra vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý (EEZ) hay thềm lục địa, đồng thời kết luận rằng Bắc Kinh khi xây dựng 7 thực thể ấy đã gây nên “một tác hại khó hàn gắn được” đối với môi trường Biển Đông. 3- Ông Lê Hải Bình, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, đã tuyên bố rằng Việt Nam hoan nghênh phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực, và xác nhận Chính phủ Việt Nam sẽ có tuyên bố chính thức về nội dung phán quyết này, đồng thời nhắc lại chủ quyền đối với Hoàng Sa và Trường Sa thuộc về Việt Nam. 4- Phản ứng trước Phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực ngày 12-07-2016, nhà cầm quyền Trung Quốc vẫn tiếp tục luận điệu: “Các đảo trên Nam Hải của Trung Quốc bao gồm Quần đảo Đông Sa, Quần đảo Tây Sa, Quần đảo Trung Sa và Quần đảo Nam Sa. Nhân dân Trung Quốc đã có hơn 2000 năm lịch sử hoạt động tại Nam Hải. Trung Quốc là nước phát hiện, đặt tên và khai thác tận dụng sớm nhất các đảo trên Nam Hải và vùng biển liên quan, thi hành chủ quyền và quyền quản lý sớm nhất, liên tục, hoà bình và hiệu quả đối với các đảo trên Nam Hải và vùng biển liên quan, đã xác lập chủ quyền lãnh thổ và quyền lợi liên quan tại Nam Hải.” 5- Ông Tập Cận Bình, Chủ tịch nhà nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa cũngngoan cố chống chế, rằng: "Từ cổ chí kim, các đảo ở Nam Hải đều là lãnh thổ Trung Quốc. Trong bất cứ tình hình nào, chủ quyền lãnh thổ và các quyền, lợi ích hàng hải của Trung Quốc trên Nam Hải đều không chịu ảnh hưởng từ phán quyết của PCA.” 6- Trong khi đó, Hội đồng Châu Âu, Hoa Kỳ, Úc Châu, Nhật Bản… đều ủng hộ phán quyết của Tòa Trọng tài Quốc Tế, coi đó là phán quyết chung cuộc, mang tính ràng buộc về pháp lý, đòi hỏi tất cả các nước liên hệ phải tuân thủ, đồng thời giúp bảo vệ trật tự thế giới. TUYÊN BỐ: CHÚNG TÔI, những tổ chức xã hội dân sự và chính trị trong lẫn ngoài nước, ký tên dưới đây tuyên bố: 1- Phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực ngày 12-07-2016 hoàn toàn có hiệu lực pháp lý ràng buộc đối với Trung Quốc và các bên liên quan theo luật pháp quốc tế; do đó, yêu cầu nhà cầm quyền Bắc Kinh phải tuân thủ phán quyết này và qua đó chứng tỏ mình là một quốc gia văn minh và có trách nhiệm giữa cộng đồng quốc tế. 2- Phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực ngày 12-07-2016 đã tạo một nền tảng pháp lý vững chắc và tiền lệ thuận lợi cho các quốc gia đang có tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc trên Biển Đông, bao gồm Việt Nam, đưa các tranh chấp đó ra trước cơ quan phân xử quốc tế theo Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982. 3- Phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực ngày 12-07-2016 mặc nhiên tái khẳng định việc quốc tế hóa các cuộc đàm phán giải quyết tranh chấp trên Biển Đông là một xu hướng chung cần thiết tại vùng Châu Á-Thái Bình Dương; do đó mọi ý định và áp lực đàm phán song phương và riêng lẻ giữa Trung Quốc và Việt Nam cần phải chấm dứt ngay lập tức. 4- Mạnh mẽ yêu cầu nhà cầm quyền Việt Nam nhanh chóng tiếp bước Philippines khởi kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế, can đảm vượt qua mặc cảm "anh em 4 tốt" mà thực chất lâu nay chỉ là mối nhục bắt dân tộc nuốt vào, sử dụng vụ kiện pháp lý như một công cụ hòa bình giải quyết tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc. Mặt khác yêu cầu nhà cầm quyền Việt Nam tích cực bảo vệ ngư dân đánh cá ở Biển Đông trong lãnh hải quốc gia và vùng đặc quyền kinh tế nước Việt, đồng thời sớm khôi phục môi trường biển ở miền Trung để các ngư dân tại đó tiếp tục nghề biển của mình, ngõ hầu trở nên những cột mốc di động cho chủ quyền biển của Đất nước. 5- Cực lực bác bỏ mọi luận điệu lố bịch, ngang ngược và bế tắc của nhà cầm quyền Trung Quốc, bởi chúng vừa xuyên tạc sự thật lịch sử, vừa chà đạp luật pháp quốc tế, đồng thời mang nặng lối hăm dọa của một nước lớn hành xử một cách bá quyền và vô trách nhiệm. Điều đó cho thấy dã tâm của Bắc Kinh là tiếp tục mưu đồ chiếm trọn Biển Đông và qua đó thôn tính toàn thể nước Việt. 6- Chân thành cảm ơn nhân dân và chính phủ Philippines đã can đảm và kiên trì khởi kiện, để giành kết quả cho cả Đông Nam Á cùng thụ hưởng. Đây là một gương sáng đáng cho Việt Nam phải noi theo! 7- Tha thiết kêu gọi các nước liên quan tôn trọng và thực thi phán quyết của Toà; đồng thời kêu gọi nhân dân thế giới và các chính phủ dùng mọi áp lực cần thiết để làm cho các phán quyết của Tòa được các nước liên quan thi hành nghiêm chỉnh. Ngày 15 tháng 7 năm 2016 Các tổ chức xã hội dân sự trong nước đồng ký tên 1- Ban Đại Diện Khối Nhơn Sanh Đạo Cao Đài chơn truyền: Đại diện: CTS Hứa Phi, CTS Nguyễn Kim Lân, CTS Nguyễn Bạch Phụng. 2- Ban Vận động Văn đoàn Độc lập. Đại diện: Nhà văn Nguyên Ngọc 3- Diễn đàn Bauxite Việt Nam. Đại diện: GS Phạm Xuân Yêm. 4- Diễn đàn Xã hội Dân sự. Đại diện: Tiến sĩ Nguyễn Quang A. 5- Giáo hội Liên hữu Lutheran VN-HK. Đại diện: Mục sư Nguyễn Hoàng Hoa 6- Giáo hội Phật giáo Hòa Hảo Thuần tuý. Đại diện: Các ông Lê Quang Hiển, Lê Văn Sóc. 7- Hội bảo vệ Quyền tự do Tôn giáo. Đại diện: Cô Hà Thị Vân 8- Hội Bầu bí Tương thân. Đại diện: Ông Nguyễn Lê Hùng. 8- Hội Cựu Tù nhân Lương tâm. Đại diện: Bs Nguyễn Đan Quế, Lm Phan Văn Lợi. 9- Hội Người Dân Đòi Quyền Sống. Đại diện: Bà Hồ Thị Bích Khương 10- Khối Tự do Dân chủ 8406. Đại diện: Kỹ sư Đỗ Nam Hải. 11- Mạng lưới Các Tổ chức Xã hội Dân sự Độc lập. Đại diện: Ông Vũ Quốc Ngữ. 12- Người Bảo vệ Nhân quyền. Đại diện: Ông Vũ Quốc Ngữ 13- Nhóm Linh mục Nguyễn Kim Điền. Đại diện: Linh mục Nguyễn Hữu Giải. 14- Phong trào Liên đới Dân oan Việt Nam. Đại diện: Bà Trần Ngọc Anh 15- Sài Gòn Báo. Đại diện: Linh mục Lê Ngọc Thanh 16- Tăng đoàn Giáo hội PGVNTN. Đại diện: Hòa thượng Thích Không Tánh, Thượng tọa Thích Đức Minh. 17- Tin Mừng cho Người Nghèo. Đại diện: Linh mục Lê Xuân Lộc Một số tổ chức xã hội và chính trị khác 1- Đảng Việt Tân. Đại diện: Ông Hoàng Tứ Duy. 2- Hội Pháp-Việt Tương trợ (AFVE). Đại diện: Ông Bùi Xuân Quang 3- Hội đồng Liên kết Đấu tranh Dân chủ Nhân quyền cho Việt Nam. Đại diện: Ông Trần Ngọc Bính. 4- Lực lượng Quốc dân Dựng cờ Dân chủ. Đại diện: Ông Trần Quốc Huy 5- Tập hợp Vì Nền Dân chủ. Đại diện: Bác sĩ Nguyễn Quốc Quân 6- Trung Tâm Việt Nam Hannover (CHLB Đức). Đại diện: Lê Nam Sơn 7- Ủy ban Nhân quyền Helsinki Vietnam. Đại diện: Ông Tran Tu Thanh (Tiếng Dân Việt)

Ngày 7/7/2016 đã diễn ra một cuộc hội thảo đáng chú ý liên quan đến “dự thảo Luật về hội đã được Chính phủ trình lên Quốc hội”, do Liên hiệp Các tổ chức khoa học kỹ thuật Việt Nam (VUSTA) tổ chức. Cần suy nghĩ đến việc giải thể Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Ảnh: hcma4.vn VUSTA cũng thường được xem là một trong những tổ chức hội đoàn nhà nước chi xài ngân sách nhiều. Từ năm 2015, tổ chức này đươc Chính phủ chính thức giao cho nhiệm vụ tổ chức “diễn đàn phản biện”, nhưng cho tới nay vẫn hầu như chưa làm được gì. Trong khi đó, báo chí nhà nước tỏ ra bức bối hơn hẳn với tình trạng các tổ chức hội đoàn “chỉ có ăn không có làm”. Báo Tuổi Trẻ rút tít: “Bầu sữa ngân sách” nuôi các hội đoàn đến bao giờ?”. Theo tờ báo này, Việt Nam đang có trên 52,000 hội đoàn, rất nhiều đang sống hoàn toàn bằng xin “bầu sữa ngân sách” hoặc sống một phần bằng tiền ngân sách. Trong bối cảnh “ngân sách cực kỳ khó khăn” và bắt đầu xuất hiện những tin tức ngoài lề về việc đảng đã phải sử dụng đến “quỹ đen” (có thể là quỹ dự phòng), một triển vọng rất kém sán lạn là nhiều tổ chức hội đoàn nhà nước sẽ bị cắt giảm mạnh kinh phí hàng năm. Trong cuộc hội thảo của VUSTA, một luồng đánh giá bất lợi của giới chuyên gia đã dành cho hội đoàn nhà nước. Theo đó, dự thảo Luật về hội lần này đã không quy định về cơ chế, tiêu chí, điều kiện thành lập, phân bổ kinh phí, giám sát hoạt động của các hội đoàn đang được Nhà nước đảm bảo kinh phí. Ông Hoàng Ngọc Giao, viện trưởng Viện Chính sách pháp luật còn khẳng định hoàn toàn có thể xây dựng quy định mà qua đó có thể giảm thiểu, tiến tới xóa bỏ bao cấp với hội. Theo ông này, ngay cả hội do đảng, nhà nước thành lập thì nguyên tắc kinh phí gắn liền với nhiệm vụ được giao sẽ giúp hạn chế lập hội và xin kinh phí tràn lan, giảm khả năng lãng phí, tham nhũng, hành chính hóa các hội... Ở Việt Nam gần đây đã xuất hiện nhiều chỉ trích đối với hiệu quả hoạt động của một số tổ chức chính trị - xã hội lớn - còn có cách ví von như “cánh tay nối dài của đảng” - bao gồm các nhân tố Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam. Nếu trước đây kinh phí dành cho các tổ chức chính trị - xã hội trên thường không được lôi ra bình phẩm, thì nay ngay cả một số tờ báo nhà nước cũng bắt đầu bình luận mang màu sắc giễu cợt, châm biếm và chỉ trích. Không phải “chỉ có” 14,000 tỷ đồng được ngân sách vung cho các tổ chức chính trị - xã hội như một số báo đài đưa tin, mà một đánh giá của Viện nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VERP) còn cho biết nguồn lực xã hội được rót vào các tổ chức công chiếm tới 1.7% GDP của cả nước, tức tương đương hơn 71,000 tỷ đồng. Một nhà phản biện độc lập ở Việt Nam bức bối: đã đến lúc các tổ chức chính trị - xã hội trên nên chấm dứt hoạt động, nếu còn biết liêm sỉ. Giáo sư Nguyễn Đình Cống - một tiếng nói bất đồng ở Việt Nam - còn nói thẳng rằng cần suy nghĩ đến việc giải thể Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Lê Dung (SBTN)

Cách mạng dân chủ từ Âu sang Á đều phát xuất từ sức mạnh của các tầng lớp nhân dân chọn dứt khoát với quá khứ, đồng hành về phía tương lai tự do dân chủ của dân tộc và thời đại. Trong lịch sử hiện đại chưa có sự thay đổi căn bản của một xã hội từ độc tài CS sang dân chủ tự do bằng những lời van xin, những thư thỉnh nguyện. Tổng thống Mông Cổ Tsakhiagiin Elbegdorj Người viết đã trình bày khá nhiều về các cuộc cách mạng Liên Xô, Đông Âu, các nước Bắc Phi và gần đây là Miến Điện, nơi đó các lãnh tụ cách mạng là những nhân vật được thế giới quan tâm theo dõi và độc tài lo ngại khi phải nặng tay với họ. Lần này, xin giới thiệu với bạn đọc một lãnh tụ dân chủ còn khá xa lạ với chúng ta. Tsakhiagiin Elbegdorj và cách mạng dân chủ Mông Cổ Anh tên là Tsakhiagiin Elbegdorj, sinh năm 1963, lãnh tụ của phong trào dân chủ Mông Cổ. Năm 1989, Elbegdorj, người được ca ngợi như là Thomas Jefferson của Mông Cổ còn là một thanh niên 26 tuổi mới từ Liên Xô trở lại quê hương sau khi hoàn tất chương trình đại học báo chí và triết học Mác Lê. Trên đường từ Moscow về lại Ulaanbaatar, hành trang của Elbegdorj không phải là sách vở về chủ nghĩa CS mà anh học ở trường đảng nhưng là những đổi thay từ chính sách Glasnost (Cởi mở) của Mikhail Gorbachev. Anh đã suy nghĩ rất nhiều khi nhìn những hạt mưa dân chủ đang bắt đầu nhỏ giọt xuống vùng đất bảy mươi bốn năm hạn hán trong độc tài CS và mơ ước những đổi thay sẽ đến cho dân tộc anh. Mông Cổ có một vị trí địa lý chính trị rất khó khăn. Quốc gia vùng trái độn này nằm giữa hai siêu cường CS Liên Xô và Trung Quốc, phía tây là một nhóm các quốc gia Trung Á độc tài và xa hơn phía Đông là một Bắc Hàn cô lập. Trung Cộng có thể sẽ áp lực chính trị và ngay cả có khả năng can thiệp bằng quân sự để ngăn chận phong trào dân chủ như vết dầu loang. Trong các giáo trình kinh tế chính trị của các trường đảng CS trung ương, Mông Cổ thường được dùng làm ví dụ để chứng minh cho quan điểm “đột biến cách mạng” của Lenin khi ông ta cho rằng một nước lạc hậu, phong kiến có thể nhảy vọt lên xã hội chủ nghĩa không phải qua giai đoạn tư bản. Điều đó cho thấy, ngay cả các nước CS cũng thừa nhận Mông Cổ còn trong vòng lạc hậu. Tuy nhiên, nỗi lo lắng lớn nhất của Elbegdorj là hơn suốt 71 năm, quê hương của Đại Đế Thành Cát Tư Hãn chưa hề nghe đến hai chữ “tự do”, “dân chủ”. Ngoại trừ nền độc lập ngắn ngủi năm 1911, chiều dài lịch sử của Mông Cổ hiện đại bị che phủ trong bóng đen của tư tưởng độc tài CS. Nhưng anh cũng tin rằng nếu nhân dân Mông Cổ đoàn kết vì tương lai dân chủ, Mông Cổ sẽ vượt qua được những khiếm khuyết bên trong cũng như đe dọa từ bên ngoài. Những “đổi mới” tại Liên Xô hay một số nước CS Đông Âu chỉ là những biện pháp vá víu tạm thời. Theo Elbegdorj chỉ có dân chủ mới cứu được Mông Cổ. Dân chủ là đôi cánh đưa Mông Cổ ra khỏi vòng nghèo đói, độc tài, bế tắc của một quốc gia vùng độn. Trong diễn văn ngày 28 tháng 11, 1989 , Elbegdorj phát biểu “Mông Cổ cần dân chủ và minh bạch” và kêu gọi các tầng lớp nhân dân ủng hộ mụch đích này. Từ quan điểm đó, thay vì viết thư thỉnh nguyện lãnh đạo CS Mông Cổ thực hiện các chính sách tương tự như Glasnost của Mikhail Gorbachev, Elbegdorj và các bạn chủ trương Mông Cổ phải dứt khoát thay đổi từ CS sang dân chủ bằng một cuộc cách mạng bất bạo động. Tờ báo Elbegdorj phát hành đầu tiên năm 1989 được anh đặt tên là Dân Chủ. Nhóm bạn của Elbegdorj tổ chức các cuộc biểu tình, các buổi tuyệt thực đòi dân chủ và minh bạch. Cuộc biểu tình tuyệt thực đầu tiên ngày 10 tháng 12 năm 1989 chỉ vỏn vẹn 13 người. Ngày nay lịch sử Mông Cổ gọi họ một cách kính trọng là “13 nhà dân chủ Mông Cổ đầu tiên” nhưng dĩ nhiên trong năm 1989, bộ máy tuyên truyền CS Mông Cổ gọi họ là “mười ba tên phản động”. Nhưng những nhà dân chủ Mông Cổ đầu tiên đó không phải là những người làm nên lịch sử. Cuộc cách mạng dân chủ không làm rơi một giọt máu nào ở Mông Cổ là do đại đa số trong số 2.1 triệu dân Mông Cổ chọn đứng về phía tương lai, chọn dứt khoát với quá khứ, chọn đi trên con đường thời đại, trong số đó có cả Tổng Bí Thư CS thức thời Jambyn Batmönkh. Sau cách mạng dân chủ thành công, năm 1998, Elbegdorj được bầu vào chức vụ Thủ Tướng Cộng Hòa Mông Cổ và lần nữa nhiệm kỳ 2004-2006, và năm 2009, ông được bầu làm Tổng thống Cộng Hòa Mông Cổ. Việt Nam chẳng những có một mà rất nhiều Elbegdorj đang sống khắp nơi, một số đang ở trong tù, một số vừa ra khỏi tù, một số đang đấu tranh tích cực dù chưa bị tù. Hành trang nhận thức cũng thế. Không giống như Elbegdorj sau cách mạng dân chủ thành công mới sang Mỹ học về lãnh đạo, Việt Nam có rất nhiều nhà dân chủ trẻ đã được trang bị những kiến thức sâu rộng về kinh tế, tài chánh, khoa học, luật pháp và lãnh đạo chính phủ. Đó là chưa tính khối chuyên viên khổng lồ về mọi lãnh vực đang chờ cơ hội để cùng phục hưng và phát triển Việt Nam. Chỉ riêng Trần Huỳnh Duy Thức, trẻ hơn Elbegdorj và Lưu Hiểu Ba nhưng về kiến thức khoa học, nhận thức chính trị, lý luận dân chủ, đức tính can đảm và lòng yêu nước đều không thua kém Lưu Hiểu Ba hay Elbegdorj nếu không muốn nói vượt qua. Trần Huỳnh Duy Thức đã gác qua nhiều cơ hội để thành một người giàu có và gác qua cơ hội để có tự do cho bản thân mình, bởi vì không có gì quan trọng hơn là đất nước. Một con người, một cuộc sống không thể đặt trên sự lầm than khốn khó của chín chục triệu đồng bào. Nếu có cơ hội Trần Huỳnh Duy Thức và các bạn chắc chắn sẽ đóng một vai trò quan trọng và tích cực trong tiến trình dân chủ hóa Việt Nam. Việt Nam đang thiếu ai? Không được như Mông Cổ, Việt Nam đang thiếu thành phần những người dứt khoát với quá khứ để cùng đi với dân tộc và thời đại. Họ chiếm một số khá đông và đa số đều có học. Đặc điểm của thành phần chưa dứt khoát này là chỉ tập trung phê bình hiện tượng nhưng tránh nhắc đến bản chất, chỉ trích hậu quả nhưng cố tình bỏ qua nguyên nhân. Nhan nhản trong các bài viết, họ tập trung vào các mặt xấu trong xã hội để chứng tỏ họ cũng biết đau cái đau của ngư dân, đồng bào, đồng loại nhưng chỉ dừng lại ở chỗ nỗi đau mà thôi. Đừng quên, nỗi đau không bao giờ dứt nếu không biết tại sao đau. Một người có hiểu biết căn bản nào cũng phải hiểu chính cơ chế độc tài đảng trị CS đã biến con người Việt Nam vốn hiền hòa, chơn chất, yêu thương trong tinh thần “lá lành đùm lá rách”, “chị ngã em nâng” thành những kẻ tham lam, hẹp hòi, kiếm tiền bằng cách đầu độc đồng bào cùng máu mủ với mình. Không ít trong số những người không dứt khoát này là sản phẩm của nền giáo dục CS. Họ sẽ không thừa nhận nhưng chính những cây đinh tuyên truyền đóng vào nhận thức sâu đến mức làm họ hoài nghi tất cả những đổi thay không đến từ chủ trương của đảng. Họ đồng ý rằng đảng CS đang có nhiều khiếm khuyết nhưng trong đường dài đảng có thể thay đổi. Sau bao nhiêu năm bị trui rèn, lòng tin đó đã nở to thành một thói quen lệ thuộc vào đảng CS, trông chờ nơi đảng. Thành phần đó đang là vật cản đường cho cách mạng dân chủ tại Việt Nam. Niềm hy vọng Elbegdorj Học bài học đấu tranh dân chủ của Elbegdorj và nhân dân Mông Cổ để củng cố niềm tin và hy vọng cho cuộc đấu tranh của dân tộc Việt Nam. Anh Elbegdorj đã không cô đơn khi ngồi tuyệt thực đòi minh bạch giữa mùa đông Mông Cổ và rồi người Việt cũng sẽ không cô đơn khi xuống đường đòi minh bạch trên khắp nẻo đường Việt Nam. Elbegdorj không phải là con của khai quốc công thần như Aung San Suu Kyi, không phải là luật sư nổi tiếng như Nelson Mandela, không phải là lãnh tụ của phong trào Solidarity Ba Lan được cả Đức Giáo Hoàng và TT Reagan ủng hộ như Lech Wałęsa, không phải là người được trao giải Nobel Hòa Bình như cả ba người được nhắc trên đây. Trước 1989 không ai biết gì về Elbegdorj vì anh ta chỉ là một người thợ mỏ, con trai của một người dân du mục chăn cừu trên thảo nguyên Mông Cổ. Nhưng Elbegdorj có tình yêu sâu đậm dành cho đất nước và khát vọng tự do cho quê hương. Tình yêu nước và lương tri thời đại đã là ngọn đuốc thắp sáng quê hương anh và sáng cả tâm hồn người Việt cùng khát vọng như anh. Trong buổi phỏng vấn dành cho báo New York Times năm 2004, Thủ tướng Elbegdorj nhắc lại kỷ niệm buổi tuyệt thực đầu tiên “Chúng tôi muốn cho thế giới thấy rằng các giá trị thường được gọi là giá trị Tây phương không phải thuộc về Mỹ, châu Âu, Nam Hàn và Nhật Bản thôi nhưng còn thuộc về Mông Cổ”. Và hôm nay, các thế hệ trẻ Việt Nam đang tiếp lời Elbegdorj, “Giá trị tự do dân chủ không phải thuộc về Mỹ, châu Âu, Nam Hàn và Nhật Bản hay Mông Cổ mà còn là của Việt Nam và chỉ của Việt Nam mà thôi” Trần Trung Đạo (FB Mai Tú Ân)

Tác giả: Cheng Xiaonong | Dịch giả: Hoàng Anh 16 Tháng Bảy , 2016 Một góc nhìn toàn cục nhà máy thép Kiến An thuộc Tập đoàn Thủ Cương ngày 20 tháng 1, 2016, tại Đường Sơn, Trung Quốc. (Xiaolu Chu/Getty Images) Khi nền kinh tế tư bản Trung Quốc tạo thành một liên minh với chế độ đỏ, nó tạo thành một hệ thống kinh tế và chính trị độc nhất mà không thể được gọi là xã hội chủ nghĩa mà cũng không thể gọi là tư bản dân chủ. Tôi gọi nó là chủ nghĩa tư bản của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Tôi tạo ra thuật ngữ này để nói đến hệ thống kinh tế tư bản dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Trung Quốc. Đảng Cộng sản Trung Quốc sử dụng hệ thống tư bản để tăng cường chế độ độc tài của mình, đây là điểm mấu chốt của mô hình Trung Quốc. Mục tiêu của Đảng Cộng sản Trung Quốc trong quá khứ là tiêu diệt tư bản. Chủ nghĩa Mao Trung Quốc hoàn toàn loại bỏ sở hữu tư nhân, và phần lớn tài sản vốn liếng bị tước đoạt khỏi tay người dân. Vào thời điểm đó, bên cạnh đặc quyền về chính trị, giới tinh hoa lãnh đạo của Đảng cộng sản Trung Quốc và “thế hệ Đỏ thứ 2” không sở hữu hay thừa kế bất kỳ doanh nghiệp hay tài sản nào từ thế hệ đi trước. Nhưng bắt đầu từ thời kỳ của Đặng Tiểu Bình, chế độ Cộng sản Trung Quốc và hệ thống kinh tế tư bản bắt tay nhau. Đảng Cộng sản Trung Quốc không chỉ cho phép sự phát triển của kinh tế tư bản mà tầng lớp lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc cũng tự mình trở thành những nhà tư bản giàu có và quyền lực nhất. Cheng Xiaonong (Ảnh cung cấp bởi Đài Truyền hình Tân Đường Nhân) Quảng cáo Điều đó không phải là một phát hiện mới khi nhìn nhận rằng các quốc gia Cộng sản sớm hay muộn cũng sẽ trở lại thành quốc gia tư bản. Năm 1988, một hội thảo thảo luận về cải cách Chủ nghĩa xã hội đã được tổ chức ở Viên – Áo. Một nhà kinh tế từ quốc gia Cộng sản Hungary đã có một tuyên bố gây sốc ở hội thảo. Ông phát biểu rằng cái gọi là Chủ nghĩa xã hội không có gì hơn là một quá trình chuyển đổi từ chủ nghĩa tư bản sang chủ nghĩa tư bản. Theo ông, Chủ nghĩa xã hội có đời sống ngắn ngủi và các quốc gia đã chuyển từ chủ nghĩa tư bản sang chủ nghĩa xã hội sẽ sớm trở lại thành tư bản. Một năm sau đó, quan điểm của nhà kinh tế người Hungary này đã được khẳng định bởi sự tan rã của Liên bang Xô Viết và khối Cộng sản Đông Âu. Phải chăng điều này có nghĩa là nền kinh tế có sự gắn kết mật thiết giữa doanh nhân và chính phủ là cách duy nhất để cải cách các quốc gia Xã hội Chủ nghĩa? Mô hình Trung Quốc là không thể tránh khỏi? Sau nhiều năm nghiên cứu về sự chuyển đổi từ chủ nghĩa xã hội, tôi khám phá ra rằng có ít nhất ba con đường để trở lại tư bản từ xã hội chủ nghĩa, và Trung Quốc đã chọn con đường tồi tệ nhất. Các con đường chuyển đổi từ xã hội chủ nghĩa sang tư bản Khi một quốc gia cộng sản nói lời tạm biệt với mô hình xã hội chủ nghĩa Stalin, nó dấn mình vào con đường của sự chuyển đổi thể chế. Cái gọi là sự chuyển đổi là muốn nói tới việc tự do hóa và tái cấu trúc hệ thống kinh tế, nó bao gồm thay thế sở hữu tập thể bằng tư nhân hóa và thay thế nền kinh tế kế hoạch hóa bằng kinh tế định hướng thị trường, đồng thời là sự chuyển đổi chính trị trong vấn đề dân chủ hóa. Từ năm 1989 đến nay, các chế độ Cộng sản trên thế giới, trừ Bắc Triều Tiên, đã hoàn thành quá trình chuyển đổi hay đang trong quá trình chuyển đổi. Nhìn lại các con đường chuyển đổi, chúng ta có thể nhận thấy sự chuyển đổi kinh tế là tương đối dễ dàng và sự chuyển đổi chính trị diễn ra khó khăn hơn. Vào thập niên 80, Trung Quốc là một trong những nước tiên phong về chuyển đổi kinh tế. Kinh tế và xã hội Trung Quốc giờ đây tụt hậu về phía sau do từ chối dân chủ. Trong tất cả các quốc gia Cộng sản, một khi quá trính chuyển đổi bắt đầu diễn ra, tầng lớp cộng sản lãnh đạo cố gắng sử dụng quyền lực để ăn chặn người dân. Tuy nhiên, tình huống này không phải là không thể tránh khỏi. Cho đến nay, nhìn chung có ba mô hình của quá trình chuyển đổi về kinh tế và xã hội của các quốc gia trước đây từng là xã hội chủ nghĩa. Mô hình của Trung Âu Đầu tiên là mô hình Trung Âu bao gồm Ba Lan, Hungary, Cộng hòa Czech và Slovakia. Quá trình chuyển đổi chính trị ở ba quốc gia này được chi phối bới tầng lớp trí thức đối lập, sự tham gia vào kinh tế của tầng lớp cộng sản bị ngăn chặn. Lập trường chính yếu của tầng lớp tri thức đối lập là không chia sẻ quyền lực hay thỏa hiệp với bất kỳ ai từ tầng lớp cộng sản, thay vì thế họ xóa bỏ tàn tích của Văn hóa Đảng càng nhiều càng tốt. Trong con mắt của người dân ở Trung Âu, Chế độ Cộng sản đơn thuần chỉ là những con rối của Liên bang Xô Viết mà nên được loại bỏ. Kết quả là, tầng lớp cộng sản ở Trung Âu không thể làm những gì họ muốn trong quá trình chuyển đổi, họ đối mặt với áp lực xã hội rất lớn. Họ không thể thao túng nghị viện hay làm giàu thông qua quá trình tư nhân hóa. Do đó, tầng lớp cộng sản hầu như không được hưởng lợi từ quá trình tái cấu trúc. Vị thế kinh tế chính trị của xấp xỉ 1/3 tầng lớp cộng sản đã rớt xuống, với khoảng một nửa phải về hưu sớm. Một vài học giả Hoa Kỳ gọi mô hình chuyển đổi ở Trung Âu là “tạo ra chủ nghĩa tư bản mà không có các nhà tư bản”. Lập luận này là ý nhị, nó có nghĩa là “mà không có các nhà tư bản đỏ”. Những nhà tư bản cũ đã bị loại bỏ trong thời kỳ cộng sản. Nếu có rất nhiều người giàu mới nổi lên trong một thời gian ngắn sau quá trình tái cấu trúc, thì phần lớn họ là tầng lớp cộng sản. Nói tóm lại, mô hình Trung Âu là tái xây dựng chủ nghĩa tư bản mà không có tầng lớp cộng sản. Mô hình chuyển đổi này là bền vững. Nó tạm biệt chế độ cộng sản theo cách một đi không trở lại. Tiểu thương buôn bán quýt người Nga tại một ngôi chợ nằm trên khu vực biên giới Nga – Abkhanzian bên ngoài thị trấn Sochi của Nga ngày 19 tháng 12 năm 2006. (Denis Sinyakov/AFP/Ảnh trên Getty Images) Mô hình của Nga Con đường thứ hai là mô hình của Nga nơi mà tầng lớp cộng sản trước đây trở thành các nhà dân chủ. Họ có được lợi ích từ quá trình chuyển đổi và kiếm được rất nhiều tiền. Đồng thời, người dân cũng là một phần của quá trình tư nhân hóa và có thể có tài sản riêng. Đây là con đường đặc trưng cho “Tầng lớp tinh hoa cũ khoác trên mình mô hình xã hội mới”. So sánh với mô hình Trung Âu, mô hình của Nga là “chủ nghĩa tư bản thân hữu”. Tầng lớp tinh hoa mới bao gồm chủ yếu là các quan chức cũ. Đây cũng là một kiểu của chủ nghĩa tư bản có sự gắn kết mật thiết giữa doanh nhân và chính phủ. Không giống như mô hình của Trung Quốc, thành viên của tầng lớp tinh hoa mới chuyển đổi từ cơ chế cũ không còn là thành viên của Đảng cộng sản. Trong mô hình của Nga, hệ thống dân chủ có thể dễ dàng bị thao túng bởi tầng lớp tinh hoa cũ, mặc dù không hoàn toàn trở lại thành cộng sản. Do vậy mô hình mới mang theo dấu ấn nặng nề của hệ thống cũ. Mô hình Trung Quốc Con đường thứ 3 là mô hình của Trung Quốc. Đặc tính chủ yếu của nó là: Đảng Cộng sản Trung Quốc từ bỏ hệ thống kinh tế xã hội chủ nghĩa được tạo ra 30 năm đầu trong thời kỳ của Mao Trạch Đông, như là sỡ hữu toàn diện của nhà nước và kinh tế kế hoạch hóa. Nhưng nó dùng chủ nghĩa tư bản của Đảng cộng sản để tăng cường hệ thống độc tài được dựng lên bởi Mao. Tầng lớp đỏ và người thân của họ là những người có khả năng làm giàu cao nhất, và họ bảo vệ đặc quyền của mình bằng quyền lực chính trị. Thân nhân của tầng lớp cấp cao đã thu lợi lớn trong khi quốc gia hứng chịu nạn tham nhũng nghiêm trọng trong quá trình tư nhân hóa. Tham nhũng chính trị dẫn đến một điều không thể tránh khỏi là bất bình đẳng xã hội. Khi thịnh vượng và cơ hội nằm hoàn toàn trong sự điều khiển của tầng lớp trên của xã hội, phần lớn tầng lớp dưới chắc chắn sẽ trở nên căm giận với tầng lớp tinh hoa, quan chức và những người giàu có. Tiến sĩ Cheng Xiaonong là một học giả về chính trị và kinh tế của Trung Quốc tại New Jersey. Ông tốt nghiệp Đại học Nhân Dân – nơi ông lấy được bằng thạc sĩ kinh tế học, và Đại học Princeton – nơi ông lấy bằng tiến sĩ ngành xã hội học. Ở Trung Quốc, ông Cheng là một nhà nghiên cứu chính sách và trợ lý của cựu Lãnh đạo Đảng Triệu Tử Dương, khi ông Triệu là Tổng bí thư. Ông Cheng từng là học giả thỉnh giảng tại Đại học Gottingen và Princeton, và ông từng là tổng biên tập của tạp chí nghiên cứu Trung Quốc hiện đại. Các bài bình luận và chuyên mục của ông thường xuyên xuất hiện trên truyền thông tiếng Hoa hải ngoại. (Vietdaikynguyen)

Hậu phán quyết PCA: Những kịch bản đen tối cho chính trị Việt Nam Khi kịch bản xung đột Mỹ - Trung xảy ra, câu chuyện lịch sử “con ngựa thành Troa” sẽ một lần nữa tái hiện tại Việt Nam. Trong bài viết “Phán quyết PCA: Ván cờ Biển Đông bỏ mặc một Hà Nội hèn nhát” đăng trên VNTB ngày 14/7/2016, tôi đã cho rằng vai trò của Việt Nam trong vấn đề Biển Đông chỉ còn ở vị trí rất nhỏ bé nếu không nói là chỉ còn tính tượng trưng khi việc làm theo Philipin khởi kiện Trung Quốc ra Tòa án quốc tế chỉ mang ý nghĩa như chỉ dấu duy nhất để chính quyền Hà Nội xác nhận có động thái bảo vệ chủ quyền. Mọi kết quả cuối cùng được dàn xếp, phân chia ra sao.. hoàn toàn phụ thuộc vào ý đồ của hai siêu cường Mỹ-Trung. Tất nhiên là các đánh giá và lập luận của người viết không thể đầy đủ, nhưng xin được vẫn tiếp tục bài viết để nói về các khả năng ảnh hưởng lên chính trị, xã hội Việt Nam sau phán quyết của Tòa án quốc tế về vụ kiện của Philipin vừa qua, xem như một chia sẻ để cùng lắng nghe ý kiến của cộng đồng. Kiện Trung Quốc: Việt Nam để tuột “thời gian vàng” Điều đầu tiên và ai cũng thấy là phán quyết của Tòa án La Hay đã thổi một luồng không khí hứng khởi lên dư luận chung của cả lề trái lẫn lề phải khi Trung Quốc đã bị xử thua. Dư luận trên cộng đồng mạng của cả lề trái lẫn báo chí lề phải đang cùng xuất hiện mạnh mẽ quan điểm kêu gọi chính quyền Hà Nội làm theo Philipin khởi kiện Trung Quốc ra Tòa án quốc tế. Chưa cần vội đặt ra câu hỏi liệu chính quyền Hà Nội có chủ động thực hiện hay thực hiện vì chịu áp lực từ dư luận hay không. Cái rõ nhất có thể thấy là đa số người dân Việt Nam muốn kiện Trung Quốc ra Tòa quốc tế, xem cơ sở phán quyết của Tòa án quốc tế là cứu cánh để Việt Nam bảo vệ chủ quyền biển đảo trước Trung Quốc trong tình hình đang trở nên ngày càng nóng bỏng ở Biển Đông. Tuy nhiên, có lẽ ít ai chú ý đánh giá và phân tích Việt Nam có lợi thế gì và bất lợi gì trong trường hợp khởi kiện bây giờ so với trước thời điểm có phán quyết của PCA. Theo các tài liệu và ý kiến các chuyên gia cả trong nước và quốc tế thì trong vấn đề chúng minh chủ quyền đối với nhiều thực thể trong vùng tranh chấp, chồng lấn thì Việt Nam có nhiều tư liệu lịch sử làm minh chứng hơn nhiều nước liên quan. Nghĩa là cơ hội thắng kiện như Philipin là khá cao - Các nước liên quan ở đây loại trừ Trung Quốc vì phán quyết của PCA đã là minh chứng thực chất việc chiếm giữ các thực thể vùng tranh chấp cũng như toàn bộ đường lưỡi bò mà Trung Quốc đưa ra là hành vi cưỡng chiếm trái luật. Nói cách khác là hành vi xâm lược. Ngay trước thời điểm Philipin khởi kiện Trung Quốc, nhất là khi Trung Quốc đưa giàn khoan HY 981 ngang nhiên vào hạ đặt rất sâu trong vùng biển của Việt Nam thì không chỉ dư luận trong nước mà cả quốc tế đều ủng hộ và khuyến khích Việt Nam khởi kiện. Vào thời điểm đó, việc kiện Trung Quốc chắc chắn thuận lợi hơn bây giờ rất nhiều vì Tòa án sẽ căn cứ các tài liệu của Việt Nam để đối chiếu cùng với tài liệu do Philipin cung cấp. Trong đó sẽ làm rõ và loại trừ các cơ sở tranh chấp mà Việt Nam gặp phải không chỉ với Trung Quốc mà cả các nước – bao gồm cả Philipin – cùng tuyên bố chủ quyền ở một số thực thể trong khu vực Hoàng Sa và Trường Sa. Có thể nói đây là khoảng “thời gian vàng” để Việt Nam thực hiện việc này. Thế nhưng, chính quyền Hà Nội đã án binh bất động. Các thông điệp từ truyền thông nhà nước lần lượt đưa ra các lý giải theo kiểu “chờ kết quả của Philipin làm tiền đề để xem xét việc khởi kiện” (!?) Cũng tại thời điểm này, Trung Quốc chưa hoàn thành đầy đủ cơ sở hạ tầng kiên cố ở các đảo mà Trung Quốc bồi đắp trái phép, đương nhiên Trung Quốc sẽ phải cân nhắc nhiều hơn trong mức độ phản ứng dù có khó chịu tới đâu để tránh khả năng xung đột bùng phát. Gỉa sử như Trung Quốc “cố đấm ăn xôi” vào thời điểm này, chắc chắn khả năng cho phép kịch bản lôi kéo quốc tế - cụ thể là Mỹ và các đồng minh của Mỹ - trên vai trò gìn giữ hòa bình quốc tế ra mặt can thiệp sớm hơn là hoàn toàn khả thi đối với Việt Nam. Kịch bản đen tối Vấn đề tranh chấp Biển Đông chắc chắn đã không phức tạp hơn nếu so với bây giờ. Khi mà Trung Quốc đã kịp hoàn tất và đặt sức mạnh quân sự lên các đảo nhân tạo xây dụng trái phép. Sự yếu hèn bị trói buộc kèm những thao túng phía sau trên tâm thế của một chính sách đu dây nửa vời. thêm một chút ngây thơ khi tin vào những hứa hẹn của Trung Quốc đã đẩy chính quyền Hà Nội vào thế lảng tránh trách nhiệm. Im lặng thụ động chờ đợi, tìm kiếm một giải pháp “ngã giá” với Trung Quốc chỉ vì còn sót lại trong đầu sự đố kỵ giả tạo bởi danh nghĩa chính trị “cộng sản” và “tư bản”. Đẩy các thực thể thuộc chủ quyền của Việt Nam bị Trung Quốc chiếm đóng thành “việc đã rồi” và Trung Quốc có thêm lợi thế để mập mờ giữa quan điểm “giữ nguyên hiện trạng, tránh xung đột” với việc đặt các thực thể này vào trạng thái “không nằm trong phát quyết của tòa án” tương tự như nội dung phán quyết đã đưa ra trọng vụ việc của Philipin như đã thấy. Việc bỏ qua quãng “thời gian vàng” của Việt Nam đến bây giờ mới thực hiện, chắc chắn sẽ khiến Việt Nam lãnh nhận thêm cả sự tức giận của Trung Quốc do phán quyết của PCA - Điều này đã được Trung Nam Hải lường tính trước qua chỉ dấu tăng số lượng quân tại các điểm đồn trú dọc biên giới với Việt Nam. Nó không chỉ là động thái đe nẹt mà chính là một dự phòng cho kịch bản “Việt Nam trở cờ” khi cần. Việt Nam đã để tuột mất khoảng thời gian vàng cho mình sang cho Trung Quốc vì đây cũng chính là khoảng thời gian vàng quý báu để Trung Quốc hoàn tất việc xây dụng căn cứ quân sự kiên cố trên vùng biển Trường Sa và Hoàng Sa đã chiếm được bằng vũ lực. Chính thức đưa những thực thể tôn tạo trái phép thành “chuyện đã rồi” mà chắc chắn Trung Quốc sẽ không bao giờ chịu từ bỏ hay thay đổi quyền chiếm hữu dù với bất cứ giá nào như thông điệp của Tập Cận Bình đã đưa ra ngay sau phán quyết của PCA. Kết quả phán quyết của PCA và thái độ của Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông chắc chắn chính quyền Hà Nội cũng đã biết rõ từ lâu. Cách thể hiện của chính quyền Hà Nội trong vấn đề Biển Đông , chỉ dấu không mấy mặn mà với Mỹ cùng với biểu hiện vẫn gia tăng trấn áp những người hoạt động xã hội, bất đồng chính kiến cho thấy Hà Nội sẽ vẫn tiếp tục ưu tiên chính sách thần phục, nghiêng về Trung Quốc hơn là chú trọng bảo vệ chủ quyền. Nói cách khác, chính sách của nhóm lãnh đạo mang xu hướng thân Trung Quốc hiện vẫn đang chi phối chính trường Việt Nam. Mặc dù phát ngôn của lãnh đạo tối cao của Trung Quốc là cú tát thẳng cánh vào mọi tuyên bố chủ quyền cũng như lòng tin mà chính quyền Hà Nội vẫn đang theo đuổi. Bàn một chút về việc Hà Nội có khởi kiện Trung Quốc hay không. Không khó để nhận ra nó phụ thuộc vào hai yếu tố chính: Mức độ thể hiện của người dân và các bước đi của Mỹ sắp tới có chiếm được ưu thế để mở ra cơ hội rõ rệt cho Việt Nam hay không, trong khi cả hai yếu tố này thì đều quá xa vời và với chính quyền Hà Nội thì hoặc hoàn toàn không mong muốn hoặc không thể tác động vào. Thái độ và phản ứng của người dân về đa số vẫn là im lặng thụ động, phong trào hoạt động xã hội chưa đủ lớn mạnh để tao ra sức ép lên chính quyền trong ngắn hạn. Trong khi các bước đi chiến lược của Mỹ thực chất lại là ưu tiên mục tiêu nắm giữ lợi ích của Mỹ trên Biển Đông nhiều hơn là kiềm chế Trung Quốc như các thông điệp ngoại giao được đua ra. Mỹ không có lý do để phải quá vội vàng và cũng không còn cần thiết phải lôi kéo Việt Nam bằng mọi giá nếu không nói là đã quá chán ngán với cách xử sự của Hà Nội. Về chiến thuật, kể cả trong trường hợp xảy ra xung đột quân sự toàn diện, với việc Đài Loan từ bỏ yêu sách “đường 10 đoạn”, dọn đường cho Mỹ mở rộng hành lang từ ngoài khơi vào các căn cứ tại Philipin, cho phép các loại vũ khí chiến lược của Mỹ có thể phát huy súc mạnh đủ khống chế hỏa lực toàn bộ lãnh thổ Trung Quốc thì rõ ràng vai trò của Việt Nam không còn là chủ đề quan trọng đáng kể đối với những tính toán về mặt chiến thuật của Mỹ . Ngoại trừ kịch bản duy nhất là chính quyền Hà Nội mạo hiểm bắt tay với Trung Quốc để một lần nữa “đánh Mỹ vì Trung Quốc” . Mà như thế, kịch bản mạo hiểm này thì đồng nghĩa chính quyền Hà Nội công khai chấp nhận một mất một còn với nhân dân khi nó rõ ràng là phản bội lại lợi ích dân tộc và trái với mong muốn của đại đa số người người dân trong bối cảnh chính trị, xã hội Việt Nam hiện nay. Nhìn trên tổng thể, những mâu thuẫn xung đột giữa các mục tiêu lợi ích của Mỹ và Trung Quốc đều không dễ dàng đàm phán để cho phép hai bên lui về một cái ngưỡng mà khả dĩ để một bên có sự hài lòng trọn vẹn trong khi cả hai đều không có đường thoái lui nếu chưa đạt được. Trong tình thế đó, Trung Quốc chắc chắn buộc phải có bước đi theo hướng ra tay sớm hơn, càng nhanh càng tốt để hạn chế thông tin về nội dung phán quyết của PCA lan quá sâu vào nhận thức của mọi tầng lớp ngay trong nội bộ Trung Quốc, làm hạn chế năng lục tập trung sức mạnh chính trị cho cuộc đọ sức có tính sống còn - điều mà Mỹ đang mong muốn. Khả năng một cuộc xung đột giới hạn Mỹ-Trung để làm cơ sở xác định các mục tiêu lợi ích khi đàm phán có lẽ là giả thuyết đồng thời là giải pháp phù hợp nhất đối với Trung Quốc cho vấn đề Biển Đông . Kịch bản xung đột giới hạn sẽ xuất hiện các yếu tố cần thiết cụ thể để Mỹ-Trung và các siêu cường làm căn cứ đi vào các thỏa thuận cụ thể với nhau, đưa ra phán quyết cuối cùng, Đương nhiên khi đó thì Việt Nam có kiện hay không cũng không còn giá trị gì. Một dự báo cho tình hình chính trị, xã hội Việt Nam có lẽ sẽ không có gì mới ngoài việc chính quyền sẽ gia tăng đàn áp phong trào đối lập tương ứng với mức độ gia tăng các bất mãn của người dân liên quan nhiều yếu tố chứ không riêng gì yếu tố Trung Quốc. Một lựa chọn phương án mở đường cho một vài tổ chức ngoài quốc doanh nhưng chỉ hoạt động xã hội thuần túy được công nhận nhằm “trang trí” cho bức tranh nhân quyền nhưng vẫn kiểm soát được. Kết hợp với chiêu bài tha tù lâu nay vẫn dùng, sẽ giúp Hà Nội tiếp tục chính sách mặc cả với phương Tây trong những mục đích cụ thể. Các tình huống rối loạn về chính trị sẽ tiếp tục hình thành nhiều hơn khi bộ máy chính quyền mới vừa phải củng cố nhân sự, vừa phải đối mặt với phương án xử lý những hệ quả phức tạp do bộ máy trước để lại mà vụ Formosa là một ví dụ điển hình. Kịch bản xung đột Mỹ - Trung xảy ra, thậm chí chỉ cần là cuộc chiến truyền thông trước một hành động gia tăng áp lực có tính đe nẹt nhau giữa Mỹ-Trung cũng đủ để câu chuyện lịch sử “con ngựa thành Troa” một lần nữa tái hiện tại Việt Nam. Đây chính là tình huống tồi tệ nhất mà không chỉ chính quyền Hà Nội mà cả dân tộc Việt Nam sẽ phải đối mặt không có con đường nào tránh khỏi. Một tình huống không cần kịch bản nhưng lại đương nhiên có trên sân khấu chính trị, xã hội Việt Nam nên chẳng có nhà đạo diễn nào đủ quyền lực loại bỏ nó. Chỉ duy nhất Trung Nam Hải nắm giữ thế chủ động để quyết định khi nào nó xuất hiện mà thôi. Thiên Điểu (VNTB)

Do tính chất quá nghiêm trọng của vụ việc, Vụ án xả thải gây cá chết hàng lọat của Formosa phải bị truy tố theo luật tố tụng hình sự, đó là điều mà chính phủ Việt Nam không thể trốn tránh. Ở nước ngoài, đã có hàng nghìn đơn kiện của dân chúng, những người trực tiếp bị hại, và của hàng chục tổ chức, hội đoàn chính trị và xã hội dân sự. Các tổ chức phi chính phủ quốc tế có thể cũng đang chuẩn bị khởi kiện ra toà Quốc tế. Hoặc chính phủ phải xử Formosa theo đúng luật, hoặc chính Chính phủ phải chịu xét xử của công luận, của dân chúng. Đảng và Chính phủ nếu cố tình lấp liếm cho kẻ phạm tội, sẽ trở thành kẻ đồng lõa với tội ác. Nếu Chính phủ đứng ở vị trí bị can, thì cái chế độ mà đảng đang nắm quyền sẽ phải đứng trước vành móng ngựa. Điều này phải được hiểu rằng, nếu đảng không xử thì dân sẽ xử, dân sẽ xử cả tội phạm Formosa và xử cả tư cách cầm quyền của đảng. Nhưng nếu Formosa chỉ là kẻ gây tội ác, bản thân nó không chịu trách nhiệm về sự có mặt của nó tại Việt nam và nhất là có mặt tại Vũng Áng, Hà Tĩnh, một địa điểm nhạy cảm có một không hai trên dải đất hình chữ S. Tập đoàn Formosa là tập đoàn tội phạm môi trường nổi tiếng trên thế giới, nếu nó có mặt và gây tội tại Việt nam thì cái tội ác ấy phải do những người cấp phép cho nó chịu trách nhiệm. Theo Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Quốc hội, Hà Ngọc Chiến, “đây là dự án đầu tư nước ngoài được phê duyệt rất nhanh, đánh giá tác động môi trường cũng được phê duyệt rất nhanh. Sau khi nhà đầu tư được cấp phép (rất nhanh) thì các yêu sách cũng được đáp ứng rất nhanh và cuối cùng hậu quả thảm hoạ cũng đến rất nhanh, mặc dù chưa hoạt động chính thức, mới chỉ vận hành”. Theo ông Chiến, riêng với vụ Formosa “phải làm rõ nguyên nhân liên quan đến quản lý nhà nước, trách nhiệm thẩm định, phê duyệt, kiểm tra, giám sát cả quá trình để xác định lỗi chủ quan như thế nào. Cần làm rõ mới có uy tín với cử tri, với nhân dân. ” Trên tờ Một Thế Giới, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan yêu cầu “Cần nêu đích danh ai cho phép Formosa hoạt động”. Thế mà vừa rồi lại có ý kiến cho rằng “đòi hỏi truy tố những kẻ cấp phép cho Formosa chỉ là hướng vạch ra cho dư luận đi vào chỗ rối mù mịt và cuối cùng là mệt mỏi buông xuôi”. Chưa rõ ý kiến này có ý định chạy tội cho ông Dũng và những tội phạm do hệ thống quản trị 10 năm của ông này tạo ra hay không, nhưng có thể thấy, việc cấp phép đầu tư cho Formosa là nguyên nhân trực tiếp tạo ra tác nhân gây tội, dẫu có “rối mù” cũng phải truy cho ra, không thể để sót người, lọt tội. Tất nhiên, sẽ chẳng có báo chí chính thống nào dám nêu đích danh, nếu không truy tố vụ việc ra toà. Nhưng cũng chẳng có người Việt nào không biết, những người cấp phép cho Formosa, trước hết là ba ông. Một là ông cựu thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, người duy nhất có quyền chấp nhận đơn xin đầu tư của Formosa, và là người phê duyệt cuối cùng theo phân cấp của Quốc hội. Hai là ông nguyên phó thủ tướng quản lý xây dựng và công nghiệp Hoàng Trung Hải, là người ký công văn 323/Ttg “đồng ý cho tập đoàn Formosa lập Dự án Nhà máy thép Vũng Áng” và công văn 869/Ttg “cho phép Tập đoàn Formosa thực hiện Dự án đầu tư khu liên hợp Gang thép và cảng sâu Sơn Dương tại Vũng Áng”. Thứ ba là vị thủ phạm trực tiếp, người đích thân chuyển tờ trình xin đầu tư của Formosa lên Thủ tướng và vận động hành lang các bộ ngành cho Formosa, là cựu bí thư kiêm chủ tịch tỉnh Hà Tĩnh, ông Võ Kim Cự. Cùng với mấy ông này là hàng ngũ những ông bộ, thứ trưởng ký tên trong hồ sơ ký duyệt dự án, là những chữ ký bắt buộc phải có theo luật đầu tư, bao gồm bộ Quốc phòng, bộ Công an, bộ Kế hoạch và Đầu tư, bộ Khoa học và Công nghệ, bộ Công thương, bộ Xây dựng, bộ Tài nguyên Môi trường, bộ Tài chính, bộ Nông nghiệp và phát triển Nông thôn, bộ Y tế. Xét xử “vụ án cấp phép” thực chất là xét xử Chính phủ ông Nguyễn Tấn Dũng. Vụ thải độc ra biển của Formosa gây cá chết, tác động trực tiếp cuộc sống hàng triệu người, có nguy cơ huỷ hại môi sinh hàng trăm năm, bắt buộc phải bị truy tố hình sự, bởi vì với một vụ án mà phạm nhân là một pháp nhân, chỉ có Toà mới đủ thẩm quyền phán quyết tiền bồi thường, và chỉ có Toà mới quy định thể thức bồi thường. 500 triệu USD chỉ là sự thoả thuận giữa tội phạm Formosa với bộ Công an và bộ Tài nguyên Môi trường, không căn cứ trên cơ sở khoa học pháp lý, và cơ chế bồi thường, biện pháp thực hiện bồi thường phải do cơ quan thi hành án của Toà quy định, không phải do Chính phủ phân công nhau để có thể tiền bồi thường đến tay ai, vào nhà nào, không ai có thể biết. Vụ án cấp phép là vụ án có tính đương nhiên, vì đó là nguyên nhân trực tiếp tạo ra sự có mặt của tội phạm Formosa tại Vũng Áng. Tính chất phức tạp và ẩn chứa yếu tố tham nhũng gây tổn thất nghiêm trọng cho tài sản xã hội, tài nguyên của đất nước, sinh mạng và đời sống người lao động. Vụ án cấp phép sẽ phải làm sáng tỏ tại sao một dự án như vậy lại có thể được cấp phép một cách quá nhanh chóng và dễ dàng một cách bất bình thường? Tháng 1/2008, Formosa có tờ trình thủ tướng xin đầu tư, tháng 3/2008 Hoàng Trung Hải ký công văn đồng ý cho Formosa lập dự án. Tháng 6//2008, tức là chỉ sau ba tháng, Hoàng Trung Hải ký công văn giao cho Formosa thực hiện dự án. Căn cứ công văn này, Ban quản lý Vũng Áng cấp giấy phép đầu tư cho Formosa. Sản xuất thép là lọai sản xuất đứng đầu trong các ngành sản xuất độc hại, với quy mô ban đầu 7,5 triệu tấn/năm, tiến tới 10 triệu rồi tới giai đoạn ba 25 triệu tấn/năm, nhưng từ lúc lập tờ trình xin đầu tư cho đến khi cấp phép chỉ không đầy 5 tháng. Luận chứng kinh tế kỹ thuật và thiết kế cơ sở một dự án như vậy có thể thực hiện được trong thời hạn ba tháng? Chỉ riêng nghiên cứu báo cáo đánh giá tác động môi trường cũng cần số liệu khảo sát ít nhất 6 tháng, trong khi Dự án bắt đầu từ khảo sát thiết kế, đến thiết kế tiền khả thi, sau khi được duyệt tức là được các cơ quan thẩm quyền chấp nhận đầu tư, mới bắt đầu làm thiết kế khả thi, và chỉ sau khi thiết kế khả thi được duyệt, tức là tất cả các báo cáo đánh giá, về an ninh quốc phòng, về phòng cháy chữa cháy, về tác động môi trường, về vệ sinh y tế, về tài chính, về tác động công nghệ và cạnh tranh, về lao động và an toàn lao động.v.v.. rồi mới chính thức được phép làm thiết kế cơ sở. Thiết kế cơ sở nếu được duyệt, sẽ là cơ sở để cấp giấy phép đầu tư. Những thủ tục như vậy là hết sức phức tạp. Nếu không nặng phong bì, thì thậm chí rất nhiều lần triệu tập cũng không bao giờ đủ thành phần chữ ký. Với một bộ máy đã quen được bôi trơn bằng phong bì, mà các quan chức thì vốn ăn không chừa một thứ gì, thì người ta cũng chẳng úp mở gì tại sao Formosa cái gì củng nhanh thế. Ngoài việc phải xác định và truy nguyên cho ra đây có phải là vụ án tham nhũng không? Toà phải kết luận được luật pháp Việt Nam XHCN có đủ khả năng chống và chặn tham nhũng không. Tại sao? Nguyên nhân bất khả chống tham nhũng nằm ở đâu, ở “ý chí và quyết tâm của đảng” hay ở tính độc lập và hiệu lực tối cao của Luật pháp? Mô hình đảng lãnh đạo toàn bộ và toàn diện mọi hoạt động chính trị và xã hội của đất nước, đảng quyết định nội dung của Hiến pháp, đảng chỉ đạo và lèo lái Quốc Hội, đảng phân công chủ tịch nước, đảng chỉ định thủ tướng và chính phủ, đảng đứng trên và đứng ngoài luật pháp v.v… có phải là nguyên nhân tạo ra tham nhũng không, có phải là nguyên nhân của mọi nguyên nhân không? Nếu Luật Pháp XHCN không thể chống được tệ tham nhũng, (thực tế suốt 35 năm nay là càng quyết tâm chống thì tham nhũng càng tăng, mức độ tham nhũng càng trầm trọng, thủ đọan tham nhũng càng tinh vi, và đối tượng tham nhũng càng ngày càng leo lên cao), thì những dự án gây hại cho môi trường và đời sống người dân từ sau ngày “đổi mới” năm 1986 tới nay sẽ không phải chỉ có Formosa. Sự tàn phá đất nước có nguyên nhân từ sự bất cập của hệ thống pháp luật phải do chế độ do đảng cộng sản cầm quyền chịu hoàn toàn trách nhiệm. Tất cả các dự án được cấp phép đầu tư đều có yếu tố tham nhũng, hối lộ, mua bán chữ ký và bồi dưỡng các quan chức có thẩm quyền. Đó là một kết luận có ý nghĩa pháp lý. Tất cả những dự án có tính chất gây hại môi trường, khoản tài chính dành cho việc xử lý môi trường đều được chủ dự án cố tình tách ra thành các khoản chi bồi dưỡng các chữ ký phê duyệt, đặc biệt các tiếng nói có ảnh hưởng nhất của bộ tài nguyên và môi trường. Đây là khoản chi hai bên cùng có lợi. Trong các dự án độc hại, chi phí cho hệ thống xử lý môi trường luôn chiếm khoảng 15-25% tổng dự tóan đầu tư và chiếm 10-15% trong kết cấu giá thành sản phẩm. Chia đôi khoản tiền 20% trong tổng vốn ban đầu, nhà đầu tư sẽ bớt được một khoản bằng 10% tổng vốn đầu tư ban đầu và giảm được 10% trong giá thành sản phẩm, tăng khả năng cạnh tranh, trong suốt cuộc đời khai thác dự án. Chúng ta không được quyền bỏ qua. Phải liệt kê tất cả các dự án đầu tư có yếu tố môi trường để rà soát lại các quy chuẩn được phê duyệt như thế nào, thực tế đã được thi công và thẩm định ra sao, trong suốt thời gian khai thác, công việc giám sát và quan trắc được thực hiện như thế nào, môi trường đã bị tác động đến mức độ nào, có hiện tượng gây bệnh cho cộng đồng dân cư khu vực không, môi trường sinh thái có biểu hiện xuống cấp hay biến dạng sinh học không v.v.. Không, những kẻ làm tiền trên môi trường sống của cả một cộng đồng dân tộc, những kẻ vì tiền mà tiếp tay cho tội phạm làm biến dạng dòng giống người Việt phải bị đền tội. Ông Dũng có thể thảnh thơi thăm chùa và nghe hát, không một chút ăn năn, thậm chí thách thức dư luận? Không, nếu chính phủ này, nhà nước này không xử được chính phủ của ông Dũng, thì dân sẽ xử, đời này chưa xử được, thì đời sau con cháu cũng sẽ xử. Toà phải kết luận được rằng, chế độ độc đảng cộng sản đã đẻ ra một thứ luật pháp được điều khiển bằng ý chí của một thiểu số người, là nguyên nhân huỷ hoại nguồn sống của 90 triệu dân Việt Nam hiện nay và hàng trăm triệu dân Việt Nam trong nhiều năm sau. Toà phải đưa ra được một kết luận rằng, nếu cốt thép có thể thay được bằng cốt tre, bê tông có thể thay được bằng bùn, thì những dự án nhà máy điện hạt nhân nếu được duyệt xây dựng sẽ là những quả bom nguyên tử giết chết hàng triệu người, và tạo ra một giống người Việt dị dạng cho hàng nghìn năm sau. “Theo chuẩn Việt Nam” tức chỉ đòi hỏi “một nửa tiêu chuẩn quốc tế”. Người Việt có khả năng kháng độc cao hơn các dân tộc khác, hay người Việt Nam tình nguyện sống ngắn hơn các dân tộc khác và sẽ phải chứng kiến những đồng bào của mình có dị hình nhiều hơn các dân tộc khác? Những ai đặt ra những tiêu chuẩn này, ai cho phép dùng các tiêu chuẩn ấy để phê duyệt các dự án đầu tư nước ngoài? Nếu Formosa không bị đóng cửa, lượng chất độc được thải ra môi trường suốt 70 năm, theo cái tiêu chuẩn thấp kém và lạc hậu của chính phủ Việt Nam hiện nay, con cháu sẽ phải chịu những gì? Tại sao một dự án độc hại như vậy lại được chọn để đặt vào Vũng Áng, Hà Tĩnh mà không phải là chỗ khác? Như vậy tội phạm đầu tiên và trước hết thuộc về những kẻ cấp phép cho đầu tư một nhà máy thép có công nghệ lạc hậu và độc hại, của một chủ đầu tư nổi tiếng thế giới về phá hoại môi trường là tập đoàn Formosa, tại một địa điểm nguy hiểm bậc nhất với cả nước. Theo báo Pháp luật Việt Nam, ngày 1/7/2014, tại khoản 7, Điều 4, Hợp đồng thuê đất ngày 6/2/2009 quy định “đảm bảo không thu hồi đất vì mục đích cộng đồng và phát triển kinh tế hay các mục đích khác; Đối với thu hồi đất vì lý do quốc phòng, an ninh, hai bên tiến hành thảo luận đi đến thống nhất bồi thường dứt điểm trước khi thực hiện”. Có nghĩa rằng, đất cho Formosa thuê, thực chất đã thành nhượng địa. Chính phủ Việt Nam không có quyền thu hồi, trừ một lý do duy nhất là quốc phòng an ninh, nhưng lại phải thương lượng bồi thường trước. Đó là loại hợp đồng, trong đó người thuê ra điều kiện cho người cho thuê. Người ta thấy cái thế của người ban phát. Giá thuê như cho, nhưng thu thì phải thống nhất bồi thường trước. Tháng 1/2015, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ký Quyết định cấp cho Formosa 300 tỷ đồng từ ngân sách, xây nhà ở cho công nhân người Trung quốc. Điều khoản nào của luật đầu tư, của luật tài chính và luật ngân sách cho phép thủ tướng dùng ngân sách nhà nước cấp cho nhà đầu tư? Đây là việc vi phạm pháp luật của ông Dũng. Ông Dũng thương riêng Tập đoàn giàu kếch xù này hay sao? Có bao nhiêu nhà đầu tư trong nước xin nhà nước cho vay mà còn mỏi mắt? Có bao nhiêu địa phương xin chính phủ từng chục triệu để xây làm những cây cầu khỉ? Với 300 tỷ, sẽ có hơn hai nghìn trường học cho con em miền núi. Luật lại quả 2% đối với mọi loại giải ngân là luật bất thành văn, nhưng không một đối tượng nào được loại trừ, bao nhiêu tiền quay lại ông Dũng? Vì vậy mà vụ án cấp phép cho Formosa phải được khởi tố. Và chính vụ án này mới là vụ án mà nhân dân Việt Nam hôm nay và con cháu người Việt những thế hệ sau chờ đợi. Nếu chính phủ của chế độ này thoái thác, lẩn tránh hay không đủ năng lực xét xử thì có thể phải đứng ra bên cạnh, nhường chỗ cho một chính thể khác, một chính thể pháp trị căn cứ trên nguyên tắc thượng tôn pháp luật bằng một thể chế tam quyền phân lập, không phải thứ tam quyền “phân công theo chức năng nhưng thống nhất về chính trị” dưới sự điều khiển của đảng, bao gồm một nhóm người thuộc bộ chính trị, đứng ngoài và đứng trên tất cả. “Vụ án Formosa” và vụ án “cấp phép Formosa” phải bị truy tố hình sự cùng một lúc. Nếu tham “nhũng có ở mọi nơi, mọi chỗ, tham nhũng không chỉ kinh tế mà cả chính trị”, thì Toà không thể là một ngoại lệ. Toà có thể bị mặc cả, mua bán và dàn xếp trước. Cần phải có một công ty thám tử độc lập làm công việc điều tra thay cho tất cả các ban bộ của chế độ rất dễ bị mua được bằng tiền hoặc bằng rất nhiều tiền. Một công ty độc lập như vậy không thể tồn tại trong chế độ đảng trị. Mọi vụ án đều bị hoặc chính trị hoá, được điều khiển bởi hệ thống chính trị và phục vụ cho mục đích chính trị hoặc bị thao túng và phục vụ cho nhóm lợi ích. Sự thật và công lý không phải là mục đích của Toà án. Chính vì vậy mà chỉ còn một lựa chọn, hoặc sự thật, công lý hoặc chế độ. Còn chế độ trong đó chỉ có một đảng chính trị độc quyền tư tưởng và chân lý, thì không có sự thật và không có công bằng. Ai cũng biết như vậy. Chính những kẻ đang ăn cơm chế độ, cả những người tham gia thiết kế chế độ cũng biết như vậy. Nhưng mỗi người với những lý do riêng. Ngay trong đảng hiện nay, thậm chí ngay trong những người trên thượng đỉnh quyền lực, họ không phải là gỗ đá, và không phải là những vật thể không có cái nằm phía trên cổ, họ biết suy xét chân lý và có nhận thức. Nhận thức đẻ ra hành động. Người ta chờ đợi những điều kỳ diệu sẽ xảy đến từ chế độ. Xử Formosa, và xử những kẻ tạo ra sự có mặt của Formosa tại Vũng Áng, chúng ta xử cả cái chế độ là nguồn gốc tạo ra tất cả mọi sự thối nát. Bùi Quang Vơm (Ba Sàm)

Thiên Điểu (VNTB) - Khi kịch bản xung đột Mỹ - Trung xảy ra, câu chuyện lịch sử “con ngựa thành Troa” sẽ một lần nữa tái hiện tại Việt Nam. Trong bài viết “Phán quyết PCA: Ván cờ Biển Đông bỏ mặc một Hà Nội hèn nhát” đăng trên VNTB ngày 14/7/2016, tôi đã cho rằng vai trò của Việt Nam trong vấn đề Biển Đông chỉ còn ở vị trí rất nhỏ bé và việc làm theo Philipin khởi kiện Trung Quốc ra Tòa án quốc tế chỉ được xem như chỉ dấu duy nhất để chính quyền Hà Nội xác nhận có động thái bảo vệ chủ quyền. Mọi kết quả cuối cùng được dàn xếp, phân chia ra sao... hoàn toàn phụ thuộc vào ý đồ của hai siêu cường Mỹ-Trung. Tất nhiên là các đánh giá và lập luận của người viết không thể đầy đủ, nhưng vẫn cần nói về các khả năng ảnh hưởng lên chính trị, xã hội Việt Nam sau phán quyết của Tòa án quốc tế về vụ kiện của Philipin vừa qua. Kiện Trung Quốc: Việt Nam để tuột “thời gian vàng” Điều đầu tiên và ai cũng thấy là phán quyết của Tòa án La Haye đã thổi một luồng không khí hứng khởi lên dư luận chung của cả lề trái lẫn lề phải khi Trung Quốc đã bị xử thua. Cả dư luận trên cộng đồng mạng của lề trái lẫn báo chí lề phải xuất hiện quan điểm kêu gọi chính quyền Hà Nội làm theo Philipin khởi kiện Trung Quốc ra Tòa án quốc tế. Chưa cần vội đặt ra câu hỏi liệu chính quyền Hà Nội có chủ động hay chịu áp lực từ dư luận hay không, cái rõ nhất có thể thấy là đa số người dân Việt Nam muốn kiện Trung Quốc ra Tòa quốc tế, xem cơ sở phán quyết của Tòa án quốc tế là cứu cánh để Việt Nam bảo vệ chủ quyền biển đảo trước Trung Quốc trong tình hình đang trở nên ngày càng nóng bỏng ở Biển Đông. Tuy nhiên, có lẽ ít ai chú ý đánh giá và phân tích Việt Nam có lợi thế gì và bất lợi gì trong trường hợp khởi kiện bây giờ so với trước thời điểm có phán quyết của PCA. Theo các tài liệu và ý kiến các chuyên gia cả trong nước và quốc tế thì trong vấn đề chúng minh chủ quyền đối với nhiều thực thể trong vùng tranh chấp, chồng lấn thì Việt Nam có nhiều tư liệu lịch sử làm minh chứng hơn nhiều nước liên quan. Các nước liên quan ở đây loại trừ Trung Quốc vì phán quyết của PCA đã là minh chứng thực chất việc chiếm giữ các thực thể vùng tranh chấp cũng như toàn bộ đường lưỡi bò mà Trung Quốc đưa ra là hành vi cưỡng chiếm trái luật - nói cách khác là hành vi xâm lược. Ngay trước thời điểm Philipin khởi kiện Trung Quốc, nhất là khi Trung Quốc đưa giàn khoan HY 981 ngang nhiên vào hạ đặt rất sâu trong vùng biển của Việt Nam thì không chỉ dư luận trong nước mà cả quốc tế đều ủng hộ và khuyến khích Việt Nam khởi kiện. Vào thời điểm đó, việc kiện Trung Quốc chắc chắn thuận lợi hơn bây giờ rất nhiều vì Tòa án sẽ căn cứ các tài liệu của Việt Nam để đối chiếu với tài liệu do Philipin cung cấp. Trong đó sẽ làm rõ và loại trừ các cơ sở tranh chấp mà Việt Nam gặp phải không chỉ với Trung Quốc mà cả các nước – bao gồm cả Philipin – cùng tuyên bố chủ quyền ở khu vực Hoàng Sa và Trường Sa. Có thể nói đây là khoảng “thời gian vàng” để Việt Nam thực hiện việc này. Thế nhưng, chính quyền Hà Nội đã án binh bất động. Các thông điệp từ truyền thông nhà nước lần lượt đưa ra các lý giải theo kiểu “chờ kết quả của Philipin làm tiền đề để xem xét việc khởi kiện” (!?) Cũng tại thời điểm này, Trung Quốc chưa hoàn thành đầy đủ cơ sở hạ tầng kiên cố ở các đảo mà Trung Quốc bồi đắp trái phép, đương nhiên Trung Quốc sẽ phải cân nhắc nhiều hơn trong mức độ phản ứng dù có khó chịu tới đâu để tránh khả năng xung đột bùng phát. Giả sử như Trung Quốc “cố đấm ăn xôi” vào thời điểm này, chắc chắn khả năng cho phép kịch bản lôi kéo quốc tế - cụ thể là Mỹ và các đồng minh của Mỹ - trên vai trò gìn giữ hòa bình quốc tế ra mặt can thiệp sớm hơn, vấn đề tranh chấp Biển Đông đã không phức tạp hơn nếu so với bây giờ. Sự yếu hèn bị trói buộc kèm những thao túng phía sau trên tâm thế của một chính sách đu dây nửa vời, thêm một chút ngây thơ khi tin vào những hứa hẹn của Trung Quốc đã đẩy chính quyền Hà Nội vào thế lảng tránh trách nhiệm. Im lặng thụ động chờ đợi, tìm kiếm một giải pháp “ngã giá” với Trung Quốc chỉ vì còn sót lại trong đầu sự đố kỵ giả tạo bởi danh nghĩa chính trị “cộng sản” và “tư bản”. Việc bỏ qua quãng “thời gian vàng” của Việt Nam đến bây giờ, nếu khởi kiện chắc chắn sẽ khiến Việt Nam lãnh nhận cả sự tức giận của Trung Quốc do phán quyết của PCA - điều này đã được Trung Nam Hải lường tính trước qua chỉ dấu tăng số lượng quân tại các điểm đồn trú. Nó không chỉ là động thái đe nẹt mà chính là một dự phòng cho kịch bản “Việt Nam trở cờ” khi cần. Việt Nam để tuột mất khoảng thời gian vàng cho mình sang cho Trung Quốc vì đây cũng chính là khoảng thời gian vàng quý báu để Trung Quốc hoàn tất việc xây dựng căn cứ quân sự kiên cố trên vùng biển Trường Sa và Hoàng Sa đã chiếm được bằng vũ lực. Tiếp tục đưa những thực thể tôn tạo trái phép thánh chuyện đã rồi mà chắc chắn Trung Quốc sẽ không bao giờ chịu từ bỏ với bất cứ giá nào như thông điệp của Tập Cận Bình đã đưa ra ngay sau phán quyết của PCA. Kịch bản đen tối Kết quả phán quyết của PCA và thái độ của Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông, có thể chính quyền Hà Nội đã biết. Cách thể hiện của chính quyền Hà Nội trong vấn đề Biển Đông, chỉ dấu không mấy mặn mà với Mỹ cùng với biểu hiện vẫn gia tăng trấn áp những người hoạt động xã hội, bất đồng chính kiến cho thấy Hà Nội sẽ vẫn tiếp tục ưu tiên chính sách thần phục, nghiêng về Trung Quốc hơn là chú trọng bảo vệ chủ quyền. Nói cách khác, chính sách của nhóm lãnh đạo mang xu hướng thân Trung Quốc hiện vẫn đang chi phối chính trường Việt Nam. Việc Hà Nội có khởi kiện Trung Quốc hay không sẽ phụ thuộc hai yếu tố chính: Mức độ thể hiện của người dân và các bước đi của Mỹ có chiếm được ưu thế để mở ra cơ hội rõ rệt cho Việt Nam hay không, trong khi cả hai yếu tố này thì đều quá xa vời và chính quyền Hà Nội hoàn toàn không muốn hoặc không thể tác động vào. Thái độ và phản ứng của người dân về đa số vẫn là im lặng thụ động, phong trào hoạt động xã hội chưa đủ lớn mạnh để tạo ra sức ép lên chính quyền. Trong khi các bước đi chiến lược của Mỹ lại ưu tiên mục tiêu nắm giữ lợi ích của Mỹ trên Biển Đông nhiều hơn là kiềm chế Trung Quốc như các thông điệp ngoại giao đã đưa ra. Mỹ không có lý do để phải quá vội vàng và cũng không còn cần thiết phải lôi kéo Việt Nam bằng mọi giá nếu không nói là đã quá chán ngán với cách xử sự của Hà Nội. Về chiến thuật, kể cả trong trường hợp xảy ra xung đột quân sự toàn diện, với việc Đài Loan mở đường cho Mỹ mở rộng hành lang từ ngoài khơi vào các căn cứ tại Philipin, cho phép các loại vũ khí chiến lược có thể khống chế hỏa lực toàn bộ lãnh thổ Trung Quốc thì rõ ràng vai trò của Việt Nam không còn là chủ đề quan trọng đáng kể đối với Mỹ, ngoại trừ chính quyền Hà Nội mạo hiểm bắt tay với Trung Quốc để một lần nữa “đánh Mỹ vì Trung Quốc”. Kịch bản mạo hiểm này thì đồng nghĩa chính quyền Hà Nội công khai chấp nhận một mất một còn với nhân dân. Mặt khác, hướng phân tích trên chỉ ra rằng: Ngay cả hai yếu tố này nếu không đến nhanh thì Việt Nam có kiện hay không cũng không còn giá trị gì khi xảy ra xung đột Mỹ-Trung với bất cứ cấp độ nào. Những mâu thuẫn xung đột giữa các mục tiêu lợi ích của Mỹ và Trung Quốc đều không dễ dàng đàm phán để hai bên lui về một cái ngưỡng mà khả dĩ cho một bên sự hài lòng trọn vẹn trong khi cả hai đều không có đường thoái lui khi chưa đạt được. Trong tình thế đó, Trung Quốc chắc chắn buộc phải có bước đi theo hướng ra tay sớm hơn, càng nhanh càng tốt để hạn chế thông tin về nội dung phán quyết của PCA lan quá sâu vào nhận thức của mọi tầng lớp ngay trong nội bộ Trung Quốc, làm hạn chế năng lực tập trung sức mạnh chính trị cho cuộc đọ sức có tính sống còn - điều mà Mỹ đang mong muốn. Khả năng một cuộc xung đột giới hạn Mỹ-Trung để làm cơ sở xác định lợi ích khi đàm phán có lẽ là giả thuyết, đồng thời là giải pháp phù hợp nhất cho vấn đề Biển Đông trong quan hệ Trung-Mỹ. Sau đó là căn cứ vào điều kiện cụ thể, các siêu cường sẽ thỏa thuận với nhau rồi chính thức đưa ra phán quyết cuối cùng, Một dự báo cho tình hình chính trị, xã hội Việt Nam có lẽ sẽ không có gì mới ngoài việc chính quyền sẽ gia tăng đàn áp phong trào đối lập tương ứng với mức độ gia tăng các bất mãn của người dân liên quan nhiều yếu tố chứ không riêng gì yếu tố Trung Quốc. Khi kịch bản xung đột Mỹ - Trung xảy ra, câu chuyện lịch sử “con ngựa thành Troa” sẽ một lần nữa tái hiện tại Việt Nam. (Việt Nam thời báo)