Thái Lan rơi dần vào vòng tay Trung Quốc?

[xứ việt]

Một số nhà phân tích đã nhìn nhận các động thái gần đây của Bangkok với Nga là cách để nước này đối trọng lại sự ảnh hưởng ngày càng lớn của Trung Quốc. Tuy nhiên không thể nói quan hệ của Bangkok với Moscow có thể cạnh tranh được với sự gắn bó với Bắc Kinh.

 

 

 

Biết được rằng Hải quân Hoàng gia Thái Lan đang tìm mua tàu ngầm, Trung Quốc đã đưa ra một lời chào hàng không chỉ giá rẻ hơn các nước khác mà còn được cho là bao gồm việc chuyển giao công nghệ và huấn luyện đào tạo. Lời đề nghị về hỗ trợ hải quân cùng với cách mà các nhân vật đối lập ở Trung Quốc bị đối xử ở Thái Lan đã khiến nhiều nước không yên tâm. Đề nghị bán tàu ngầm của Trung Quốc thật là khó cưỡng lại. Tóm lại, việc này thể hiện mối quan hệ hữu nghị mà Trung Quốc muốn xây dựng với chính phủ quân sự tại Thái Lan hiện nay - một mối quan hệ được xây dựng nên bằng các hợp đồng không bị chi phối bởi các học thuyết chính trị mà phần lớn thế giới phương Tây đang rêu rao.

 

Hai nước hiện cũng đang tiến tới thực hiện dự án đường sắt Trung - Thái với mục tiêu xây dựng hệ thống đường sắt liên Á nối với cảng biển. Dự án này đã được khởi động hồi tháng 12/2015. Không quân hai nước cũng đã tiến hành cuộc tập trận chung hồi năm ngoái, ngay sau chuyến thăm của Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc đến Thái Lan. Thế nhưng sự ngả về Bắc Kinh của Thái Lan không phải là trọn vẹn. Một số nhà phân tích đã nhìn nhận các động thái gần đây của Bangkok với Nga là cách để nước này đối trọng lại sự ảnh hưởng ngày càng lớn của Trung Quốc tại quốc gia Đông Nam Á này.

 

"Chúng tôi không bao giờ để hết trứng trong một rổ", Tiến sỹ Kitti Prasirtsuk, Giám đốc Viện nghiên cứu Đông Á tại Đại học Thammasat nói. "Chúng tôi muốn đa dạng hóa quan hệ với các cường quốc chủ chốt", ông khẳng định. Tiến sỹ Panitan Wattanayagorn, một cố vấn về các vấn đề an ninh của Phó Thủ tướng Prawit Wongsuwan, cũng khẳng định rằng Thái Lan hiện chỉ đang "tái điều chỉnh" thay vì "tái cân bằng" quan hệ đối ngoại của nước này theo đòi hỏi của nhu cầu quốc gia, điều nước này vẫn hay thường làm.

 

"Quan hệ của chúng tôi với Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản, thậm chí với Nga phải trên cơ sở hai bên cùng có lợi", ông nói. Dù Thái Lan sẽ không chấp nhận bất kỳ quân đội ngoại quốc nào đặt căn cứ quân sự trên lãnh thổ, song "diễn tập, hợp tác cùng nhau, hạ và cất cánh máy bay trên cơ sở các thỏa thuận sử dụng căn cứ quân sự đều được hoan nghênh", ông nói thêm. Dù quân đội Thái Lan đã tiếp tục có các chuyến thăm chính thức tới Bắc Kinh, song họ cũng đã cử Đại tướng Prawit và Phó Thủ tướng Somkid Jatusripitak đến Nga hồi tháng trước, trước khi Thủ tướng Prayut Chan-ocha có chuyến thăm Moscow vào tháng Năm tới.

 

Việc Thái Lan nghiêng về Trung Quốc không phải là hoàn toàn một chiều. Giới phân tích nhìn nhận các hành động quay về Nga gần đây là một cách để Bangkok chống lại sự ảnh hưởng ngày càng lớn của Trung Quốc tại quốc gia Đông Nam Á này. Không thể nói quan hệ của Bangkok với Moscow có thể cạnh tranh được với sự gắn bó với Bắc Kinh. Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Thái Lan và là khách hàng chủ chốt mua mủ cao su. Trung Quốc cũng là nước có nhiều khách du lịch nhất đến nền kinh tế lớn thứ hai Đông Nam Á này.

 

Chính phủ của Thủ tướng Prayut không phải là chính phủ duy nhất của Thái Lan ve vãn Trung Quốc. Thaksin Shinawatra, vị Thủ tướng bị phế truất và đang sống lưu vong, vốn bị những người ủng hộ chính quyền quân sự căm ghét, đã từng đi thăm Trung Quốc trước khi thăm Mỹ khi lên nắm quyền vào năm 2001. Ông này cũng là người đã mở rộng đáng kể quan hệ thương mại và quốc phòng giữa hai nước.

 

Theo Tiến sỹ Ian Storey, của Viện Iseas-Yusof Ishak, việc Bắc Kinh ủng hộ Thái Lan trong thời gian cuộc khủng hoảng tài chính năm 1997 và sự can dự khéo léo của nước này với từng chính phủ dựng lên và bị lật đổ trong giai đoạn hỗn loạn chính trị ở Thái Lan là để thể hiện "cho giới tinh hoa Thái Lan thấy rằng Trung Quốc là một người bạn sẵn lòng giúp đỡ trong giai đoạn khủng hoảng".

 

Tuy nhiên, một số diễn biến đã cho thấy có các thách thức, cản trở một mối quan hệ Trung - Thái gần gũi hơn. Cả hai bên đều cảm thấy khó khăn trong việc nhất trí về mức lãi suất của khoản mà Trung Quốc cho vay để triển khai dự án xây dựng đường sắt này. Cho tới giữa tháng 2/2016, hai bên vẫn chưa thể quyết định được phương án phân chia cổ phần trong dự án liên doanh này. Theo Tiến sỹ Kitti Prasirtsuk, tinh thần của "chủ nghĩa trọng thương" trong chương trình viện trợ mà Trung Quốc đưa ra đã khiến giới chức Thái Lan sững sờ, dù nhiều người trong số họ là hậu duệ của những người Hoa nhập cư đã hòa nhập vào xã hội Thái Lan.

 

Trong khi đó, cách thức mà những người tỵ nạn và các nhân vật bất đồng chính kiến Trung Quốc bị đối xử trên đất Thái Lan đã làm dấy lên các hoài nghi tiêu cực về chính quyền ở Bangkok. Hai người tỵ nạn Trung Quốc đã được cấp quy chế tỵ nạn ở Canada đã bị chính quyền Thái Lan cho hồi hương một cách bất ngờ hồi tháng 11/2015. Gần đây hơn, Gui Minhai, một nhà xuất bản có liên quan đến các quyển sách chỉ trích Bắc Kinh, người đã biến mất khỏi căn hộ cạnh bờ biển của ông ta tại Pattaya từ hồi tháng 10/2015, đã xuất hiện tại Trung Quốc dưới sự quản thúc của cảnh sát nước này. Nhân vật bất đồng chính kiến Li Xin, người đã biến mất khi trên đường từ Thái Lan sang Lào hồi tháng 1/2016 đã xuất hiện ở Trung Quốc trong tháng qua. Những người Trung Quốc lưu vong, vốn trước đây xem Thái Lan là nơi ẩn náu an toàn, giờ đang run sợ và kể với giới phóng viên là họ bị những người bí ẩn theo dõi.

 

Cố vấn Panitan Wattanayagorn đã bác bỏ quan điểm rằng Thái Lan mở cửa cho các đặc vụ Trung Quốc hoạt động trên lãnh thổ nước mình. "Không có quốc gia nào cho phép điều đó", ông nói. Ông cũng nói thêm là do số lượng khách nước ngoài quá đông, nên nhà chức trách nước này không thể theo dõi được tông tích của tất cả bọn họ. Năm ngoái, đã có gần 30 triệu khách nước ngoài, trong đó có khoảng 8 triệu khách đến từ Trung Quốc, nhập cảnh vào Thái Lan. Sự bác bỏ này dường như không thể xóa đi hoài nghi khi mà Thái Lan sẽ trượt dài hơn vào vòng tay của Trung Quốc.

 

Bài viết của phóng viên Tan Hui Yee thường trú tại Bangkok trên tờ Thời báo “Eo biển”.

 

Mỹ Anh (gt)

 

(Nghiên Cứu Biển Đông)