Tình thế mới trong tranh cử tổng thống Mỹ

[xứ việt]

WASHINGTON, DC (NV) - Hiện nay, trong cuộc tranh cử sơ bộ ở hai đảng, người đang phải có một quyết định khó khăn là Thượng Nghị Sĩ Bernie Sanders của bên Dân Chủ. Bên Cộng Hòa, sau khi Thượng Nghị Sĩ Ted Cruz và Thống Đốc John Kasich rút lui, việc tỷ phú Donald Trump trở thành ứng cử viên chính thức của đảng không còn bị trở ngại nào nữa. Vậy ông Sanders còn nên tiếp tục tranh cử nữa hay không, một cố gắng rõ ràng vô vọng chỉ có hiệu quả là gây khó khăn cho bà Clinton và đảng Dân Chủ.

 

Ứng cử viên Donald Trump. (Hình: AP Photo/Seth Perlman)

Bà Clinton và những đồng minh của bà cho đến nay vẫn thận trọng không muốn làm mất lòng các người ủng hộ ông Sanders, tránh nói công khai đã loại ông khỏi cuộc tranh cử. Nhưng bây giờ khi ông Donald Trump “gần như đã đủ yếu tố để trở thành ứng cử viên của đảng” - lời chủ tịch đảng Cộng Hòa Reince Priebus xác nhận tối Thứ Ba - thì ban tranh cử của bà Clinton không thể tiếp tục để tình trạng nhập nhằng kéo dài đến cuối cùng, trong khi ông Trump sẽ có hơn một tháng rảnh tay chuẩn bị tổng tuyển cử.

 

Một số quan sát viên tin rằng bà Clinton cần phải tìm thỏa hiệp nào đó với ông Sanders, một động thái bình thường không có gì mới mẻ trong lịch sử bầu cử Mỹ.

 

Năm 1952, hai ứng cử viên Dwight Eisenhower và Robert Taft trong tình trạng tranh chấp ngang ngửa về số đại biểu trước khi đại hội Cộng Hòa họp ở Chicago. Ban tranh cử của ông Eisenhower do ông Thomas Dewey và ông Henry Cabot Lodge cầm đầu khiếu nại với ủy ban nội quy đại hội cho là một số tiểu bang miền Nam đối xử không công bằng, loại một số đại biểu của ông Eisenhower. Ban tranh cử của ông Taft bác bỏ cáo giác ấy, nhưng đại hội biểu quyết chấp thuận sự khiếu nại và kết quả là lúc đầu ông Taft được 598 phiếu, ông Eisenhower được 500, tới khi biểu quyết ngay vòng đầu, ông Eisenhower được 845, ông Taft chỉ còn 280.

 

Để xoa dịu vết thương trong cuộc tranh chấp, ngay đêm ấy, ông Eisenhower đến khách sạn gặp ông Taft và được ông chấp thuận đưa ra một thông cáo ngắn gọn ca ngợi chiến thắng của ông Eisenhower. Tuy nhiên, ông Taft vẫn không chịu tuyên bố ủng hộ ông Eisenhower.

 

Hai tháng sau, ông Eisenhower phải đến khách sạn Morningside Heights thương lượng. Kết quả là ông Eisenhower chấp thuận dành cho người của ông Taft một số chức vụ trong chính phủ nếu đắc cử, và đồng ý nhiều điểm với ông Taft về chính sách quốc nội. Trong gần hai tháng, ông Taft tích cực vận động và cuối cùng ông Eisenhower thắng đối thủ bên Dân Chủ là ông Adlai Stevenson.

 

Thắng thế chắc chắn của ông Donald Trump hiện nay khiến cho sự khủng hoảng trong đảng Cộng Hòa trầm trọng hơn là người ta đã nghĩ. Nhiều cơ quan truyền thông chế diễu những người đã chủ trương phong trào “#NeverTrump” bây giờ có nên đổi thành “#EverTrump” hay không.

 

Giới lãnh đạo Cộng Hòa không chấp nhận ông Trump nêu ba lý do chính: (1) Ông Trump sẽ thua bà Clinton, chưa kể Cộng Hòa có thể mất đa số ở Quốc Hội. (2) Ông Trump làm đảo lộn guồng máy và nội bộ đảng, sự xáo trộn ấy sẽ khiến đảng suy yếu trong những kỳ bầu cử tương lai. (3) Họ tin rằng ông Trump không có đủ tác phong tư cách lãnh đạo nước Mỹ.

 

Ngoài ra, có một lo ngại căn bản hơn, rằng phải chấp nhận một ứng cử viên “ngoại đạo” như thế có nghĩa là truyền thống Cộng Hòa bảo thủ, một trong hai thế lực chính trị cốt lõi suốt lịch sử nước Mỹ, sẽ không còn nữa.

 

Do đó, đảng Cộng Hòa đứng trước một chuyện nhức đầu: Phải ủng hộ ông Trump trong cuộc tổng uyển cử, hay cương quyết không chấp nhận ông, một thực tế “cũng” đồng nghĩa với chuyện nhường Tòa Bạch Ốc cho đảng Dân Chủ.

 

Trong phát biểu ở New York sau chiến thắng cuộc bầu cử sơ bộ tại Indiana, người ta nhận thấy ông Trump không nói năng thoải mái như trước nữa. Ông không tuyên bố bừa bãi, không dùng lời lẽ nặng nề với đôi thủ, gọi ông Ted Cruz là “Thượng Nghị Sĩ Ted Cruz” chứ không phải là “Cruz gian dối” nữa...và thỉnh thoảng nhìn vào tờ giấy ghi sẵn chứ không hoàn toàn ứng khẩu. Rõ ràng, ông Trump nhận thức được thứ ngôn ngữ cần thiết để có thể trở thành nhà lãnh đạo nước Mỹ.

 

Ông Paul Manafort, cố vấn tranh cử cao cấp mà ông Trump mới tuyển dụng, từ hai tuần qua đã gợi ý rằng mọi người sẽ thấy “một Donald Trump mới.” Nhưng không phải chỉ bằng lời lẽ bên ngoài, ông Trump sẽ cần tìm cách biểu lộ những gì thích hợp với đường lối của đảng Cộng Hòa trong khi vẫn cần thu hút quần chúng bằng những phát ngôn mạnh mẽ. Tối Thứ Ba, ông nhiều lần nhấn mạnh đến chuyện cần gia tăng số việc làm cho người dân Mỹ.

 

Các thăm dò cử tri Cộng Hòa vừa bỏ phiếu cho ông Donald Trump cho thấy, có ít nhất một phần tư tỏ ra lo ngại nếu ông có thể trở thành tổng thống. Tuy nhiên, tất cả mọi chuyện trong bầu cử đều không thể nào dự đoán chắc chắn và sẽ còn nhiều sôi nổi bất ngờ từ nay đến Tháng Mười Một.

 

(Người Việt)