Biển Đông : TQ sẵn sàng nghênh chiến, còn Mỹ vẫn quá rụt rè?

[xứ việt]

Chiến hạm Mỹ USS Curtis Wilbur từng đi qua vùng 12 hải lý của một đảo do Trung Quốc ngày 30/01/2016. Ảnh chụp hồi tháng 8/2013. REUTERS/U.S. Navy/Mass Communication Specialist 3rd Class Declan

Chiến dịch tuần tra vừa được chiến hạm USS William P. Lawrence tiến hành hôm qua, 10/05/2016, trong khu vực Đá Chữ Thập (Trường Sa) đã được Lầu Năm Góc xác nhận là một sự khẳng định mạnh mẽ quyền tự do hàng hải, nhằm m phản bác các yêu sách "quá đáng" của Trung Quốc trên Biển Đông. Tuy nhiên, giới phân tích lại cho rằng thủ tục tàu Mỹ áp dụng lại quá rụt rè, cho nên đã phản tác dụng, với hệ quả là củng cố thêm các đòi hỏi của Bắc Kinh.

 

Theo báo Nhật Bản The Japan Times ngày 11/05, trong một bản thông báo gởi bằng email tối hôm qua, trung tá Bill Urban, phát ngôn viên bộ Quốc Phòng Mỹ đã xác định rõ là khi tiến vào bên trong vùng 12 hải lý quanh Đá Chữ Thập, khu trục hạm USS William P. Lawrence của Mỹ đã « hành xử quyền đi qua vô hại (innocent passage) ».

 

Đối với phát ngôn viên kể trên, hành động của chiến hạm Mỹ nhằm « thách thức các nỗ lực của Trung Quốc, Đài Loan và Việt Nam muốn hạn chế quyền tự do hàng hải xung quanh các thực thể địa lý mà họ đòi chủ quyền, cụ thể là việc yêu cầu phải xin phép hay thông báo trước, mỗi khi quá cảnh lãnh hải những nơi này, một yêu cầu trái với luật pháp quốc tế ».

 

Khi tung ra các chiến dịch tuần tra được mệnh danh là vì quyền tự do hàng hải tại Trường Sa và Hoàng Sa, Washington muốn khẳng định lập trường phản đối các yêu sách "quá đáng" của Bắc Kinh tại Biển Đông, đòi hỏi chủ quyền trên hầu như toàn bộ khu vực, mà cụ thể là chống lại việc khoanh vùng lãnh hải, gây khó khăn cho lưu thông trên không và trên biển, tại những nơi mà Trung Quốc cho là của họ.

 

Từ năm ngoái đến nay, như vậy là Hải Quân Mỹ đã ba lần cho tàu tiến vào bên trong vùng 12 hải lý của các đảo mà Trung Quốc kiểm soát trên Biển Đông, đảo Tri Tôn ở Hoàng Sa, cũng như và Đá Xu Bi và Đá Chữ Thập ở Trường Sa.

 

Vấn đề được nhiều nhà quan sát nêu bật, trong cả ba lần áp sát các đảo mà Bắc Kinh trấn giữ, Washington đều chọn một cách tiếp cận nhẹ nhàng nhất, được cho là để khỏi chọc giận Trung Quốc quá lố. Đó là áp dụng thủ tục đi qua vô hại, tuyệt đối tránh những hoạt động như là diễn tập quân sự, phô trương vũ khí…

 

Theo chuyên gia Euan Graham, giám đốc Chương Trình An Ninh Quốc Tế tại Viện Lowy ở Sydney, việc cả ba chiến dịch tuần tra vì quyền tự do hàng hải tại Biển Đông đều áp dụng thủ tục đi qua vô hại mà không thông báo trước đã chứng tỏ rằng chính quyền chủ trương « một cách tiếp cận ‘tối giản’ trong việc khẳng định quyền tự do hàng hải » để tránh tối đa việc gây căng thẳng với Trung Quốc.

 

Đối với ông Graham, khi quyết định như vậy, Washington đã không đáp ứng yêu cầu của Bộ Tư Lệnh Thái Bình Dương Hoa Kỳ, cho rằng cần phải áp dụng những biện pháp cứng rắn hơn mới ngăn chặn được Bắc Kinh tại Biển Đông. Thậm chí có tin cho rằng, Đô đốc Harry Harris, người đứng đầu Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương Hoa Kỳ đã hoàn toàn bị bịt miệng trên vấn đề này.

 

Theo báo The Japan Times, một số nhà phân tích đã cho rằng cách hành xử rụt rè của Mỹ tại Biển Đông đã phản tác dụng, và củng cố thêm cho các yêu sách của Trung Quốc.

 

Chiến dịch tiến hành hôm qua tại khu vực Đá Chữ Thập chẳng hạn nguy cơ là đã gián tiếp xác nhận vùng lãnh hải xung quanh thực thể này, vốn là một bãi nổi trước lúc được bồi đắp, nên có quyền được hưởng lãnh hải 12 hải lý, và chiến hạm Mỹ, khi áp dụng thủ tục đi qua vô hại, đã vô tình công nhận điều đó.

 

Trong bối cảnh đó, các chiến dịch khẳng định quyền tự do hàng hải mà Hải Quân Mỹ tiến hành ở Biển Đông được cho là đã không mang lại hiệu quả răn đe Bắc Kinh như Washington mong muốn. Đó cũng chính là lý do vì sao mà phái chủ trương cứng rắn với Trung Quốc, từ Thượng nghị sĩ John McCain đến giới lãnh đạo Hải Quân Mỹ đều muốn được quyền áp dụng những thủ tục mạnh mẽ hơn.

----------------

 

Trung Quốc tung chiến đấu cơ bám sát tàu Mỹ ở Đá Chữ Thập

 

Máy bay của China Southern Airlines đáp xuống Đá Chữ Thập ngày 06/01/2016. REUTERS/Xinhua/Zha Chunming

Chiến dịch tuần tra Biển Đông thứ ba do Hải Quân Mỹ tiến hành vào hôm qua, 10/05/2016, bên trong khu vực 12 hải lý của Đá Chữ Thập tại quần đảo Trường Sa (Biển Đông) đã vấp phải phản ứng dữ dội của Trung Quốc. Lần này Bắc Kinh lớn tiếng loan báo là đã tung chiến đấu cơ lên sẵn sàng nghênh chiến, đồng thời điều tàu chiến ra bám đuôi khu trục hạm Mỹ.

 

Trong một thông cáo vời lời lẽ gay gắt, bộ Quốc Phòng Trung Quốc khẳng định là đã huy động 2 chiến đấu cơ J-11 và một chiếc máy bay tuần tra Y-8 đến vùng biển nơi khu trục hạm Mỹ USS William P. Lawrence hoạt đông. Một khu trục hạm và hai hộ tống hạm của Trung Quốc, cũng được cử đến để « cảnh cáo và xua đuổi tàu Mỹ ».

 

Theo bộ Quốc Phòng Trung Quốc, cuộc tuần tra của Mỹ gần Đá Chữ Thập là một hành vị « xâm nhập bất hợp pháp vào vùng biển của Trung Quốc » và là một sự « khiêu khích nghiêm trọng ».

 

Đối với bộ Quốc Phòng Trung Quốc, hành động của Mỹ « Một lần nữa chứng tỏ rằng việc Trung Quốc xây dựng các cơ sở phòng thủ trên các đảo ở Nam Sa (tức là Trường Sa) là hoàn toàn hợp lý và cần thiết ».

 

Vài giờ trước phản ứng của bộ Quốc Phòng, bộ Ngoại Giao Trung Quốc cũng lớn tiếng tố cáo Mỹ là đã « đe dọa chủ quyền và an ninh Trung Quốc, gây nguy hiểm cho cán bộ và cơ sở của Trung Quốc » trên Đá Chữ Thập, đồng thời « làm tổn hại hòa bình và ổn định » ở Biển Đông.

 

Trung Quốc đã có phản ứng trên đây ít lâu sau khi Hải Quân Mỹ phái chiến hạm Willima P. Lawrence đi vào tuần tra bên trong vùng 12 hải lý của Đá Chữ Thập, một rạn san hô vừa được Trung Quốc bồi lên thành đảo nhân tạo, bên trên có xây một phi đạo dài hơn 3000 thước đã được phi cơ hạng nặng thử nghiệm.

 

Bộ Quốc Phòng Mỹ chính thức gọi hoạt động hôm qua của khu trục hạm William P. Lawrence là một chiến dịch tuần tra vì quyền tự do hàng hải, nhằm thách thức « yêu sách chủ quyền quá đáng » của Trung Quốc, Đài Loan và Việt Nam, nhưng rõ ràng là nhắm riêng Trung Quốc, nước đang kiểm soát nơi này.

 

Một số nhà quan sát đã cho rằng cuộc tuần tra Trường Sa hôm qua của Hải Quân Mỹ là một thông điệp cứng rắn của Hoa Kỳ nhắm vào Trung Quốc trước lúc Tổng thống Mỹ Barack Obama công du Châu Á và sẽ ghé thăm Việt Nam.

 

Dĩ nhiên là các quan chức Mỹ đã bác bỏ suy đoán trên. Phát biểu tại Luân Đôn, ngoại trưởng Mỹ John Kerry cho rằng mục tiêu duy nhất của hoạt động hải quân đó là khẳng định quyền tự do lưu thông trên biển.

 

Trọng Nghĩa

 

(RFI)