Lần đầu tiên trong lịch sử: Di dời cả làng do nước biển dâng tại Shishmaref, Alaska

[xứ việt]

Tác giả: Stoica Mioara | Dịch giả: Kim Xuân

23 Tháng Tám , 2016

 

Biến đổi khí hậu đã gây ra những tác hại ngày ngày càng nhiều hơn. Tại Shishmaref, biển đã xói mòn vào sâu đến 1km trên bờ, và dân làng qua 1 cuộc trưng cầu dân ý, đã quyết định di dời nhà cửa của họ. Những vấn đề là không có tiền.

Làng Shishmaref, Mỹ (blueplanetheart.it)

Dân làng Shishmaref, nằm trong khu Nome Census Area, bang Alaska, Mỹ, ở phía Bắc eo biển Bering, đang vật lộn với một thảm họa sinh thái nghiêm trọng: nếu không tìm được cách để di dời nhà cửa và các công trình, họ sẽ trắng tay vì biển sẽ nuốt chửng tài sản của họ. Quyết định di dời đến một nơi an toàn hơn, thậm chí sẽ phải từ bỏ đất đai đã gắn bó với họ 500 năm nay, đã được dân làng lựa chọn qua cuộc trưng cầu dân ý đầu tiên kiểu này được tổ chức tại Mỹ: với 89 phiếu “thuận” và 68 phiếu “chống”.

Ở Alaska, những hậu quả của thay đổi khí hậu đe dọa khoảng 200 ngôi làng: sự gia tăng nhiệt độ làm mỏng đi và tan chảy lớp băng vĩnh cửu, băng chiếm khoảng 80% lãnh thổ của bang. Shishmaref nằm trên một hòn đảo nhỏ, cư dân hầu hết là người Eskimo Inupiat, sinh sống nhiều thế kỷ nay bằng đánh bắt cá và săn bắn, nhưng bây giờ, việc đi lại trên băng rất nguy hiểm: trong gần 30 năm, sóng biển Chuckchi – một biển ngoại vi lớn, thuộc Bắc Cực – đã  xói mòn vào sâu 1 km bờ biển.

“Từ năm 2000 đến nay chúng tôi đã phải di dời 13 ngôi nhà từ đầu này sang đầu kia của làng”, Esau Sinnock, nhà hoạt động và nhà môi trường học cho biết. “Chúng tôi không thể làm gì, chúng tôi phải ra đi: trong hai thập kỷ nữa toàn bộ hòn đảo này sẽ bị phá hủy”. Di dời là một tin xấu, nhưng vấn đề lớn nhất lại là tìm nguồn vốn để dời cả làng.

Quảng cáo

Năm 2003, chính phủ Mỹ đã ra lệnh cho Governement Accountability Office, cơ quan điều tra của Quốc hội Mỹ, tiến hành một cuộc khảo sát về các ngôi làng bị nguy hiểm. Trong báo cáo, cập nhật lần cuối vào năm 2009, đã lên được một danh sách với 31 ngôi làng bản địa đang có nguy cơ  biến mất do biến đổi khí hậu. 4 trong số các làng này- là Kivalina, Koyukuk, Newtok và Shishmaref – vấn đề là rất rõ ràng: để thoát khỏi sự xâm thực của biển, họ sẽ phải di dời “càng nhanh càng tốt”. Đóng cọc làm chướng ngại vật cũng vô ích, vì vậy nhiều phương án đã được đưa ra, ví như tái định cư về phía Nam của hòn đảo.

Nhiều năm qua, làng này đã nhận được trợ giúp vì những thiệt hại do lũ lụt, trong mùa mưa khoản này giúp gia cố lại nhà cửa, nhưng không có chương trình hỗ trợ để di dời cả làng: trong báo cáo, điểm này cũng được nêu rõ. “Trong năm 2006, chi phí ước tính là từ 100 đến 200 triệu đô la”, Donna Barr thuộc Hội đồng địa phương cho biết. “Bây giờ, chi phí chắc chắn là cao hơn nhiều. Và chúng tôi không biết làm thế nào. Thách thức hiện nay là phải tìm được tiền để thực hiện một việc lần đầu tiên trong lịch sử, di dời cả làng do nước biển dâng cao”.

Bài viết có tham khảo thêm: The Telegraph, The Guardian 

 

(Vietdaikynguyen)